Την περιπλοκη άσκηση της ενίσχυσης των ταμείων της ΔΕΗ μέσω αύξησης των τιμολογίων ρεύματος, με παράλληλη μείωση άλλων χρεώσεων, έτσι ώστε να μην επιβαρυνθεί τελικά ο συνολικός λογαριασμός που παίρνει στα χέρια του ο καταναλωτής, επιχειρεί να λύσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συναντώντας ωστόσο σημαντικές δυσκολίες.
Ταυτόχρονα, τόσο ο υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης όσο και η νέα διοίκηση της ΔΕΗ (που επίσημα θα αναλάβει στις 22 Αυγούστου) ολοκληρώνουν τον σχεδιασμό για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών που έχουν προς τη ΔΕΗ χιλιάδες καταναλωτές, με βασικό χαρακτηριστικό του σχεδίου αυτού την αυστηροποίηση των διαδικασιών είσπραξης, κυρίως από τους «έχοντες και μη πληρώνοντες».
Το «ουδέτερο» αποτέλεσμα για τον πολίτη -μετά τις αυξομειώσεις που θα επέλθουν στις χρεώσεις- αποτελεί δέσμευση που ανέλαβε ο κ. Χατζηδάκης κατά την ομιλία του στη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή, αλλά τα νούμερα που εξετάζουν τις τελευταίες ημέρες οι συνεργάτες του εμφανίζονται ιδιαίτερα… επίμονα. Το βέβαιο είναι, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, ότι το ποσοστό στις αυξήσεις των τιμών ρεύματος που είναι απαραίτητο για τη ΔΕΗ είναι διψήφιο, δηλαδή γύρω στο 10%. Με βάση τον ετήσιο κύκλο εργασιών της επιχείρησης (4,7 δισ.), η αύξηση 10% μεταφράζεται σε επιπλέον ετήσιο έσοδο περίπου 450 εκατ. ευρώ για τη ΔΕΗ. Δεδομένου ότι η αύξηση θα εφαρμοσθεί το νωρίτερο τον Σεπτέμβριο, από τα έσοδα αυτά μόλις 110 εκατ. ευρώ θα φτάσουν φέτος στα ταμεία της επιχείρησης.
Το μοντέλο
Σύμφωνα με το μοντέλο που μελετάται αυτήν τη στιγμή, οι δύο βασικοί «κωδικοί» από τους οποίους θα επιχειρηθεί να «εξουδετερωθεί» η αύξηση των τιμολογίων είναι η μείωση του ΦΠΑ από το 13% στο 6% και η μείωση του ΕΤΜΕΑΡ, δηλαδή του τέλους υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές μέσω του λογαριασμού ρεύματος και του οποίου σκοπός είναι η ομαλή πληρωμή των προμηθευτών που παράγουν ρεύμα από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Ενώ ο πρώτος κωδικός, δηλαδή η μείωση του ΦΠΑ, είναι μέτρο που ήδη έχει ψηφιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση και αναμένεται να δώσει σύντομα αποτελέσματα, ο δεύτερος, δηλαδή η μείωση του ΕΤΜΕΑΡ, είναι πολυπαραμετρικός και εγκυμονεί κινδύνους για την αγορά των ΑΠΕ. Την απόφαση που καθορίζει το ύψος του ΕΤΜΕΑΡ λαμβάνει κάθε χρόνο η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, με βάση τις επίσημες προβλέψεις σχετικά με το έλλειμμα ή το πλεόνασμα που προβλέπεται ότι θα έχει ο Ειδικός Λογαριασμός (ΕΛΑΠΕ) στο τέλος του έτους.
Το «μαξιλάρι» των 70 εκατ. ευρώ προβλέπεται -βάσει νόμου- να παραμένει στον ΕΛΑΠΕ ακριβώς για να μην επαναληφθούν τα ελλείμματα-ρεκόρ που είχαν παρατηρηθεί την περίοδο 2012-2014 και τα οποία είχαν πλήξει έντονα την αγορά των ΑΠΕ. Το ερώτημα είναι, επίσης, ποιο είναι το «καθαρό» πλεόνασμα, και όχι το λογιστικό, αφού οι πληρωμές των παραγωγών ΑΠΕ γίνονται με καθυστέρηση περίπου 90 ημερών. Την πρόθεση να υπάρχει συνεχώς επαρκές απόθεμα, ώστε να μην προκληθεί καινούργια αναστάτωση στις πληρωμές των παραγωγών ΑΠΕ (τη στιγμή ακριβώς που ο τομέας γνωρίζει νέα άνθηση και αναμένονται «πράσινες» επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ), έχει διατυπώσει και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η οποία θα κληθεί να λάβει τις τελικές αποφάσεις.
«Οι πληρωμές των παραγωγών ΑΠΕ είναι εξασφαλισμένες, καθώς ο ειδικός λογαριασμός για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) έχει πλεόνασμα, και η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι το πλεόνασμα αυτό θα είναι επαρκές ώστε να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα στην αγορά ΑΠΕ και στο μέλλον» τονίζει ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης.
Τα ζητήματα αυτά συζητιούνται καθημερινά πλέον στο ΥΠΕΝ, με συμμετοχή και της ΡΑΕ, καθώς στο διάστημα έως τις 24 Σεπτεμβρίου, οπότε θα δημοσιευθεί η νέα έκθεση της Ernst & Young, θα πρέπει να έχουν «τρέξει» συγκεκριμένες διαδικασίες, που περιλαμβάνουν τα παρακάτω βήματα:
- Εκδοση υπουργικής απόφασης για την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ. Κάποιες χρεώσεις (όπως, για παράδειγμα, των αγροτών) θα αυξηθούν.
- Εκκαθάριση του λογαριασμού του ΕΛΑΠΕ. Καθημερινά μπαίνουν κάτω τα νούμερα, με τη συνδρομή και του Διαχειριστή, προκειμένου να υπολογιστεί το ταμειακό και όχι το λογιστικό πλεόνασμα.
- Προετοιμασία από τη ΡΑΕ για την έκδοση της απόφασης αναπροσαρμογής των χρεώσεων του ΕΤΜΕΑΡ. «Είναι προφανές ότι όλα αυτά θα πρέπει να έχουν λυθεί πολύ σύντομα. Αναζητούμε τον τρόπο να επιλυθεί η εξίσωση των αυξήσεων στο ρεύμα και της μείωσης του ΕΤΜΕΑΡ. Είναι προφανές ότι η άσκηση είναι δύσκολη, αλλά θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί» αναφέρει χαρακτηριστικά στο «Εθνος της Κυριακής» κορυφαία πηγή του ΥΠΕΝ.
Εξώδικα σε 890.000 «τελικούς» πελάτες με οφειλές 1,05 δισ. ευρώ
Η δευτερΗ δύσκολη άσκηση που έχουν να επιλύσουν το ΥΠΕΝ και η νέα διοίκηση της ΔΕΗ είναι η είσπραξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους από τα παλιά «φέσια», δηλαδή από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές καταναλωτών (επαγγελματικών και οικιακών) προς την επιχείρηση. Η απόφαση έχει ληφθεί και αυστηροποιείται το πλαίσιο για τους κακοπληρωτές της ΔΕΗ. Το μήνυμα είναι ότι η νέα διοίκηση ασφαλώς και θα στηρίξει όσους αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς, αλλά δεν πρόκειται να δείξει ανοχή στους στρατηγικούς κακοπληρωτές που κρύβονται πίσω από τους αδύναμους. «Η κατεύθυνση είναι να ξεχωρίσουμε τα “μεγάλα ψάρια” από τους φτωχούς ανθρώπους» υποστηρίζει ο κ. Χατζηδάκης. Το σχέδιο είσπραξης οφειλών επικεντρώνεται σε πρώτη φάση στους λεγόμενους «τελικούς» πελάτες, δηλαδή στους καταναλωτές που έχουν αφήσει χρέη στη ΔΕΗ και είτε έχουν σταματήσει να παίρνουν ρεύμα είτε έχουν μετακομίσει σε άλλους παρόχους.
Τρεις εταιρείες και δικηγόροι
Η επιχείρηση στο αμέσως επόμενο διάστημα ξεκινά την αποστολή εξωδίκων στους περίπου 890.000 «τελικούς» πελάτες, οι οποίοι χρωστούν 1,05 δισ. ευρώ. Η ΔΕΗ θα συνεργαστεί με τρεις εργολαβικές εταιρείες (μία για Αθήνα και Θεσσαλονίκη, μία για την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδακαι μία για τα νησιά), αλλά και με κατά τόπους δικηγορικά γραφεία, που θα αναλάβουν, με ποσοστό, την είσπραξη των οφειλομένων, εξαντλώντας κάθε νόμιμο και ένδικο μέσο.
Η επιχείρηση «πίεση και είσπραξη» θα ξεκινήσει από τους παλαιότερους οφειλέτες και από εκείνους που χρωστούν πάνω από 3.000 ευρώ (είναι λίγοι, περίπου 65.000, και χρωστούν συνολικά περί τα 700 εκατ. ευρώ), αλλά θα συνεχιστεί με όλους. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι οι «επιθετικές» κινήσεις για την είσπραξη των οφειλών θα αποτελέσουν κίνητρο για τις εταιρείες που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στη δανειοδότηση της ΔΕΗ μέσω της τιτλοποίησης των εσόδων. Η διαδικασία τιτλοποίησης βρίσκεται σε εξέλιξη και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει ενδιαφέρον. Εχει γίνει διαγωνισμός και μέσω της διαδικασίας αυτής η ΔΕΗ θα εκχωρήσει οφειλές έως 1,7 δισ. ευρώ. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να επιλεγούν οι ανάδοχοι. Το σχέδιο είχε δρομολογηθεί από τη διοίκηση Παναγιωτάκη, η οποία μάλιστα είχε υπολογίσει ότι η ΔΕΗ μπορεί μέσω της συγκεκριμένης κίνησης να εισπράξει από το φθινόπωρο ποσά ύψους 400-500 εκατ. ευρώ. Το ερώτημα είναι πότε θα μπουν στα ταμεία της ΔΕΗ αυτά τα ποσά, με τις εκτιμήσεις να μιλούν για Οκτώβριο και μετά.
Προσδοκία για… ανάσα 195 εκατ. από τις ΥΚΩ
Ας σημειωθει ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναζητά, σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών, τον τρόπο για να εισπράξει η ΔΕΗ από τον προϋπολογισμό ένα ποσό της τάξης των 195 εκατ. ευρώ, τα οποία αφορούν παλιά υπόλοιπα που έχει κρίνει η ΡΑΕ ότι πράγματι της οφείλονται από την εκκαθάριση Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ) της περιόδου έως το 2012. Τέτοιο ποσό δεν έχει προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του 2019 και ως εκ τούτου αναζητούνται οι σχετικοί πόροι από άλλους κωδικούς, χωρίς κάτι τέτοιο να έχει καταστεί εφικτό έως τώρα.
