Έρχεται νέα ένταση το φθινόπωρο με την Τουρκία, που θα συνεχίσει τις παράνομες γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και θα επιχειρήσει να δει κατά πόσο μπορεί να κάνει σεισμογραφικές έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου, εκτιμά ο αν. καθηγητής στο Πάντειο και βουλευτής της ΝΔ Άγγελος Συρίγος, προσθέτοντας ότι τα «θολά» μηνύματα της Ουάσινγκτον προς την Άγκυρα δεν διευκολύνουν την κατάσταση.
«Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν στέλνουν καθαρά μηνύματα στην Τουρκία, την κάνει να πιστεύει ότι έχει το περιθώριο να αλλάξει τα δεδομένα της περιοχής», όπως λέει, φέρνοντας ως παράδειγμα, την προ ημερών συμφωνία Ουάσινγκτον-Άγκυρας για δημιουργία «ασφαλούς ζώνης» στη βορειοανατολική Συρία, αλλά και την μη επιβολή άμεσων κυρώσεων για την αγορά των S-400, οι οποίες έχουν πάρει παράταση για την Άνοιξη του 2020. Και εξηγεί ότι αυτή η επαμφοτερίζουσα στάση των ΗΠΑ κάνει τον Ερντογάν να πιστεύει πως έχει περιθώριο χειρισμού του θέματος, δίχως να υπάρξουν υποχρεωτικά επιπτώσεις για την χώρα του.
Ερωτηθείς αν βλέπει πιθανότητες εξεύρεσης λύσης για το Κυπριακό μέσα από ένα νέο γύρο συνομιλιών Αναστασιάδη-Ακιντζί τον Σεπτέμβριο, απαντά αρνητικά, καθώς, όπως λέει, όλ’ αυτά γίνονται μέσα σε ένα κλίμα απειλών, προκλήσεων, και παράνομων γεωτρήσεων, κατά την προσφιλή τακτική της Τουρκίας, που επιχειρεί να σφραγίσει τις συζητήσεις μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και τουρκοκυπρίων.
Όσο για την πρόσφατη τετραμερή συνάντηση Ελλλαδας-Κύπρου-Ισραηλ-ΗΠΑ, τονίζει ότι ασφαλώς και ενόχλησε την Άγκυρα, ωστόσο τέτοιες πρωτοβουλίες δεν πρόκειται να αλλάξουν το σχεδιασμό της : “Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να βρει τρόπο να επέμβει στην Αν.Μεσόγειο στην περιοχή της Κυπριακής ΑΟΖ και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ψάχνει λοιπόν και θα συνεχίσει να ψάχνει, να βρει αυτό τον τρόπο”.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
– Κάντε μας καταρχήν μια αποτίμηση της συνάντησης Αναστασιάδη- Ακιντζί. Πάμε σε ένα νέο γύρο συνομιλιών από το φθινόπωρο με προοπτικές για εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό;
Τρία σημεία προκύπτουν με βάση τα όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για την συνάντηση. Το πρώτο αφορά το πλαίσιο, το οποίο παραμένει αυτό της διζωνικής ομοσπονδίας. Το λέω αυτό καθώς την τελευταία διετία είχαν κυκλοφορήσει πληροφορίες ότι τα δύο μέρη εγκαταλείπουν την ιδέα της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να ισχύει.
Το δεύτερο σημείο είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν δέχεται τις προτάσεις των τουρκοκυπρίων ως προς την συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που βρίσκονται πέριξ της νήσου, και κυρίως στο νότιο τμήμα του. Απ’ ότι φαίνεται ο Αναστασιάδης έχει καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση για ενημέρωση των τουρκοκυπριών, όσον αφορά τόσο στην έρευνα, όσο και στην εκμετάλλευση των φυσικών αυτών πόρων.
– Ξέρουμε κάτι παραπάνω ως προς αυτή τη πρόταση;
Όχι. Και επίσης δεν γνωρίζουμε κατά πόσο αυτή συνδέεται με την προϋπόθεση να σταματήσουν οι τουρκικές γεωτρήσεις στα ανατολικά και δυτικά του νησιού.
Το τρίτο σημείο που προκύπτει από την συνάντηση Αναστασιάδη- Ακιντζί της Παρασκευής είναι ότι συμφωνήσαν να συζητήσουν ξανά περί τα τέλη Αυγούστου πάνω σε κάποιες προτάσεις, των οποίων το περιεχόμενο δεν έγινε γνωστό. Σίγουρα επίσης θα υπάρξει μια μεταξύ τους συνάντηση στο περιθώριο της έναρξης της ετήσιας συνόδου του ΟΗΕ στις ΗΠΑ, περί τα τέλη Σεπτεμβρίου.
– Βλέπετε σε κάθε περίπτωση να υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις ώστε να δρομολογηθεί από το φθινόπωρο μια προσπάθεια εξεύρεσης λύσης;
Όχι. Σκεφθείτε ότι χθες, μόλις δύο 24ωρα μετά την συνάντηση Αναστασιάδη-Ακιντζί, ο Τούρκος υπ. Άμυνας Χ. Ακάρ επισκέφθηκε την τουρκική φρεγάτα που συνοδεύει το γεωτρύπανο Γιαβούζ, το ένα από τα δύο που κάνει παράνομες έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ, και πέρασε το μήνυμα ότι «εμείς θα συνεχίσουμε τις έρευνες».
Είπε μάλιστα ότι «πρέπει οι γείτονές μας να μαζέψουν τα μυαλά τους και να δουν τα γεγονότα αντικειμενικά γιατί εμείς δεν επιτρέπουμε τετελεσμένα», καθώς και ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα παραμείνουν στο νησί.
Σας το λέω αυτό, γιατί πρέπει να καταλάβουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο έγινε η συνάντηση Αναστασιάδη-Ακιντζί. Έγινε ενώ συνεχίζονται παράνομες γεωτρήσεις ανατολικά και δυτικά του νησιού, και ενώ η Τουρκία εξακολουθεί να απειλεί. Είναι η γνωστή Τουρκία η οποία επιχειρεί να σφραγίσει την κατεύθυνση την οποία θα έχουν οι συζητήσεις μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας με τους τουρκοκύπριους.
Είναι κλασσική αυτή η μέθοδος των Τούρκων. Από την μια συζητούν και από την άλλη συνεχίζουν να απειλούν, άρα αυτός που πηγαίνει στη συνάντηση, το κάνει υπό τη δαμόκλειο σπάθη των παράνομων γεωτρήσεων, της επιθετικότητας.
– Το εύλογο ερώτημα είναι γιατί να πάει κάποιος σε μια τέτοια συνάντηση, πολλώ δε μάλλον όταν επρόκειτο για πρωτοβουλία που έλαβε η τουρκοκυπριακή πλευρά, όχι η Κυπριακή Δημοκρατία…
Κι όμως, υπάρχουν πολλοί λόγοι για να πάει κανείς σε μια τέτοια συνάντηση. Ένας λόγος, είναι γιατί η ελληνοκυριακή πλευρά μπορεί να θέλει να κερδίσει χρόνο, να ροκανίσει το χρόνο. Ένας δεύτερος είναι γιατί εδώ και μήνες υπάρχει μια πολύ έντονη πίεση, και πρέπει αυτή να διοχετευτεί κάπως, μήπως και εκτονωθεί, αλλιώς απομένει μόνο η συγκρουσιακή κατάσταση.
Ένας τρίτος λόγος είναι προκειμένου να διαπιστώσει η Κυπριακή Δημοκρατία αν πράγματι υπάρχουν ελπίδες εξεύρεσης μιας βιώσιμης λύσης για το Κυπριακό. Βλέπω ότι αυτές είναι εξαιρετικά περιορισμένες, τα μέχρι σήμερα δεδομένα δεν έχουν αλλάξει.
– Επομένως, σε συνδυασμό και με όσα είπαμε, ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η τακτική της Τουρκίας τους επόμενους μήνες;
Η Τουρκία θα συνεχίσει τις γεωτρήσεις της στην ΑΟΖ της Κύπρου, και θα επιχειρήσει να δει, κατά πόσο μπορεί να κάνει, από το Σεπτέμβριο και μετά, σεισμογραφικές έρευνες σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, η ένταση θα αυξηθεί από το φθινόπωρο και μετά.
– Σε ποιες περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας εντοπίζετε την επιθυμία της Τουρκίας να κάνει έρευνες;
Η περιοχή στην οποία επιθυμούν να δημιουργήσουν πρόβλημα, είναι αυτή ανάμεσα στην Ρόδο και στο Καστελόριζο.
– Τι όφελος όμως θα έχει κάτι τέτοιο για την Τουρκία, σε μια στιγμή που αυτή παραμένει διεθνώς απομονωμένη, και ενώ ο Ερντογάν βρίσκεται σε μια εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση με την Ουάσινγκτον για πάρα πολλά ανοικτά θέματα (Αν.Μεσόγειο, Συρία, S-400, κ.ά.);
Η Άγκυρα θεωρεί ότι είναι η μεγάλη δύναμη στην περιοχή, την οποία οι ΗΠΑ οφείλουν να σέβονται. Την ίδια στιγμή, τα μηνύματα από πλευράς των ΗΠΑ προς την Τουρκία δεν είναι καθαρά. Το γεγονός αυτό δημιουργεί την εντύπωση στην Τουρκία ότι μπορεί να «παίξει», ότι μπορεί να κάνει κάτι για να αλλάξει την εικόνα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των θολών μηνυμάτων που στέλνει η Ουάσινγκτον στην Άγκυρα είναι ότι οι επιπτώσεις για την αγορά των S-400 έχουν αναβληθεί μέχρι την Άνοιξη του 2020. Η μη επιβολή άμεσα κυρώσεων εκ μέρους του προέδρου Τραμπ, δίνει την εντύπωση στον Ερντογάν ότι έχει περιθώριο χειρισμού του θέματος χωρίς να υπάρχουν υποχρεωτικά επιπτώσεις για τη χώρα του.
Επίσης, μόλις προ ημερών ανακοινώθηκε συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ για τη δημιουργία «ασφαλούς ζώνης» στη βορειοανατολική Συρία, η οποία θα ελέγχεται από τους Τούρκους. Αυτό είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη, έστω και αν δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες, και πολλά πράγματα παραμένουν ακόμη ασαφή. Επομένως η Τουρκία πιστεύει ότι έχει το περιθώριο να αλλάξει τα δεδομένα της περιοχής.
– Ενοχλήθηκε αλήθεια η Άγκυρα από την τετραμερή συνάντηση των Αθηνών την περασμένη εβδομάδα;
Σίγουρα ενοχλήθηκε, αλλά δεν είναι ικανές τέτοιες συναντήσεις να την αποτρέψουν από το να συνεχίσει τον σχεδιασμό της στην Αν.Μεσόγειο. Ακόμη και αν το κοινό ανακοινωθέν της τετραμερούς των Αθηνών χρησιμοποιούσε πιο επιθετική γλώσσα σε βάρος της Τουρκίας, και πάλι η στάση της θα παρέμενε η ίδια.
Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να βρει τρόπο να επέμβει στην Αν.Μεσόγειο στην περιοχή της Κυπριακής ΑΟΖ και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Ψάχνει λοιπόν και θα συνεχίσει να ψάχνει, να βρει αυτό τον τρόπο.
