Όταν η εκπαιδευτικός Μαρία Τσιαλέρα, πριν από περίπου 10 χρόνια, έδινε την υπόσχεση στην μικρή Μαρία, μαθήτρια τότε στο μονοθέσιο δημοτικό σχολείο των Αρκιών, ότι θα πάει από τη Λέρο να διδάξει στο σχολείο, ήταν αποφασισμένη να την τηρήσει.
Πριν από τρία χρόνια, το έκανε πράξη αλλάζοντας την καθημερινότητά της, ξεκινώντας μια νέα ζωή στο νησί των 35 κατοίκων και δίνοντας όλη της την προσοχή, την αγάπη και την φροντίδα στον μοναδικό μαθητή, τον Χρήστο, τον οποίο έχει σαν παιδί της.
Σε αυτό τον βράχο του Αιγαίου, τιμώντας στο ακέραιο το λειτούργημα του εκπαιδευτικού, η Μαρία Τσιαλέρα, η οποία έχει τιμηθεί από την Ακαδημία Αθηνών «για την αφοσίωση και τη συνέπεια με την οποία εκτελεί τα καθήκοντά της», είναι βέβαιον πως άλλαξε την πορεία της ζωής του μικρού Χρήστου ανοίγοντάς του νέους ορίζοντες. «Ο σκοπός να σπουδάσει ο Χρήστος είναι ιερός» λέει η κ. Μ. Τσιαλέρα στη συνέντευξή της στη “δ” και πλέον έχει βάλει σκοπό, το σχολείο των Αρκιών -όπου από φέτος με δική της πρωτοβουλία ανήκει και οργανικά- να παραμείνει ανοικτό και να φιλοξενήσει κι άλλα παιδιά, σε πείσμα του κεντρικού κράτους που όπως λέει, έχει ξεχάσει τους λιγοστούς κατοίκους του νησιού.
• Κυρία Τσιαλέρα, τρίτη σχολική χρονιά φέτος στους Αρκιούς.
Ναι, φέτος είναι η τρίτη χρονιά.
• Και πώς βρεθήκατε από τη Θεσσαλονίκη στους Αρκιούς;
Υπηρέτησα πρώτα στον νομό Φωκίδας ως αναπληρώτρια και μετά ως αναπληρώτρια στη Λέρο το 2000 όπου και έμεινα για 13 χρόνια τελικά. Ακολούθησαν οι Λειψοί όπου έμεινα για τέσσερα χρόνια και τα δύο προηγούμενα χρόνια στους Αρκιούς.
• Άγονη γραμμή λοιπόν.
Ναι, έχω ξαναπεί ότι στα Δωδεκάνησα με κράτησε και με συγκίνησε βαθύτατα η αγάπη των παιδιών, η λαχτάρα τους για να μάθουν πράγματα, η αγάπη των γονέων, οι κάτοικοι που είναι όλοι πολύ ζεστοί στα νησιά, τουλάχιστον σε αυτά που εγώ υπηρέτησα.
• Το να υπηρετείς βέβαια στους Αρκιούς ως εκπαιδευτικός και να έχεις μόνο έναν μαθητή, έχει μια ιδιαιτερότητα.
Είναι δύσκολη απόφαση. Εγώ επιθυμούσα από το 2007 να υπηρετήσω στους Αρκιούς. Παρακολουθούσα συνεχώς την ιστορία του σχολείου των Αρκιών, και μου είχε κάνει εντύπωση που προσπαθούσαν όλοι να το αποφύγουν. Το σχολείο στα τελευταία 15 με 20 χρόνια λειτουργούσε ενίοτε είτε με έναν είτε με δύο μαθητές. Ήταν πόθος πολύ μεγάλος να έρθω να υπηρετήσω εδώ, απλώς δεν τα κατάφερα για 10 χρόνια λόγω διαφόρων προσωπικών προβλημάτων και κάποιων θεμάτων υγείας. Τελικά τα κατάφερα το 2017 και πήρα την μεγάλη απόφαση να έρθω στους Αρκιούς. Εκανα στροφή 180 μοιρών στο σκεπτικό μου, δεδομένων και κάποιων προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζα. Αρκεί να σας πω ότι στα τελευταία έξι χρόνια στη Λέρο, υπηρετούσα στο Δημοτικό Σχολείο Λακκίου που ήταν και το νοσοκομείο πολύ κοντά. Τελικά τα κατάφερα και ήρθα στους Αρκιούς. Η αλήθεια κύλησε πολύ εύκολα η πρώτη χρονιά, δεν με ενοχλούσε που έχει λίγους κατοίκους ή που δεν υπάρχει γιατρός. Είχα τόση δουλειά εδώ, που δεν προλάβαινα να σκεφτώ αν ζω σε ένα νησί με 35 κατοίκους, αν έχει μοναξιά, αν δεν έχει μαγαζιά… Δόθηκα τόσο πολύ εδώ στη δουλειά με τον μαθητή μου, ο οποίος είχε φοβερές ανάγκες και ελλείψεις, που δεν με απασχολούσε κάτι άλλο. Ο Χρήστος, δεν μιλούσε, ήταν πολύ λίγες οι κουβέντες που ανταλλάζαμε. Όταν ήρθα, η σχολική μονάδα ήταν σε πάρα πολύ άσχημη κατάσταση οπότε έπρεπε να λύσω πολλά προβλήματα, να βρω χορηγούς για οτιδήποτε χρειαζόμασταν… Δεν καταλάβαινα πώς περνούσαν οι εβδομάδες και οι μήνες.
• Παρ’ ότι είχατε στο πίσω μέρος του μυαλού σας πως αν σας συνέβαινε οτιδήποτε, δεν θα είχατε γιατρό για να απευθυνθείτε.
Είχα πείσει τον εαυτό μου ότι δεν θα πάθω τίποτα και ότι δεν θα χρειαστώ κάτι. Αν συνέβαινε οτιδήποτε, με ένα ταχύπλοο κάποιος θα με μετέφερε. Όμως έχω απορροφηθεί εδώ τόσο πολύ από τις ανάγκες του σχολείου και της ζωής, που ούτε αυτό είχα στο μυαλό μου. Η αλήθεια μόνο πέρυσι φοβήθηκα, που αρρώστησε το σκυλάκι μου και τότε τηλεφώνησα στον σύντροφό μου στους Λειψούς να έρθει να μας πάρει με την βάρκα για να το πάμε σε γιατρό.
• Ο μοναδικός μαθητής του σχολείου, ο Χρήστος, σε ποια τάξη είναι φέτος;
Ο Χρήστος φέτος πηγαίνει στην πέμπτη τάξη. Έχουμε αρκετή δουλειά μπροστά μας φέτος, γιατί έχει καινούρια μαθήματα και κατά τη γνώμη μου είναι δύσκολη τάξη για τους μαθητές γιατί πέφτουν στα βαθιά.
• Ο Χρήστος είναι προετοιμασμένος;
Θα προετοιμαστούμε εδώ μαζί! Θα δουλέψουμε σκληρά αλλά θα έχουμε και τα μαθήματά μας και την ψυχαγωγία μας, τη γυμναστική που του κάνω, τα παιχνίδια μας, τους περιπάτους, τις εκδρομούλες που θέλω να τον πηγαίνω για να συναντάει κι άλλα παιδάκια, να εμπλουτίζει το μυαλό του με καινούριες εικόνες. Μέχρι στιγμής καλά τα έχουμε καταφέρει. Όλη αυτή η δραστηριότητα και τον κοινωνικοποιεί και τον χαροποιεί. Ξέρετε, ο Χρήστος δεν γνώριζε τίποτα άλλο πέρα από τα όρια του νησιού των Αρκιών.
• Πού έχετε πάει με τον Χρήστο;
Παρ’ όλο που δεν υπάρχει εγκύκλιος που να προβλέπει έστω και μια διανυκτέρευση για τους μικρούς μαθητές του δημοτικού σχολείου εκτός του τόπου τους, παρά μόνο για τις τρεις τελευταίες τάξεις για επίσκεψη στην Βουλή, ρίσκαρα να βγούμε εκτός νησιού διότι αυτή ήταν η πρώτιστη ανάγκη του μαθητή μου. Αυτό το παιδί δεν μιλούσε καν όταν πρωτοσυναντηθήκαμε, δεν είχε κοινωνικοποιηθεί παρά μόνο στο ελάχιστο. Ακόμα και η διδακτική και η μαθησιακή διαδικασία είναι δύσκολες εδώ, γιατί δεν υπάρχει αλληλεπίδραση δεν υπάρχουν άλλοι μαθητές, δεν υπάρχει η άμιλλα, το παιχνίδι, η παρέα…
• Από τις εκδρομές που έχετε κάνει με τον Χρήστο, τι είναι αυτό που τον εντυπωσίασε περισσότερο;
Στην πρώτη εκδρομή που τον πήγα στους Λειψούς, το πρώτο που τον εντυπωσίασε ήταν το ταχύπλοο! Μόλις φτάσαμε στο νησί, πήγαμε σε ένα σούπερ μάρκετ όπου εκεί τον εντυπωσίασαν οι τεράστιες βιτρίνες-ψυγεία με τα διάφορα τρόφιμα δεν είχε ξαναδεί τόσο μεγάλη ποικιλία, είχε μείνει άφωνος. Επίσης τον εντυπωσίασε και το αρτοζαχαροπλαστείο όπου για πρώτη φορά είδε τόσες πολλές γεύσεις παγωτών, διάφορα γλυκά, τούρτες… Πραγματικά δεν έχω ξαναδεί τόσο μεγάλη έκπληξη σε παιδί. Όταν πήγαμε στο σχολείο των Λειψών ο μικρός τα έχασε και δεν μπορούσε να πιστέψει ότι υπάρχουν τόσα πολλά παιδιά! Μου έλεγε ότι έχει πάρα πολύ φασαρία! Έχουμε πάει επίσης δύο φορές στη Λέρο, όπου εκεί έπαθε σοκ όταν είδε τον παιδότοπο, δεν είχε ξαναδεί στη ζωή του τόσο πολλά και μεγάλα παιχνίδια. Αρκεί να σας πω ότι φύγαμε τελευταίοι από εκεί. Ξετρελάθηκε με το μπόουλινγκ όπου έπαιξε για πρώτη φορά. Επίσης εντυπωσιάστηκε όταν ήρθαμε στη Ρόδο προσκεκλημένοι για την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου.
Βομβαρδιζόταν” συνεχώς με εικόνες και πληροφορίες, είδε πάρα πολλά πράγματα στη Ρόδο, όπου κάναμε και πολλές εκπαιδευτικές επισκέψεις, μεταξύ των οποίων και στο Κάστρο του Μεγάλου Μαγίστρου και μάλιστα επέλεξα να πάμε με ένα τμήμα τσιγγανοπαίδων για να γνωρίσει και παιδιά, άλλης φυλής. Ο Χρήστος πλέον έχει κοινωνικοποιηθεί, μιλάει και έχει αρχίζει να εκφράζει και τα συναισθήματά του, κάτι που μέχρι πρότινος δεν συνέβαινε. Φανταστείτε ότι το πρώτο πράγμα που με ρώτησε όταν με είδε, ήταν τι είναι αυτά που φοράω στα αυτιά μου, δεν ήξερε τι είναι τα σκουλαρίκια και δεν γνώριζε τη λέξη “κόσμημα”.
• Η δική σας καθημερινότητα πώς είναι στο νησί κ. Τσιαλέρα;
Η καθημερινότητά μου, είναι δουλειά! Εδώ τα κάνω όλα, θα καθαρίσω τη σχολική μονάδα, την τουαλέτα του μαθητή, το σπίτι, θα ποτίσω τα δεντράκια και τα φυτά στον κήπο, θα ασχοληθώ πάρα πολύ με την αλληλογραφία, με αιτήματα, με ευχαριστήριες επιστολές, με δημόσιες σχέσεις. Αν η μέρα είχε 48 ώρες ίσως και πάλι δεν μου έφταναν! Επίσης πασχίζω πάρα πολύ να αναστρέψουμε την πορεία εδώ στο νησί, όχι μόνο στο σχολείο -με καίει να παραμείνει ανοικτό το σχολείο όταν θα τελειώσει ο Χρήστος- γιατί σε λίγα χρόνια, δεν θα μένει κανείς εδώ. Είναι ανάγκη να προσελκύσουμε νέους ανθρώπους, να διπλασιαστεί ο πληθυσμός, να ανοίξουν θέσεις εργασίας. Πρέπει να το στηρίξουμε το νησί, το οποίο έχει εγκαταλειφθεί από το κράτος. Έχουμε ίσα δικαιώματα με τους υπόλοιπους Έλληνες. Όλοι οι κάτοικοι του νησιού έχουν σταματήσει την εκπαίδευσή τους, πριν καν ολοκληρώσουν το δημοτικό, όπως και τα τέσσερα αδέλφια του Χρήστου. Ειναι ιερός ο σκοπός, ο Χρήστος να συνεχίσει το σχολείο και να σπουδάσει και μάλιστα έχουμε εξασφαλίσει τις σπουδές του, στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας.
• Ο ίδιος θέλει να συνεχίσει το σχολείο;
Ναι, βέβαια θέλει. Κι όσο βγαίνει εκτός ορίων του νησιού, τόσο περισσότερο εκφράζει την επιθυμία του να συνεχίσει το σχολείο. Φανταστείτε ότι δεν ήθελε από τη Ρόδο να φύγουμε ή όταν τον παίρνω μαζί μου στους Λειψούς -όχι σε ημέρες σχολείου- δεν εκφράζει επιθυμία να επιστρέψει στο νησί.
• Το σχολείο τι ανάγκες έχει;
Η σχολική μονάδα είναι σε πολύ κακό χάλι γι’ αυτό και ήταν επείγον να γίνουν εργασίες. Το κονδύλι είχε εγκριθεί πριν από τρία χρόνια από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αλλά η προηγούμενη αρχή Πάτμου δεν το απορρόφησε και έτσι επεστράφη. Η Περιφέρεια έκανε τις διαδικασίες από την αρχή κι έτσι στα μέσα Αυγούστου ξεκίνησαν για την επισκευή του κτηρίου, εξωτερικά. Η ταράτσα του κτηρίου ήταν κατεστραμμένη σχεδόν ολοκληρωτικά. Μέχρι 25 Σεπτεμβρίου αναμένουμε και τον μαραγκό για να κατασκευάσει τα παράθυρα του σχολείου και του σπιτιού του εκπαιδευτικού, τα οποία ούτε έκλειναν, ήταν σάπια, έμπαινε μέσα η βροχή, άνοιγαν με τον αέρα… Το εσωτερικό του κτηρίου, τόσο της σχολικής μονάδας όσο και στο σπίτι του εκπαιδευτικού που τα χωρίζει μια πόρτα, είναι επίσης σε κακό χάλι. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε πέφτουν σοβάδες, το κτήριο έχει ρωγμές, μύκητες, μούχλα και η κατάσταση είναι τρισάθλια. Είναι αδύνατον να μείνει κάποιος εδώ μέσα, γι’ αυτό τώρα βασιζόμαστε στον Δήμο Πάτμου τον οποίον έχω ενημερώσει σχετικά. Η εγκατάλειψη όλα αυτά τα χρόνια, δημιούργησε τεράστια προβλήματα. Έχουμε καινούργια επίπλωση, καινούργιο τεχνολογικό εξοπλισμό, βιβλιοθήκες, γραφεία κλιματιστικά, αφυγραντήρες, αναλώσιμα παρά πολλά, βιβλία, αλλά είναι όλα κλειστά σε κούτες διότι αν δεν γίνουν εργασίες δεν μπορούν να τοποθετηθούν στο κτήριο. Αρκεί να σας πω ότι θα ξεκινήσουμε μαθήματα υπαίθρια, κάτω από το πεύκο στην αυλή του σχολείου, μέχρι να γίνουν οι επιδιορθώσεις, διότι φοβάμαι πάρα πολύ με τις ρωγμές και τα φουσκώματα, μην πέσει κάτι πάνω στο κεφάλι μας. Στο σπίτι του εκπαιδευτικού, έχουν πέσει τεράστια κομμάτια από το ταβάνι, έχουν φανεί τα σκουριασμένα σίδερα της ταράτσας. Ευτυχώς όταν έπεσε από το ταβάνι ένα τεράστιο κομμάτι λείπαμε στη Ρόδο, είχε πέσει πάνω στο κρεβάτι, δεν ξέρω τι θα γινόταν αν ήμουν εκεί. Δεν είναι συνθήκες αυτές για να ζήσει άνθρωπος. Πολλές φορές ήμουν σε απόγνωση το χειμώνα, κι ερχόταν το πρωί ο Χρήστος και με έβλεπε να σφουγγαρίζω την πλημμυρισμένη αίθουσα κλαίγοντας. Από τον τοίχο όταν βρέχει, τρέχουν τα νερά σαν καταρράκτες. Αναγκαστήκαμε να αποσυνδέσουμε όλα τα μηχανήματα γιατί τα νερά έτρεχαν στις πρίζες και στα καλώδια…
