Έχοντας διανύσει πολλά … χιλιόµετρα στον τουριστικό «στίβο», που δικαίως του αποδίδουν, µεταξύ των πολλών άλλων χαρακτηρισµών και τίτλων, εκείνον του «µαραθωνοδρόµου» του ελληνικού Τουρισµού, ο Βάσος Μηναΐδης είναι ο πλέον κατάλληλος για να µιλήσει για την εξέλιξη της φετινής τουριστικής περιόδου. O επίτιµος πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου, ο ένας και µοναδικός Βάσως Μηναΐδης, µε τον αιχµηρό και πνευµατώδη λόγο, σε συνέντευξή του στο «ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ», µιλάει για τη φετινή τουριστική σεζόν στη Ρόδο, τονίζοντας πως κανένα καταστροφολογικό σενάριο δεν επιβεβαιώθηκε. Τουναντίον. Παράλληλα, απαντά σε µία σειρά ερωτήσεων µε τη γνωστή του ειλικρίνεια και παίρνει θέση σε πολλά και δύσκολα θέµατα: Κόκκινα δάνεια, φορολογία, εργασιακά.
Σημειωτέον ότι η συνέντευξη έχει γίνει πολύ πριν την χρεωκοπία της Thomas Cook, εντός του Αυγούστου και ο «σοφός» Μηναϊδης, εφιστά την προσοχή της κυβέρνησης, στην βιωσιμότητα των ελληνικών ξενοδοχείων…
Η συνέντευξη
Πορευόμενοι προς την ολοκλήρωση της φετινής τουριστικής σεζόν, μιας σεζόν με πολλές ανακατατάξεις και «αναταράξεις», ποια είναι η γνώμη σας για τα αποτελέσματά της;
Η φετινή τουριστική περίοδος εξελίσσεται στα περυσινά επίπεδα, αν και οι δυσκολίες, λόγω του ισχυρού ανταγωνισµού, που προκύπτει από την επαναφορά της Τουρκίας, αλλά και χωρών της Βόρειας Αφρικής, είναι µεγαλύτερες. Ανησυχία, ωστόσο, επικρατεί εξαιτίας της κατάστασης της γερµανικής οικονοµίας, ενώ κλίµα αβεβαιότητας γύρω από τη συµπεριφορά της βρετανικής τουριστικής αγοράς δηµιουργεί η επικείµενη έξοδος της Αγγλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, ελπίζουµε να οµαλοποιηθούν οι συνθήκες. Ήδη, το θέµα που δηµιουργήθηκε µε τον Thomas Cook, φαίνεται να έχει αίσιο τέλος. Ενώ αίσθηµα ικανοποίησης δηµιουργεί και το γεγονός ότι στα συµβόλαια που υπογράφονται µε τους tour operators για το 2020, οι τιµές είναι αυξηµένες.
Από τη μία υπάρχουν διαμαρτυρίες για την παροχή εκπτωτικών τιμών και προσφορών, στις οποίες εξαναγκάστηκαν να προχωρήσουν οι ξενοδόχοι και από την άλλη, με βάση τα στοιχεία των εισπράξεων, παρατηρείται πρωτοφανής άνοδος στα τουριστικά έσοδα, η οποία συνοδεύεται από μία εξίσου πρωτοφανή άνοδο στη μέση κατά κεφαλή δαπάνη. Πως το εξηγείτε αυτό;
Όπως σας είπα ο τουρισµός µας εφέτος διαµορφώνεται στα περυσινά επίπεδα. Εκπτώσεις δίνονται πάντα, αφού σε διαφορετική περίπτωση, το τουριστικό προϊόν είναι δύσκολο να πουληθεί. Κάθε χρόνο ισχύει αυτό. Εφέτος, απλά, ίσως, να συνεχίστηκαν οι εκπτώσεις και µετά τα early bookings ή να διαµορφώθηκαν σε µεγαλύτερα ποσοστά. Αυτό που θα ήθελα να επισηµάνω είναι το θέµα των υποδοµών. Δεδοµένου ότι υπάρχει αυξηµένη ζήτηση θα πρέπει να δώσουµε βαρύτητα στη δηµιουργία υποδοµών. Η Ρόδος σαν τουριστικός προορισµός στο ξεκίνηµά της είχε 2.000 κλίνες, ενώ σήµερα έχει 200.000, µε αποτέλεσµα οι ήδη υπάρχουσες υποδοµές, όπως το αεροδρόµιο ή το οδικό δίκτυο, να µην µπορούν να ανταποκριθούν στις νέες ανάγκες και να χρήζουν βελτίωσης και εκσυγχρονισµού.Η νέα κυβέρνηση στο δεκαετές της πλάνο για τον Τουρισµό οφείλει να δώσει βαρύτητα στην αναβάθµιση και τον εκσυγχρονισµό των υποδοµών, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα του τουριστικού µας προϊόντος στο σύνολό του, γεγονός που θα δώσει τη δυνατότητα σε εµάς τους ξενοδόχους να προχωρήσουµε σε αύξηση των τιµών. Ενώ µε ιδιαίτερη σύνεση θα πρέπει να αντιµετωπίσει και το θέµα των κόκκινων δανείων.
Ολοκληρώνοντας το θέμα των εσόδων, βλέπετε κάποια αλλαγή στο μίγμα των πελατών ή θεωρείτε ότι είναι συγκυριακή αυτή η αύξηση των εσόδων που παρατηρείται εφέτος;
Αυτό που παρατηρείται εφέτος είναι οι πελάτες να προτιµούν τα πιο οικονοµικά ξενοδοχεία και όχι τα πολύ ακριβά. Όµως κι αυτή µπορεί να είναι µια πρόσκαιρη τάση, αφού ο τουρισµός µεταβάλλεται διαρκώς.
Όλη αυτή η καταστροφολογία με τις λιγότερες αεροπορικές θέσεις και τις πιθανές συνέπειες, έχει καμία σχέση εν τέλει με την εξέλιξη της σεζόν;
Όχι φυσικά, κανένα καταστροφολογικό σενάριο δεν επιβεβαιώθηκε. Επαναλαµβάνω πως η φετινή σεζόν διαµορφώνεται στα περυσινά επίπεδα. Εφέτος, µάλιστα, παρατηρείται και το ευχάριστο της επαναφοράς της εγχώριας τουριστικής αγοράς. Οι Έλληνες άρχισαν να ταξιδεύουν και πάλι και να δείχνουν την προτίµησή τους στα νησιά µας.
Περνώντας στην οικονομική κατάσταση των ξενοδοχείων και ενθυμούμενος το πολύ ωραίο απόφθεγμά σας «τα ξενοδοχεία μας θα κλείσουν γεμάτα», θα ήθελα να σας ρωτήσω πόσο εύκολο είναι να δραστηριοποιηθεί ο Έλληνας ξενοδόχος μέσα στο περιβάλλον ασφυξίας που δημιουργούν τα κόκκινα δάνεια, η υψηλή φορολόγηση του τουριστικού προϊόντος, η ανάκαμψη του διεθνούς ανταγωνισμού, αλλά και η απουσία τραπεζικού συστήματος στη χώρα;
Χρειάζεται πολύ µεγάλη προσοχή κυρίως σε θέµατα οικονοµικής διαχείρισης. Πολλοί ξενοδόχοι οδηγήθηκαν σε χρεωκοπία, αδυνατώντας, εξαιτίας του ανταγωνισµού, να προχωρήσουν σε αύξηση των τιµών τους. Δυστυχώς, αυτό είναι το µεγάλο πρόβληµα της ελληνικής ξενοδοχίας. Όµως, οι χρεωκοπίες ξενοδοχείων δεν αποτελούν αποκλειστικά ελληνικό φαινόµενο, συµβαίνουν παντού, αφού τα ξενοδοχεία είναι επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίου, εργασίας και άλλων συντεταγµένων, που δεν είναι εύκολα διαχειρίσιµες.
Ποια είναι τα μέτρα που πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να ληφθούν προκειμένου να διασφαλιστεί η περαιτέρω ανάπτυξη του ελληνικού Τουρισμού;
Το θέµα είναι να διασφαλιστεί η βιωσιµότητα των ελληνικών ξενοδοχείων. Γιατί πράγµατι τα ξενοδοχεία έχουν κέρδη, όµως, στις περισσότερες περιπτώσεις, έχουν και υψηλό δανεισµό, που δεν καταφέρνουν να διαχειριστούν. Κάποια λίγα ξενοδοχεία πληρώνουν κανονικά τα χρεολύσια, κάποια πληρώνουν µόνο τους τόκους και κάποια άλλα πληρώνουν τους τόκους και ένα µέρος του χρεολυσίου, κάνοντας «µπαλόνι», όπως συνηθίζεται να λέγεται, το υπόλοιπο του δανείου. Όλα αυτά, η νέα κυβέρνηση, θα πρέπει να τα εξετάσει προσεκτικά. Επίσης, µεγάλη προσοχή οφείλει να δώσει στη διαµόρφωση του ΦΠΑ, ο οποίοςδεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 10%. Αυτή τη στιγµή, ο ΦΠΑ στην Ισπανία είναι στο 8%, στην Τουρκία στο 10%, ενώ στην Ελλάδα ανέρχεται στο 16%. Εάν µειωθούν αυτές οι υπέρογκες φορολογικές επιβαρύνσεις, θεωρώ πως η οικονοµία µας θα εισέλθει σε αναπτυξιακή τροχιά.
Φαίνεται ότι η νέα ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού αρχίζει να διαχωρίζει τις αφίξεις από την ποιοτική διάσταση του Τουρισμού, τονίζοντας ότι οι αφίξεις δεν είναι το ζητούμενο στην περίπτωση που υπολείπονται ποιοτικών χαρακτηριστικών. Ποιο είναι το σχόλιό σας.
Αυτό που χρειάζεται ο ελληνικός Τουρισµός είναι ο προσανατολισµός στην ποιότητα και στην προσέλκυση τουριστών υψηλού εισοδηµατικού επιπέδου. Για να γίνει, όµως, αυτό θα πρέπει να σταµατήσουµε να επενδύουµε στην επέκταση κλινών, αλλά στον εκσυγχρονισµό και τη διαφοροποίηση του παρεχόµενου τουριστικού µας προϊόντος. Σε διαφορετική περίπτωση θα είµαστε σε έναν συνεχή αγώνα να γεµίσουµε τις κλίνες. Οι αλλαγές που προοιωνίζονται στο Χωροταξικό του Τουρισμού -πρόσφατα δημοσιεύσαμε μία αποκλειστική είδηση στο www.money-tourism.gr, σύμφωνα με την οποία, θα αυξηθεί στο 0,25 ο συντελεστής δόμησης, ώστε το επιπρόσθετο 0,05 να μπορεί να καλύπτει αναβαθμισμένες υποδομές, όπως εστιατόρια, spa, κ.λπ., χωρίς να αλλάζει ο συνολικός αριθμός των κλινών, θεωρείτε ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση; Βεβαίως και είναι, αφού, όπως σας είπα, το ζητούµενο για την ποιοτική αναβάθµιση του τουρισµού µας είναι ο εκσυγχρονισµός των παρεχόµενων υπηρεσιών και του συνολικού ξενοδοχειακού προϊόντος, µε την προσθήκη και λειτουργία στις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις χώρων εστίασης, ευεξίας, άθλησης, διασκέδασης, κ.ο.κ..
Η Ρόδος, όπως είναι γενικά αποδεκτό, χωλαίνει από πλευράς γενικών υποδομών, ενώ μεγάλο πρόβλημα αποτελεί το αεροδρόμιο. Βεβαίως, σε λίγους μήνες η εικόνα του αεροδρομίου θα έχει αλλάξει ριζικά. Ποια είναι η άποψή σας για το αεροδρόμιο και τις υποδομές που χρήζουν άμεσα βελτίωσης;
Όσον αφορά το θέµα του αεροδροµίου, πράγµατι, το αεροδρόµιο του νησιού, µέχρι πρόσφατα, απείχε πολύ από τα διεθνή πρότυπα, οι εγκαταστάσεις ήταν παρωχηµένες και οι ανάγκες συντήρησης και αναβάθµισης τεράστιες. Ωστόσο, µε το επενδυτικό πρόγραµµα της Fraport, η εικόνα του αεροδροµίου αλλάζει σταδιακά και µέχρι το τέλος του έτους η Ρόδος θα διαθέτει έναν σύγχρονο αερολιµένα µε αναβαθµισµένες υποδοµές και υπηρεσίες, αντάξιο της φήµης και της οµορφιάς της. Από την άλλη, τελευταία, βλέπουµε κάποιες περιοχές να αλλάζουν όψη, όπως το Φαληράκι, που επί σειρά ετών είχε υποβαθµιστεί, υιοθετώντας τη φήµη του προορισµού των ξέφρενων πάρτι. Σήµερα, µε την ολοκλήρωση κάποιων έργων υποδοµής, σε συνδυασµό µε τα υψηλού επιπέδου ξενοδοχειακά καταλύµατα, που λειτουργούν στην περιοχή, το Φαληράκι έχει εισέλθει σε µία νέα περίοδο, αποβάλλοντας την προηγούµενη κακή του φήµη. Ελπίζω το Φαληράκι να αποτελέσει καλό παράδειγµα για το πώς µπορεί να βελτιωθεί συνολικά η εικόνα της Ρόδου.
Από τις πρόσφατες εκλογές προέκυψε συνέχιση της περιφερειακής αρχής, νέος δήμαρχος και υφυπουργός Τουρισμού, ο οποίος έλκει την καταγωγή του και ζει στα Δωδεκάνησα, με ορισμένους να υποστηρίζουν ότι αυτή είναι μια ευτυχής συγκυρία για τη Ρόδο. Τι περιμένετε εσείς από τις νέες, διοικητικές αρχές του νησιού και ποιες είναι οι προκλήσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκριθούν;
Τα προβλήµατα είναι γνωστά και στην περιφερειακή Αρχή και στον νέο υφυπουργό Τουρισµού, ενώ από «πρώτο χέρι» τα γνωρίζει ο νέος δήµαρχος. Είµαι σίγουρος ότι ο καθένας από την πλευρά του θα αποδώσει το µέγιστο των δυνατοτήτων του στην επίλυσή τους. Το θέµα είναι κατά πόσο οι συγκυρίες θα βοηθήσουν σε αυτό.
Τι πρέπει να γίνει για την προβολή του νησιού, δεδομένου ότι ο ΠΡΟΤΟΥΡ τα τελευταία χρόνια έχει περιπέσει σε μία κατάσταση υπολειτουργίας;
Πιστεύω πως πρέπει να δηµιουργηθεί ένας οργανισµός µε συνεργασία των Δήµων, της Περιφέρειας, των παραγωγικών τάξεων και άλλων φορέων και «πρωταγωνιστές» τους ξενοδόχους, οι οποίοι γνωρίζουν καλύτερα από όλους τα τουριστικά θέµατα, στα πρότυπα της Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών (ΕΑΤΑ), ο οποίος θα αναλάβει τη διαφηµιστική προβολή και προώθηση της Ρόδου και της Ελλάδας στο εξωτερικό, στοχευµένα σε αγορές-στόχους.
Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την επόμενη χρονιά και σε τι επίπεδα διαμορφώνονται οι τιμές των συμβολαίων για το 2020 που υπογράφονται με τους tour operators;
Φαίνεται, όπως προκύπτει και από τις επαφές µας µε τους tour operators, ότι το 2020 θα είναι µια καλή χρονιά για τη χώρα µας, ενώ σε αυτό συνηγορούν και οι τιµές των συµβολαίων που υπογράφηκαν για την επόµενη χρονιά, οι οποίες είναι αυξηµένες έως και 5%. Με τα µέχρι στιγµής στοιχεία, είµαι πολύ αισιόδοξος για την πορεία του τουρισµού στη χώρα µας το επόµενο έτος.
Για ποιο λόγο ένας Άγγλος, ένας Γερμανός, ή ένας Πολωνός να προτιμήσει ένα ελληνικό ξενοδοχείο, το οποίο διαθέτει αντίστοιχες ή κατώτερες υποδομές, σε σύγκριση με ένα αιγυπτιακό ή ένα τουρκικό ξενοδοχείο, που είναι πολύ μεγαλύτερου μεγέθους;
Γιατί τα τεράστια αιγυπτιακά και τουρκικά ξενοδοχεία λειτουργούν σαν γκέτο, εγκλωβίζοντας τον επισκέπτη, ο οποίος παραµένοντας εντός των τειχών δεν έρχεται σε επαφή µε την περιοχή που επισκέπτεται, δεν γνωρίζει την κουλτούρα και τους ανθρώπους της. Αντίθετα, στην Ελλάδα, στη Ρόδο, για παράδειγµα, τα ξενοδοχεία ακολουθούν διαφορετική φιλοσοφία, ωθώντας τον επισκέπτη να έρθει σε άµεση επαφή µε την κοινωνία, να γνωρίσει τον πολιτισµό, την κουλτούρα και την παράδοση του τόπου. Σε αυτό, βεβαίως, σηµαντικό ρόλο έχει και το γεγονός ότι η Ρόδος είναι ένας ασφαλής προορισµός, κάτι που δεν ισχύει για άλλες χώρες και προορισµούς, κυρίως, της Βόρειας Αφρικής.
Με το θέμα του γκολφ τι γίνεται;
Αυτή τη στιγµή υπολειτουργεί. Ελπίζω να ξεκινήσει η επένδυση όσο πιο σύντοµα γίνεται. Γνωρίζω ότι άποψή σας είναι πως για την τουριστική ανάπτυξη της Ρόδου χρειάζεται να γίνουν κατοικίες. Πείτε μας γι’ αυτό. Πράγµατι είµαι ένθερµος υποστηρικτής αυτής της άποψης διότι η κατοικία, η οποία έχει το δικό της πιστό κοινό, προσελκύει επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Είστε αισιόδοξος για την πολιτική κατάσταση της χώρας;
Η νέα Κυβέρνηση, από την πρώτη στιγµή, έδειξε να είναι καλά προετοιµασµένη, να ξέρει που βαδίζει, κι αυτό από µόνο του δηµιουργεί ένα κλίµα αισιοδοξίας. Έχοντας ασχοληθεί επισταμένως με τα εργασιακά θέματα, προειδοποιώντας, μάλιστα, για την επερχόμενη χρεωκοπία της χώρας, εξαιτίας της πολιτικής στα εργασιακά που επικρατούσε στα τέλη της δεκαετίας του 90, σήμερα που στη χώρα έχει γίνει κάποια πρόοδο, τόσο σε θεσμικό, όσο και οικονομικό επίπεδο, χωρίς, ωστόσο, να έχει βγει από την κρίση, θεωρείτε ότι υπάρχει κίνδυνος πισωγυρίσματος ή ο Έλληνας έχει πλέον ωριμάσει; Είναι γεγονός ότι, σήµερα, τόσο οι εργαζόµενοι, όσο και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, έχουν πλέον περιορίσει τις υπερβολικές τους απαιτήσεις, σηµάδι ωριµότητας. Ενώ οι ξενοδοχειακές οργανώσεις από την πλευράς τους, εν µέσω της οικονοµικής κρίσης, υπέγραψαν συλλογικές εργασιακές συµβάσεις, προκειµένου να διατηρηθούν σε ένα επίπεδο οι µισθοί, εξασφαλίζοντας µε αυτό τον τρόπο την εργασιακή ειρήνη στον κλάδο. Αυτό που έγινε είναι ότι περιορίστηκαν οι αυξήσεις κάθε χρόνο των µισθών, οι οποίες ήταν αποτέλεσµα της παραπλανητικής ευρωστίας που επικράτησε µε την είσοδό µας στο ευρώ. Στο σηµείο αυτό θα ήθελα να σας θυµίσω ότι, την περίοδο της υποτίµησης της δραχµής, το 1953, επί Μαρκεζίνη, οπότε το τότε εθνικό µας νόµισµα υποτιµήθηκε βίαια έναντι του δολαρίου, δεν έγιναν αυξήσεις σε µισθούς, σε εµπορεύµατα, κ.λπ.. Έτσι, η ελληνική οικονοµία από την πλήρη καταστροφή του 1950 εισήλθε σε µία αδιάλειπτη φάση εικοσαετούς ανάπτυξης, µε ρυθµούς αντίστοιχους µε τους ρυθµούς της ιαπωνικής οικονοµίας. Κάτι τέτοιο θα ’πρεπε να γίνει και στην παρούσα φάση.
Ποια θα ήταν η συμβουλή σας στη νέα ηγεσία της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου;
Να συνεχίσει να συνεισφέρει µε τον ίδιο ζήλο, όπως και η προηγούµενη ηγεσία. Και είµαι σίγουρος πως θα τα καταφέρει, αφού πρόκειται για νέους ανθρώπους, µε όρεξη για δουλειά, µε όραµα και διευρυµένους ορίζοντες.
