Υποχρεωμένοι να τηρούν βιβλία εσόδων εξόδων και να εκδίδουν τιμολόγια και αποδείξεις για τα προϊόντα που παράγουν και πωλούν θα είναι από 1.1.2014 εκατοντάδες χιλιάδες κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Επιπλέον, από το 2014, καταργείται η διαδικασία του «αυτοελέγχου» που επιτρέπει την αυτόματη περαίωση των εκκρεμών υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Καταργείται, επίσης, και η διαδικασία του αντικειμενικού προσδιορισμού του ελάχιστου κόστους κατασκευής οικοδομών, η οποία εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ανέγερσης κτισμάτων από ιδιώτες με αυτεπιστασία και είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση των συγκεκριμένων οικοδομών.
Όλες αυτές οι αλλαγές στο φορολογικό σύστημα θα επέλθουν από το νέο έτος, αν παραμείνουν ως έχουν οι διατάξεις του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ) που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι από τη Βουλή, αν δηλαδή δεν γίνουν καθόλου νέες τροποποιήσεις, προσθήκες και βελτιώσεις στο συγκεκριμένο νομοθέτημα. Ειδικότερα, με τον νέο ΚΦΕ που τίθεται σε εφαρμογή από 1.1.2014:
Γεωργικό εισόδημα
Καταργούνται οι διατάξεις για τον αντικειμενικό προσδιορισμό του καθαρού γεωργικού εισοδήματος, με συνέπεια όλοι οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, δηλαδή οι γεωργοί, οι κτηνοτρόφοι, οι πτηνοτρόφοι και οι ψαράδες, που υπάγονται σε ειδικά καθεστώτα ΦΠΑ να φορολογούνται πλέον ως κανονικοί επιτηδευματίες για τα εισοδήματα που θα αποκτούν από το επόμενο έτος. Με βάση τον νέο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, τα καθαρά εισοδήματα των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών για το έτος 2014 και τα επόμενα έτη θα προσδιορίζονται πλέον με τη λογιστική μέθοδο, δηλαδή με αφαίρεση των δαπανών που πραγματοποιούν για την εξυπηρέτηση των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων από τα έσοδα τα οποία εισπράττουν με τις πωλήσεις των προϊόντων τους.
Σε κάθε περίπτωση, το καθαρό εισόδημα του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη, το οποίο θα προκύπτει με τη λογιστική μέθοδο, θα θεωρείται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και θα φορολογείται με συντελεστή 13% από το πρώτο ευρώ. Αν δεν αλλάξει κάτι άλλο στον νέο ΚΦΕ και στον Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών, τότε όλοι οι κατά κύριο επάγγελμα γεωργοί, κτηνοτρόφοι, πτηνοτρόφοι και ψαράδες θα υποχρεωθούν από 1.1.2014 να τηρούν βιβλία εσόδων-εξόδων (απλογραφικά) και να εκδίδουν τιμολόγια και αποδείξεις για τις πωλήσεις των προϊόντων τους!
Κατασκευές
Καταργούνται όλες οι διατάξεις για τον προσδιορισμό του ελάχιστου κόστους κατασκευής οικοδομών, οι οποίες ισχύουν για τα φυσικά πρόσωπα που αναθέτουν την κατασκευή των σπιτιών τους σε εργολάβους οικοδομών. Οι διατάξεις αυτές προβλέπουν την εφαρμογή συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού του ελάχιστου συνολικού κόστους κατασκευής της οικοδομής και των ελάχιστων ποσοστών συμμετοχής των επιμέρους εργασιών στο συνολικό κόστος αυτής. Ειδικότερα, για τον αντικειμενικό προσδιορισμό του ελάχιστου κόστους των οικοδομών και των ποσοστών συμμετοχής των επί μέρους εργασιών, λαμβάνονται υπόψη:
• Οι τιμές εκκίνησης κόστους κατά τετραγωνικό μέτρο, οι οποίες έχουν καθοριστεί από το υπουργείο Οικονομικών και αναπροσαρμόζονται με βάση τη μεταβολή του δείκτη κόστους κατασκευής κτηρίων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
• Οι συντελεστές αυξομείωσης των τιμών εκκίνησης, για τον προσδιορισμό του συνολικού κόστους, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου κτηρίου, όπως μέγεθος, ποιότητα, αριθμός όψεων και
• Οι πίνακες των ελάχιστων ποσοστών συμμετοχής των επί μέρους εργασιών στο συνολικό κόστος.
Σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, μετά το πέρας των κατασκευαστικών εργασιών, ο ιδιοκτήτης της οικοδομής, για να συνδέσει το ακίνητό του με το δίκτυο παροχής ηλεκτρικού ρεύματος της ΔΕΗ, υποχρεούται να υποβάλει στην αρμόδια ΔΟΥ τελικό πίνακα με τα ποσά του κόστους των επιμέρους εργασιών, τα πλήρη στοιχεία των εργολάβων, υπεργολάβων και προμηθευτών, τον συνολικό αριθμό των εκδοθέντων φορολογικών στοιχείων και τη συνολική αξία τους. Η αρμόδια ΔΟΥ εκδίδει βεβαίωση ότι υποβλήθηκε ο τελικός πίνακας και ο ιδιοκτήτης της οικοδομής οφείλει, στη συνέχεια, να προσκομίσει τη βεβαίωση αυτή για την τελική ηλεκτροδότηση του ακινήτου.
Όλη αυτή η διαδικασία καταργείται από 1.1.2014 και, αν δεν αντικατασταθεί από κάποια άλλη απλούστερη διαδικασία, θα υπάρξει νομοθετικό κενό όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται η ηλεκτροδότηση των οικοδομών.
Αυτοέλεγχος
Καταργούνται όλες οι διατάξεις για τον εξωλογιστικό προσδιορισμό του εισοδήματος των επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών, με βάση τους μοναδικούς συντελεστές καθαρού κέρδους. Συγκεκριμένα, καταργείται το άρθρο 32 του παλαιού Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 2238/1994), σύμφωνα με το οποίο ο προσδιορισμός του ακαθαρίστου και του καθαρού εισοδήματος των φυσικών και νομικών προσώπων που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα γίνεται με αντικειμενικό τρόπο στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) Όταν δεν τηρούνται τα προβλεπόμενα βιβλία ή τηρούνται βιβλία απλογραφικά αντί διπλογραφικά, δεν τηρούνται τα φορολογικά στοιχεία και τα λοιπά προβλεπόμενα δικαιολογητικά έγγραφα, καθώς και τα συνοδευτικά στοιχεία συναλλαγών και καθίστανται αδύνατες οι ελεγκτικές επαληθεύσεις.
β) Όταν δεν διαφυλάσσονται ή δεν προσκομίζονται έπειτα από δύο τουλάχιστον προσκλήσεις τακτικού φορολογικού ελέγχου τα τηρούμενα βιβλία, τα φορολογικά στοιχεία και τα λοιπά προβλεπόμενα δικαιολογητικά έγγραφα, καθώς και τα συνοδευτικά στοιχεία συναλλαγών.
Για τις περιπτώσεις αυτές, το άρθρο 32 προέβλεπε ότι:
•Το ακαθάριστο εισόδημα προσδιορίζεται με βάση τα στοιχεία και τις πληροφορίες που διαθέτει η ελεγκτική Αρχή για την έκταση της συναλλακτικής δράσης και τις συνθήκες λειτουργίας της επιχείρησης.
•Το καθαρό εισόδημα προσδιορίζεται με πολλαπλασιασμό του ακαθάριστου εισοδήματος, όπως αυτό προσδιορίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην προηγούμενη περίπτωση, με τον μοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους (ΜΣΚΚ) που περιλαμβάνεται σε ειδικό πίνακα ο οποίος καταρτίζεται με αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, προσαυξημένο κατά 50%.
Επιπλέον, καταργείται το άρθρο 49 του παλαιού ΚΦΕ, σύμφωνα με το οποίο αν ο ελεύθερος επαγγελματίας δεν τηρεί τα προβλεπόμενα βιβλία και στοιχεία ή αυτά που τηρεί είναι ανεπαρκή ή ανακριβή:
•Το ακαθάριστο εισόδημα προσδιορίζεται με τεκμαρτό τρόπο από την εφορία.
•Το καθαρό εισόδημα προσδιορίζεται εξωλογιστικό, με πολλαπλασιασμό του τεκμαρτού ακαθαρίστου εισοδήματος επί τον μοναδικό συντελεστή καθαρών αμοιβών, που ισχύει για τη δραστηριότητα του επαγγελματία.
Η κατάργηση των διατάξεων που προβλέπουν τον λεγόμενο εξωλογιστικό προσδιορισμό του καθαρού εισοδήματος, με πολλαπλασιασμό του ακαθάριστου εισοδήματος επί τον μοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους (ή καθαρών αμοιβών) που αντιστοιχεί στη δραστηριότητα κάθε επιχείρησης- (ή ελεύθερου επαγγελματία), συνεπάγεται αυτόματα και την έμμεση κατάργηση των ρυθμίσεων των άρθρων 13 έως 17 του Ν. 3296/2004 για τον «αυτοέλεγχο» των εμπορικών επιχειρήσεων με ετήσια ακαθάριστα έσοδα μέχρι 300.000 ευρώ, των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών με ετήσια ακαθάριστα έσοδα μέχρι 150.000 ευρώ και των ελεύθερων επαγγελματιών με ετήσιες ακαθάριστες αμοιβές μέχρι 150.000 ευρώ. Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία επιτρέπει σε κάθε μικρομεσαία επιχείρηση και ελεύθερο επαγγελματία να περαιώνουν αυτόματα, χωρίς τακτικό φορολογικό έλεγχο, την εκάστοτε προηγούμενη χρήση ως προς τον ΦΠΑ και τη φορολογία εισοδήματος. Η διαδικασία αυτή προβλέπει:
•Τον προσδιορισμό του ακαθάριστου εισοδήματος της επιχείρησης ή του ελεύθερου επαγγελματία με τεκμαρτό τρόπο, δηλαδή με βάση τις δαπάνες και τις αποσβέσεις που πραγματοποίησε μέσα στη χρήση. Σε περίπτωση που το τεκμαρτώς προσδιορισθέν ακαθάριστο εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν, τότε ο φορολογούμενος καλείται να καταβάλει επιπλέον ΦΠΑ επί της πρόσθετης διαφοράς.
•Τον προσδιορισμό του καθαρού εισοδήματος τόσο με τη λογιστική μέθοδο, δηλαδή με αφαίρεση των εκπιπτόμενων δαπανών από το ακαθάριστο εισόδημα όσο και με την μέθοδο του εξωλογιστικού προσδιορισμού, δηλαδή με πολλαπλασιασμό του ακαθαρίστου εισοδήματος επί τον ΜΣΚΚ. Τόσο κατά τον λογιστικό όσο και κατά τον εξωλογιστικό προσδιορισμό, ως ακαθάριστο εισόδημα λαμβάνεται το μεγαλύτερο μεταξύ τεκμαρτώς προσδιορισθέντος και δηλωθέντος.
•Τη φορολόγηση της επιχείρησης ή του ελεύθερου επαγγελματία με βάση το μεγαλύτερο ποσό καθαρού εισοδήματος μεταξύ αυτού που προέκυψε με τη μέθοδο του λογιστικού προσδιορισμού και αυτού που υπολογίστηκε με τη μέθοδο του εξωλογιστικού προσδιορισμού. Η καταβολή φόρου εισοδήματος στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής δίδει στην επιχείρηση ή στον ελεύθερο επαγγελματία το δικαίωμα να περαιώσει αυτόματα τη χρήση χωρίς τακτικό έλεγχο.
Όλη αυτή η διαδικασία, η οποία επέτρεπε κάθε χρόνο την αυτόματη περαίωση εκατοντάδων χιλιάδων υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών, παύει να ισχύει από τη χρήση του έτους 2014. Η διαδικασία αυτή θα εφαρμοστεί για τελευταία φορά το επόμενο έτος για τη χρήση του 2013.
