«Θα ανακοινώνουμε σταδιακά τα καλά νέα, όσο κερδίζουμε δημοσιονομικό χώρο», είπε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο υπουργικό συμβούλιο, προετοιμάζοντας το έδαφος για μια συμβιβαστική λύση στο θέμα του αναμενόμενου κοινωνικού μερίσματος, που έχει προβληματίσει και διχάσει την κυβέρνηση, καθώς καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα σε παροχές και ασφαλή επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.
Κάποιοι στο κυβερνητικό στρατόπεδο θεωρούν ότι η κυβέρνηση δεν θα έπρεπε να παίξει στο γήπεδο του ΣΥΡΙΖΑ, διαφημίζοντας ότι θα δώσει και αυτή κοινωνικό μέρισμα. Τα υπερπλεονάσματα, υποστηρίζουν, ήταν αποτέλεσμα υπερφορολόγησης και κακού σχεδιασμού και λειτούργησαν εις βάρος της ανάπτυξης. Η κυβέρνηση, σύμφωνα με την άποψη αυτή, πρέπει να στοχεύει στην κατάργησή τους και στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής από τον προϋπολογισμό και όχι με «μποναμάδες» στο τέλος του χρόνου.
Για φέτος, πάντως, το προβλεπόμενο υπερπλεόνασμα, 436 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο ποικίλων εξαγγελιών, με το οικονομικό επιτελείο να επιχειρεί συστηματικά το τελευταίο διάστημα να προσγειώσει τις προσδοκίες. Χθες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας είπε στον ΣΚΑΪ ότι το μέρισμα θα δοθεί στους πιο ευάλωτους και σε αυτούς που υπερφορολογήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας φορολογικής ελάφρυνσης, εκτός από τα «λεφτά στο χέρι», για τα οποία είχε μιλήσει προ ημερών ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. «Δεν υπάρχει περιθώριο για φορολογική ελάφρυνση», αντέτεινε χθες πηγή του οικονομικού επιτελείου. Η ανησυχία των οικονομικών υπουργών είναι μήπως κινδυνεύσει ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, καθώς τα περιθώρια είναι σχετικώς περιορισμένα.
Οπως σημείωνε η ίδια πηγή, από τα 436 εκατ. ευρώ του προβλεπόμενου υπερπλεονάσματος, πρέπει να κρατηθεί ένα «μαξιλάρι» τουλάχιστον 200 αν όχι 300 εκατ. ευρώ, για να υπάρχει ασφάλεια στην επίτευξη του στόχου του 3,5%. Επίσης, πρέπει να καλυφθεί ένα μέρος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας της ΔΕΗ (το αποθεματικό δεν επαρκεί). Ετσι, αυτό που απομένει ίσως δεν ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ, υποστηρίζουν στο οικονομικό επιτελείο, θεωρώντας αισιόδοξο ακόμη και το σενάριο των 200 εκατ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, μικρό ποσό για πλούσιες παροχές. Με αυτό το σκεπτικό, στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούσαν κάποια στιγμή πως ίσως θα ήταν καλύτερο να μη δοθεί καθόλου μέρισμα. Αλλά αυτό είναι πια παρελθόν, γιατί έχουν δοθεί υποσχέσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί τώρα να παίξει στο γήπεδο της Ν.Δ., προβάλλοντας τις φοροελαφρύνσεις και απαντώντας στις επικρίσεις ότι έχει παραμελήσει τη μεσαία τάξη. Επικρίσεις που διατυπώθηκαν επειδή το φορολογικό νομοσχέδιο δεν μειώνει τους φόρους για εισοδήματα 20.000-50.000 ευρώ. Ο κ. Σταϊκούρας ξεκαθάρισε χθες ότι η μεσαία τάξη βρίσκεται σε πιο χαμηλά εισοδήματα. Σύμφωνα με τον ορισμό του ΟΟΣΑ κινείται: Σε 6.294-16.783 ευρώ για νοικοκυριά με 1 άτομο, 8.901-23.735 για 2 άτομα και 10.901-29.069 για 3 άτομα. Οσο για το μέσο εισόδημα, είπε, που δεν περιλαμβάνει περιουσιακά ή κοινωνικά στοιχεία, ήταν το 2017 15.556 ευρώ για νοικοκυριά και 7.863 το ατομικό. Το 52% των δηλώσεων είχε οικογενειακό εισόδημα κάτω των 8.000 ευρώ, το 83% κάτω των 20.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με 2 παιδιά, λίγο περισσότερο από τα μισά είχαν οικογενειακό εισόδημα κάτω από 15.000 ευρώ. «Τα μεσαία εισοδήματα μέσα στην κρίση, κυρίως τα τελευταία χρόνια, συρρικνώθηκαν δραματικά», είπε ο κ. Σταϊκούρας, προσθέτοντας ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να τα ενισχύσει. Προς τούτο επικαλέστηκε τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, το φορολογικό νομοσχέδιο, την αύξηση του επιδόματος θέρμανσης, τις πρωτοβουλίες διεύρυνσης της φορολογικής βάσης. Ωστόσο, πρόσθεσε: «Εξαγγελίες μοιρασιάς ανύπαρκτων χρημάτων δεν πρόκειται να κάνουμε».
