Με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν να κλιμακώνει τις διεκδικήσεις του έναντι της Αθήνας, ορατός είναι ο κίνδυνος ο επερχόμενος Ιανουάριος να είναι «θερμός»: Ο θερμότερος, όπως λέγεται, των τελευταίων είκοσι τριών χρόνων, δηλαδή από την κρίση των Ιμίων μέχρι σήμερα.
Θετικό αντίβαρο στη συγκεκριμένη προοπτική αποτελεί ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πέτυχε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης να διασφαλίσει τη στήριξη των εταίρων, ενώ παράλληλα διατηρεί ισχυρούς διαύλους επικοινωνίας με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και διαθέτει το «χαρτί» της συνεργασίας, μέσω της τριμερούς, με το Ισραήλ. Επίσης, σημαντικό είναι ότι το χαμηλό βαρομετρικό στις σχέσεις με την Αγκυρα βρίσκει την ελληνική οικονομία «θωρακισμένη».
Η κυβέρνηση έχει διαμορφώσει μια στρατηγική που συνδυάζει την αποφασιστική αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων με την παράλληλη αποφυγή κινήσεων «υπεραντίδρασης», που θα κλιμάκωναν κατακόρυφα την ένταση. Ομως, πλέον, σχεδόν προεξοφλείται πως ο χρόνος μετράει αντίστροφα προκειμένου η Αγκυρα να «αξιοποιήσει» τη συμφωνία με τη Λιβύη και να αποστείλει ερευνητικό σκάφος νοτίως της Κρήτης, με την Αθήνα να επεξεργάζεται σενάρια αντίδρασης. Οπως λέγεται χαρακτηριστικά, ο Ταγίπ Ερντογάν με τις αλλεπάλληλες αναφορές του στη συμφωνία με την Τρίπολη, σε συνδυασμό μάλιστα με την παρουσίαση «χαρτών», έχει αυτοδεσμευθεί στην επόμενη κίνηση και είναι εξαιρετικά απίθανο να υπαναχωρήσει.
Εκ των πραγμάτων, ως εκ τούτου, τα σενάρια που ανακύπτουν, και επί των οποίων διαμορφώνεται η στρατηγική αποτροπής της Αθήνας, είναι, με κλιμακούμενο βαθμό επικινδυνότητας, τέσσερα.
Το πρώτο και πλέον ήπιο σενάριο προβλέπει τουρκικό ερευνητικό σκάφος να κινηθεί νότια της Κρήτης, αλλά σε περιοχή που ανήκει στη Λιβύη. Υπενθυμίζεται πως με βάση τον νόμο 4001/2011 προβλέπεται ότι «ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ης κηρυχθεί), είναι η μέση γραμμή». Ως εκ τούτου, εάν το ερευνητικό κινηθεί πέραν της μέσης γραμμής προς την πλευρά της Λιβύης, η ενέργεια δεν θα θεωρηθεί παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Το δεύτερο σενάριο προβλέπει η Τουρκία να αποστείλει ερευνητικό σε περιοχή ελληνικής δικαιοδοσίας, αλλά χωρίς τη συνοδεία πολεμικών σκαφών. Το τρίτο συνεπάγεται ότι το ερευνητικό σκάφος θα συνοδεύεται και από πολεμικά πλοία, ενώ το τέταρτο περιλαμβάνει και την παρουσία τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών. Οπως προαναφέρθηκε, σε κάθε μία από τις παραπάνω πιθανές εξελίξεις η Αθήνα σχεδιάζει πέραν των διπλωματικών πρωτοβουλιών που δεδομένα θα αναλάβει, και στρατηγικές αποτροπής, καθώς όπως λέγεται χαρακτηριστικά, «πιθανότερο είναι να γίνει κάτι, παρά να μη γίνει».
Η κοινή γνώμη
Εν τω μεταξύ, όπως προκύπτει από τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, μεταξύ των οποίων η έρευνα της Pulse για τον ΣΚΑΪ, η πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων απασχολεί ιδιαίτερα την κοινή γνώμη, με το μεταναστευτικό να έχει υποχωρήσει σε δεύτερο πλάνο, ενώ το 61% των ερωτηθέντων εκφράζει την ανησυχία του για τις εξελίξεις. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, από ποιοτικές έρευνες προκύπτει ότι οι πολίτες δηλώνουν το αυτονόητο, ότι δηλαδή απεύχονται ένα θερμό επεισόδιο ή πολεμική σύγκρουση με την Τουρκία, αλλά παράλληλα επιθυμούν από την κυβέρνηση να επιδείξει αποφασιστική στάση, εάν υπάρξει υπέρμετρη κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων.
Επίσης, έχει σημασία ότι κατά τη συζήτηση στη Βουλή ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να υιοθετήσει ήπιους τόνους στις αναφορές του στα ελληνοτουρκικά, ενώ, όπως λέγεται, υπάρχει επαρκής δίαυλος ενημέρωσης μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια και του αρμόδιου τομεάρχη του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργου Κατρούγκαλου. Ενώ, και ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης δεσμεύθηκε πως εάν οι περιστάσεις το απαιτήσουν θα ενημερώσει κατ’ ιδίαν προσωπικά τους πολιτικούς αρχηγούς.
Οπως προαναφέρθηκε, συγκριτικό πλεονέκτημα, μέσα στο βαρύ τοπίο που διαμορφώνεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι ότι με μια σειρά από κινήσεις ενισχύεται η θωράκιση της ελληνικής οικονομίας. Πέραν της αλλαγής σελίδας που σηματοδοτεί η συνεχής πτωτική πορεία των επιτοκίων δανεισμού της χώρας, η κυβέρνηση πέτυχε να απενεργοποιήσει την ωρολογιακή βόμβα της ΔΕΗ. Παράλληλα, στις αρχές του έτους προωθείται το νέο ασφαλιστικό, ενώ μετά το σχέδιο «Ηρακλής» για τα κόκκινα δάνεια, το Μέγαρο Μαξίμου επενδύει ιδιαίτερα στον μηχανισμό ρύθμισης των χρεών των νοικοκυριών, που αναμένεται να διαμορφωθεί και να παρουσιαστεί μέχρι τον Απρίλιο.
