Όπως επισημαίνει το υπουργείο Εργασίας “ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων έθεσαν προτεραιότητα τη νομιμότητα στην αγορά εργασίας. Γιατί η προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και η σθεναρή αντιμετώπιση κάθε μορφής παραβατικότητας συνιστά ακρογωνιαίο λίθο της κοινωνικής αποστολής του Υπουργείου Εργασίας, αλλά και δομικό άξονα ενός νέου αναπτυξιακού υποδείγματος που θα βασίζεται στην προαγωγή της συνεπούς επιχειρηματικότητας, την ποιότητα της εργασίας και την προστιθέμενη αξία στην παραγωγική αλυσίδα.
Με δεδομένη, λοιπόν, την πολιτική απόφαση για την ισχυροποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού (Επιθεώρηση Εργασίας) και την αποτελεσματική εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, επόμενο βήμα στο σχεδιασμό του Υπουργείου αποτελεί η δημιουργία ενός σύγχρονου πλαισίου κυρώσεων και προστίμων.
Πιάνοντας το «νήμα» από την προηγούμενη θητεία του ο Υπουργός Εργασίας, όταν και επέβαλε το 2013, για πρώτη φορά, το ιδιαίτερα υψηλό πρόστιμο των 10.500 ευρώ για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο, μέτρο με ορατά και σαφή αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της ανασφάλιστης εργασίας, φέρνει σήμερα μια νέα «αρχιτεκτονική» στο σύστημα κυρώσεων που βασίζεται στην αντικειμενικότητα, τη διαφάνεια, τη σαφήνεια και την απλότητα, αλλά και στη ψηφιακή διαχείριση των προστίμων και στην θωράκιση έναντι πιθανών συμπτωμάτων διαφθοράς”.
“Με διαφορετικά λόγια, με καθαρούς και δίκαιους κανόνες επιδιώκεται η αποκατάσταση κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ της Επιθεώρησης Εργασίας, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων”, σημειώνει το υπουργείο στην ανακοίνωσή του και συνεχίζει:
“Γιατί είναι κοινά αποδεκτό, ότι το σύστημα επιβολής κυρώσεων που εφαρμοζόταν μέχρι σήμερα, εμφάνιζε μεγάλες δυστοκίες και προβλήματα, ιδιαίτερα δε μετά από ερασιτεχνικές παρεμβάσεις της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εργασίας. Επρόκειτο για ένα σύστημα που, καθώς βασίζονταν σε πολύπλοκους μαθηματικούς υπολογισμούς και υποκειμενικές εκτιμήσεις, οδηγούσε σε κραυγαλέες αδικίες και αποκλίσεις προστίμων για την ίδια παράβαση, δεν αξιολογούσε σωστά την ουσιαστική βαρύτητα των παραβάσεων και δημιουργούσε, στην πράξη, αίσθημα «ανασφάλειας δικαίου» σε όλους αφού σχεδόν κανένας εργοδότης δεν γνώριζε από πριν το ακριβές ύψος του προστίμου για κάθε παράβαση που διαπίστωνε η Επιθεώρηση Εργασίας στην επιχείρησή του.
Το νέο σύστημα κυρώσεων και υπολογισμού των προστίμων σχεδιάστηκε με συστηματικό τρόπο κάτω από την επίβλεψη της Γενικής Γραμματέα κ. Άννας Στρατινάκη και του Γενικού Διευθυντή Σ.ΕΠ.Ε κ. Χαράλαμπου Βούρτση αλλά και στελεχών του Σ.ΕΠ.Ε, η εμπειρία των οποίων έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην τελειοποίηση του νέου πλαισίου”.
Το νέο σύστημα, πλέον, έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
- Αντικειμενικότητα και απλότητα:
Κάθε παράβαση διάταξης της εργατικής νομοθεσίας με βάση τη βαρύτητά της και τον αριθμό εργαζομένων που πλήττονται από αυτή αντιστοιχίζεται με συγκεκριμένο χρηματικό ποσό. Η σοβαρότητα της παράβασης περιγράφεται και αξιολογείται στην Υπουργική Απόφαση, ενώ με βάση τη βαρύτητά της ορίζεται συγκεκριμένο ποσό προστίμου, το οποίο ο Επιθεωρητής Εργασίας καλείται να επιβάλει, εφαρμόζοντας ευθέως την απόφαση. Θεσπίζεται δηλαδή ένα σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού των προστίμων και εξαλείφονται τα υποκειμενικά κριτήρια, με στόχο να επιβάλλεται για όμοιες περιπτώσεις πρόστιμο της ίδιας βαρύτητας, να γνωρίζουν οι εργοδότες εκ των προτέρων το ακριβές ύψος του πρόστιμου για κάθε συγκεκριμένη παράβαση, και εν τέλει σε ένα πλαίσιο διαφάνειας και σαφήνειας να προστατεύονται τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά και να διασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων.
- Αναλογικότητα και αποτελεσματική προστασία των εργαζομένων
Τα συγκεκριμένο ύψος του προστίμου θα είναι ανάλογο με τη διαπιστωθείσα παράβαση, συναρτώμενο, σε κάθε περίπτωση, με τον αριθμό των εργαζομένων που αφορά η παράβαση.
Θεραπεύεται έτσι η στρέβλωση του προηγούμενου συστήματος που κλιμάκωνε το πρόστιμο κυρίως με βάση το μέγεθος της επιχείρησης, λαμβάνοντας ελάχιστα υπόψη τον πλέον σημαντικό παράγοντα: την έκταση της παράβασης, δηλαδή των αριθμό των εργαζομένων που πλήττονται από την παράβαση.
- Αυστηροποίηση προστίμων για σοβαρές παραβάσεις
Έμφαση δίνεται στις σοβαρές παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν την αμοιβή της εργασίας, το χρόνο και τους όρους εργασίας των εργαζομένων, στις οποίες, όπως προαναφέρθηκε, το πρόστιμο αυξάνει προοδευτικά με τον αριθμό των εργαζομένων που θίγονται από αυτές. Ειδικά με το νέο σύστημα δίνεται έμφαση στον αριθμό των θιγομένων εργαζομένων, αλλά και στις παραβάσεις που πλήττουν μερικώς απασχολούμενους και ομάδες ειδικής προστασίας, όπως εγκύους, μητέρες, ανηλίκους, συνδικαλιστικά στελέχη, επιβάλλοντα δε αυστηρά πρόστιμα σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων τους.
Επισημαίνεται ότι και εδώ κεντρική προτεραιότητα συνιστά η αντιμετώπιση της υποδηλωμένης εργασίας με αυστηρές κυρώσεις σε περιπτώσεις μη δηλωθείσας απασχόλησης πέραν του συμφωνηθέντος ωραρίου μερικής απασχόλησης. Έτσι, σε συνδυασμό με το ήδη εφαρμοζόμενο μέτρο της προσαύξησης 12% για κάθε επιπλέον ώρα απασχόλησης πέραν των συμφωνημένων, διαμορφώνεται ένα συνεκτικό πλέγμα προστασίας της μερικής απασχόλησης και αποτροπής φαινομένων υποδηλωμένης εργασίας.
Επίσης, θεσπίζεται διαφορετικού μεγέθους κύρωση για την παράτυπη υπερεργασία έναντι της παράτυπης υπερωρίας, αξιολογώντας τη διαφορετική απαξία των παραβάσεων με βάση τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, εκτιμώντας το γεγονός ότι η υπερεργασία είναι έκτακτη απασχόληση που εμπίπτει στο νόμιμο ωράριο έναντι της υπερωρίας που το υπερβαίνει και ισχύει υπό προϋποθέσεις. Ταυτόχρονα καθίσταται για πρώτη φορά εφαρμόσιμη με δίκαιο τρόπο για όλες τις επιχειρήσεις η επιβολή αυστηρών κυρώσεων ανά θιγόμενο για την παράτυπη υπερωρία, με συνέπεια προς την αρχή της αναλογικότητας και της ισότητας, δηλαδή με πρόστιμο που κλιμακώνεται αποκλειστικά με τον αριθμό των εργαζομένων που βρέθηκαν να εργάζονται υπερωριακά και όχι με το σύνολο του προσωπικού.
- Απλούστευση και διαφάνεια του συστήματος
Καταργείται η ισχύουσα μέθοδος υπολογισμού με σύνθετους και μαθηματικούς υπολογισμούς και πράξεις (αλγορίθμους). Οι επιχειρήσεις με το νέο σύστημα έχουν την δυνατότητα να γνωρίζουν το συγκεκριμένο πρόστιμο που θα κληθούν να πληρώσουν σε περίπτωση που παραβούν την εργατική νομοθεσία και υπάρχει ευχέρεια για έλεγχο της ορθότητας του υπολογισμού των προστίμων.
- Διευκόλυνση του έργου των Επιθεωρητών Εργασίας
Οι Επιθεωρητές Εργασίας θα επιβάλλουν το πρόστιμο όπως το ορίζει συγκεκριμένα η Υπουργική Απόφαση με συνέπεια την αποφυγή αμφισβητήσεων και τον περιορισμό δικαστικής προσβολής του.
- Εξάλειψη συγκεκριμένων στρεβλώσεων:
α) Κατάργηση των υποκειμενικών απροσδιορίστων κριτηρίων, και αποφυγή ενδεχόμενης καταχρηστικής άσκησης της διακριτικής ευχέρειας των Επιθεωρητών κατά την επιβολή των κυρώσεων και
β) Κατάργηση της επιβολής κυρώσεων με βάση το μέγεθος της επιχείρησης πανελλαδικά, καθώς οδηγούσε στην επιβολή βαρύτατων, πολλαπλάσιων της πραγματικής παράβασης, προστίμων σε επιχειρήσεις που διατηρούν αλυσίδα καταστημάτων ή εμφανίζουν διασπορά εγκαταστάσεων ή μεγάλο αριθμό εργαζομένων, ακόμη και εάν η παράβαση αφορούσε π.χ. έναν μόνο εργαζόμενο.
Σε κάθε περίπτωση, με έμφαση την τήρηση της νομιμότητας υπογραμμίζεται ο σκοπός της αλλαγής του συστήματος επιβολής κυρώσεων που είναι η αποτροπή της παραβατικότητας αλλά με κατάλληλα για τον επιδιωκόμενο σκοπό πρόστιμα, τα οποία είναι διαβαθμισμένα ώστε να είναι δίκαια, να επιτυγχάνουν συμμόρφωση και όχι να έχουν στυγνό εισπρακτικό χαρακτήρα.
Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, το Υπουργείο Εργασίας θα προχωρήσει σε ανάλογες προσαρμογές και στο σύστημα επιβολής προστίμων που επιβάλλονται από τους Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας του ΣΕΠΕ, θεραπεύοντας παρόμοιες αδυναμίες και παθογένειες του ισχύοντος συστήματος επιβολής προστίμων που εφαρμόζεται για παραβάσεις ασφάλειας και υγείας στην εργασία.
Όπως δήλωσε ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Γιάννης Βρούτσης:
«Σχεδιάσαμε μία νέα αρχιτεκτονική στο σύστημα επιβολής κυρώσεων και προστίμων για τις παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας προκειμένου να εκσυγχρονίσουμε το ελεγκτικό έργο των επιθεωρητών του ΣΕΠΕ, να προστατέψουμε καλύτερα τα δικαιώματα των εργαζομένων και να διευκολύνουμε το θεσμικό και οργανωτικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις στη χώρα. Το νέο σύστημα θα είναι απλό και διαφανές, αναλογικό, αντικειμενικό και το κυριότερο θα εξαλείφει στρεβλώσεις του προηγούμενου συστήματος. Με αυτό τον τρόπο, πραγματοποιούμε άλλη μία διαρθρωτική αλλαγή στο Υπουργείο και δημιουργούμε ένα σύγχρονο πλαίσιο προς όφελος των εργαζομένων, των συνεπών επιχειρήσεων και παράλληλα διευκολύνουμε και κάνουμε αποτελεσματικότερο το έργο του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας».
Όπως δήλωσε η Γενική Γραμματέας κ. Άννα Στρατινάκη:
«Το νέο πλαίσιο για τα επιβαλλόμενα πρόστιμα για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας αποτελεί τομή, διότι απαλείφονται στρεβλώσεις και αδικίες του συστήματος, δημιουργώντας ένα περιβάλλον δίκαιο και απλό ταυτόχρονα όμως και αποτρεπτικό για μελλοντικές παραβάσεις, υπερασπιζόμενο τα εργασιακά δικαιώματα, υποχρεώνοντας τους εργοδότες, μικρούς και μεγάλους, να ακολουθούν απαρεγκλίτως τους κανόνες της εργατικής νομοθεσίας σε κλίμα εργασιακής ειρήνης».
Πηγή: Reporter.gr
