Με μια «εφάπαξ παροχή», η οποία θα καταβάλλεται τον Δεκέμβριο κάθε χρόνου σε συνταξιούχους γήρατος, αναπηρίας και θανάτου, σε δικαιούχους προσυνταξιοδοτικής παροχής, επιδομάτων σύνταξης με αιτία την αναπηρία και ανασφάλιστους αντικαθίσταται από το 2020 η λεγόμενη «13η σύνταξη» που δόθηκε στους συνταξιούχους ποσοστιαία τον περασμένο Μάιο.
Στο νέο ασφαλιστικό προβλέπεται η εγγραφή από 1/1/2020 πρόσθετης δαπάνης στον ετήσιο κοινωνικό προϋπολογισμό ύψους 0,5% του ΑΕΠ, δαπάνη που κυμαίνεται περίπου στα ίδια επίπεδα με την δαπάνη της λεγόμενης «13ης σύνταξης» που δόθηκε τον περασμένο Μάιο. Από τα χρήματα αυτά, που συνολικά αγγίζουν το 1 δις. ευρώ, προβλέπεται να καλύπτονται:
- κατά πρώτον η δαπάνη που δημιουργείται ετησίως σε εφαρμογή των πρόσφατων αποφάσεων του ΣτΕ, δηλαδή οι αυξήσεις των επικουρικών από την κατάργηση των μειώσεων του 2016 και οι αυξήσεις των κύριων με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης και
- κατά δεύτερον η εφάπαξ παροχή, η οποία θα καταβάλλεται το Δεκέμβριο κάθε χρόνου. Ειδικά για το 2020, όπως αναφέρεται, η εν λόγω δαπάνη καλύπτεται από τις ήδη εγγεγραμμένες πιστώσεις του κοινωνικού προϋπολογισμού.
Η διάταξη νόμου δεν αποσαφηνίζει ποιοι θα είναι οι δικαιούχοι του νέου «χριστουγεννιάτικου μποναμά» ούτε τα κριτήρια με τα οποία αυτός θα κατανεμηθεί. Ειδικοί εκτιμούν πως δικαιούχοι θα είναι προφανώς όσοι δεν ευνοηθούν από τις αυξήσεις των νέων ποσοστών αναπλήρωσης, δηλαδή κυρίως οι χαμηλοσυνταξιούχοι και άλλες ασθενείς ομάδες συνταξιούχων (π.χ. όσοι έχασαν το ΕΚΑΣ κ.α.).
Η νομοθετική διάταξη παραπέμπει σε ΚΥΑ των υπουργών Εργασίας και Οικονομικών, η οποία θα εκδίδεται κάθε χρόνο και θα μοιράζει επί της ουσίας το κονδύλι που θα έχει απομείνει από το ένα δις. μετά την αφαίρεση των ποσών που θα κατευθύνονται για τις αυξήσεις των κύριων και των επικουρικών συντάξεων, με βάση τις πρόσφατες επιταγές του ΣτΕ.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, η ΚΥΑ θα λαμβάνει υπόψη της «τις αναλογιστικές προβολές, τα στοιχεία εκτέλεσης του κοινωνικού προϋπολογισμού και τους ετήσιους δημοσιονομικούς στόχους», ώστε να καθορίζει ετησίως «το ποσόν που διατίθεται για την εφάπαξ παροχή, τα κριτήρια απονομής, τον φορέα και τη διαδικασία καταβολής, το ύψος της εφάπαξ παροχής ανά κατηγορία δικαιούχων και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια».
Η νέα εφάπαξ παροχή είναι ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα πιστωτικά ιδρύματα και υπόκειται στις κατά νόμο προβλεπόμενες κρατήσεις.
Υπενθυμίζεται πως η λεγόμενη «13η σύνταξη» είχε θεσμοθετηθεί τον περασμένο Μάιο με το άρθρο 120 του νόμου 4611/2019 (τον νόμο για τις 120 δόσεις) το οποίο αντικαθίσταται τώρα με τη νέα παροχή. Η παλαιά παροχή είχε θεσμοθετηθεί να δίνεται ποσοστιαία ανάλογα με το ποσό της ακαθάριστης μηνιαίας κύριας σύνταξης ως εξής:
α) Για ποσό έως και 500,00 ευρώ, σε ποσοστό 100%
β) Για ποσό από 500,01 έως και 600,00 ευρώ, σε ποσοστό 70%
γ) Για ποσό από 600,01 έως και 1.000,00 ευρώ, σε ποσοστό 50%
δ) Για ποσό από 1.000,01 ευρώ και άνω, σε ποσοστό 30%
