Τις σχολάζουσες κληρονομιές αναζητεί το Δημόσιο, δίνοντας μάλιστα αμοιβή στους πολίτες που παρέχουν πληροφορίες για τις «ορφανές» κληρονομιές. Με απόφαση του υφυπουργού Οικονομικών Απόστολου Βεσυρόπουλου, κάθε πολίτης που έχει πληροφορίες για κάποια σχολάζουσα κληρονομιά μπορεί να κερδίσει έως το 10% της αξίας της συγκεκριμένης περιουσίας (μετά την εκκαθάρισή της) εάν ενημερώσει την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Οικονομικών.
Η χρηματική αμοιβή καταβάλλεται μετά την εκκαθάριση και την περιέλευση της περιουσίας (κινητή ή ακίνητη) στο Δημόσιο, εφόσον συντρέχει μία από τις παρακάτω προϋποθέσεις:
α) Εάν έχει παρέλθει πενταετία από τον θάνατο του διαθέτη ή δωρητή ή του κληρονομούμενου από το Δημόσιο, και η αρμόδια αρχή δεν έλαβε γνώση της ύπαρξης της περιουσίας αυτής, από άλλη πηγή.
β) Εάν είναι δυνατή αναψηλάφηση δίκης ή ανατροπή τελεσίδικης απόφασης ή συμβιβασμού, και επιδικασθεί (με τελεσίδικη απόφαση ή βούλευμα) η περιουσία στο Δημόσιο ή σε Νομικά Πρόσωπα ή σε Ιδρύματα. Σύμφωνα με την απόφαση, το ύψος της αμοιβής μπορεί να ανέρχεται σε ποσοστό έως 10% επί της αξίας της περιουσίας (μετά την εκκαθάρισή της). Σημειώνεται ότι ο υπολογισμός της αξίας της εκκαθαρισθείσας περιουσίας γίνεται, εφόσον απαιτείται, με εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή.
Το υπουργείο Οικονομικών βάζει στο μικροσκόπιο τις σχολάζουσες κληρονομιές, καθώς διαπιστώνεται ότι χάνει εκατοντάδες εκατομμύρια, ενώ αντίθετα κάποιοι πλουτίζουν εις βάρος του Δημοσίου. Σχολάζουσα κληρονομία ονομάζεται η κληρονομιά κινητής και ακίνητης περιουσίας που: ο κληρονόμος της δεν είναι γνωστός στο ελληνικό Δημόσιο και δεν είναι βέβαιο ότι αποδέχθηκε την κληρονομιά του προσώπου που απεβίωσε. Στο μεσοδιάστημα, και μέχρι να βρεθεί ο νόμιμος κληρονόμος, τη διαχείρισή της ως αντιπρόσωπος του κληρονόμου ασκεί ο κηδεμόνας που ορίζεται από τις αρμόδιες διοικητικές αρχές. Ωστόσο είναι πολλές οι περιπτώσεις που η εκκαθάριση των ακινήτων από τους κηδεμόνες κράτησε δεκάδες χρόνια, οι οποίοι στο διάστημα αυτό κέρδιζαν από την αντιμισθία που λάμβαναν. Για παράδειγμα, ακίνητο στη Γλυφάδα περιήλθε στο ελληνικό Δημόσιο μετά 31 χρόνια (από τον θάνατο μέχρι την εκποίησή του), το οποίο ύστερα από πλειστηριασμό απέφερε 2 εκατ. ευρώ.
Γι’ αυτόν τον λόγο το υπουργείο Οικονομικών κινητοποιεί τους πολίτες προκειμένου να βρεθούν οι σχολάζουσες κληρονομιές, τις οποίες θα έπρεπε ήδη να εκμεταλλεύεται το ελληνικό Δημόσιο προς όφελος των φορολογουμένων.
Σημειώνεται ότι με βάση τη νομοθεσία στην περίπτωση που από τα στοιχεία διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχει κληρονόμος πλην του Δημοσίου, ο διορισμός κηδεμόνα παραλείπεται και υποβάλλεται αίτηση στο δικαστήριο για τη βεβαίωση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου. Αν δεν υπάρχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα ενεργειών του κηδεμόνα και του τυχόν αντικαταστάτη του μετά την παρέλευση διετίας από τον αρχικό διορισμό ούτε σχετική εκκρεμοδικία, και πιθανολογείται με γνώμη του Συμβουλίου ότι δεν υπάρχει άλλος κληρονόμος εκτός από το Δημόσιο, το έργο του θεωρείται περαιωθέν και ζητείται η αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου.
Με βάση τα τελευταία δημοσιοποιημένα στοιχεία:
• Οι σχολάζουσες κληρονομιές είναι 2.017 με εκτιμώμενη αξία 28.075.060 ευρώ.
• Οι κληρονομιές που δεν έχουν εκκαθαριστεί ανέρχονται σε 10.348.
• Ο αριθμός των ιδρυμάτων και κληροδοτημάτων ανέρχεται σε 3.691.
