Σοβαρή ανησυχία για τις εξελίξεις στο ζήτημα της επίλυσης των προβλημάτων που έχουν προκληθεί στην τοπική αγορά από το κλείσιμο της Τράπεζας Δωδεκανήσου. «Είναι πάρα πολύ δύσκολο να βρεθεί λύση ή διαγραφή των χρεών», δηλώνει σήμερα στην «δημοκρατική», ο οικονομολόγος και μέλος του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου κ. Χαράλαμπος Λουκαράς.
Επιπλέον, εμφανίζεται αισιόδοξος για την πορεία απορρόφησης κονδυλίων μέσω του προγράμματος του ΕΣΠΑ όσον αφορά τις ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις στην περιοχή μας, καθώς και για τις απορροφήσεις για τα δημόσια έργα. Σχετικά με την κατάσταση στον τραπεζικό κλάδο, ο κ. Λουκαράς δηλώνει ότι «κλείνει σιγά – σιγά ο κύκλος της περιδίνησης» πράγμα που σηματοδοτεί μία νέα εποχή στην οικονομία. Ενδιαφέρον πάντως, είναι το γεγονός πως ο κ. Λουκαράς αποκάλυψε ότι καταγράφεται πλέον πολύ έντονη η ζήτηση από το εξωτερικό, δηλαδή από ανθρώπους που ενδιαφέρονται να επενδύσουν χρήματα στα νησιά μας –πράγμα που σημαίνει ότι οι επενδύσεις αρχίζουν να κινούνται.
• Κύριε Λουκαρά θα ήθελα να ξεκινήσουμε από το πρόβλημα με την Τράπεζα Δωδεκανήσου. Έχει ‘κακοφορμίσει’ εδώ και χρόνια αν και φαίνεται πλέον φως στην άκρη του τούνελ εάν προχωρήσει η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης.
Το πρόβλημα με την Τράπεζα Δωδεκανήσου είναι ένα θέμα το οποίο το συζητάμε εδώ και χρόνια. Είναι πάρα πολύ δύσκολο καθώς η βίαιη λύση της εταιρείας που επιλέχθηκε, είναι αυτή η οποία αποτελεί και το αγκάθι. Διότι σε τέτοιες περιπτώσεις, το πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί ο εκκαθαριστής είναι πολύ συγκεκριμένες. Θα μπορούσε εάν είχε κάποιος προνοήσει να επιτάξει την απορρόφηση της εταιρείας από άλλο τραπεζικό ίδρυμα, προκειμένου να μπορέσει να απορροφήσει το ‘ενεργητικό’ και το βιώσιμο ‘παθητικό’ (εννοώντας τα δάνεια που μπορούσαν να πληρωθούν). Η κατάσταση παραμένει δύσκολη. Ευελπιστώ, αν τελικά προχωρήσει η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης να δώσει μια ικανή λύση. Πιστεύω ότι θα διευκολύνει κάποιες καταστάσεις –χωρίς να είναι ολοκληρωτική λύση. Εδώ μιλάμε για το κλείσιμο μιας εταιρείας χωρίς διαγραφή χρέους. Μακάρι να πετύχουν τέτοιες συνθήκες, διότι υπάρχουν μεγάλα περιουσιακά στοιχεία σε αξίες για μικρές οφειλές οι οποίες δεν μπορούν να ρυθμιστούν.
• Να περάσουμε στο τραπεζικό κομμάτι. Πώς βλέπετε το περιβάλλον; Κατά την άποψή σας, έχει αρχίσει να βελτιώνεται σιγά – σιγά;
Προσωπικά, εκτιμώ πως κλείνει σιγά – σιγά ο κύκλος της περιδίνησης στην οποία είχε εισέλθει αυτός ο οικονομικός κλάδος μαζί με την υπόλοιπη χώρα. Κι αυτό φαίνεται με την ‘αποκόλληση’ από τις τράπεζες όλων των κακών στοιχείων του ισολογισμού τους, με τα δάνεια που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν και τα οποία, ουσιαστικά, αναλαμβάνουν άλλοι. Είναι το κομμάτι αυτού που λέμε ιδιωτικό χρέος, με αποτέλεσμα οι ίδιες οι τράπεζες πλέον να εστιάζουν στο να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν νέα επιχειρηματικά σχέδια ή υγιείς επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν αντέξει όλη αυτή την μακρόχρονη κακή περίοδο που περάσαμε. Τα μακρο-οικονομικά είναι πολύ θετικά: ήδη η Ελλάδα κατάφερε και δανείστηκε με χαμηλό ποσοστό, κάτι το οποίο πιθανόν να είναι και ένας προάγγελος για τα επόμενα βήματα για πιστοληπτική ικανότητα με φθηνή χρηματοδότηση και για το ελληνικό δημόσιο και για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Αυτό θα μεταδοθεί κάποια στιγμή και στην εσωτερική αγορά. Πολλές τράπεζες πέρασαν και μια φάση εσωτερικής αναδιοργάνωσης όλου του συστήματος που ελέγχουν και διαχειρίζονται τους πελάτες τους και νομίζω πια όπως η κατάσταση έχει… κατασταλάξει. Οδεύουμε δηλαδή, σε μια άλλη εποχή.
• Κύριε Λουκαρά, βρισκόμαστε στην αρχή μίας νέας χρονιάς για το ΕΣΠΑ και θα ήθελα να μας δώσετε μια εικόνα. Πώς πήγε μέχρι τώρα και τι περιμένουμε;
Μιλώντας για το ΕΣΠΑ όσον αφορά στις χρηματοδοτήσεις που αφορούν τις ιδιωτικές επιχειρήσεις (όχι τα δημόσια έργα) η Ελλάδα εμφάνισε μία απορρόφηση της τάξης του 35% περίπου. Γι αυτό έχει τεθεί ακόμη υψηλότερος στόχος για φέτος μέχρι το τέλος του 2020 για υψηλότερες απορροφητικότητες. Γι αυτό και υπάρχει μια μεγάλη πίεση από τους φορείς που διαχειρίζονται τα προγράμματα προς τις επιχειρήσεις που έχουν ήδη υπαχθεί, ώστε να προχωρήσουν σε υλοποιήσεις των έργων (να αξιοποιήσουν, δηλαδή τις εκταμιεύσεις των χρηματοδοτήσεων) προκειμένου η Ελλάδα να ξεπεράσει πάνω από το 50% στο τέλος του τρέχοντος έτους. Είναι ένας πάρα πολύ μεγάλος στόχος, που απαιτεί την συνέχεια και τη συνεργασία πολλών εμπλεκομένων: των συμβούλων, των επιχειρήσεων, των ενδιάμεσων φορέων που διαχειρίζονται τα προγράμματα. Ήδη κι εμείς από την επαγγελματική πλευρά, έχουμε γίνει δέκτες αυτής της ‘θετικής’ πίεσης, καθώς υπάρχει πολύ έντονη όχληση προκειμένου να προχωρούν οι διαδικασίες, τα δικαιολογητικά, τα στοιχεία τεκμηρίωσης των έργων αυτών προς τους κεντρικούς φορείς ώστε να μπορέσουν να κάνουν τις εκταμιεύσεις. Ταυτόχρονα, επίκεινται κι άλλες προκηρύξεις για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, με ελαστικότερους όρους –όσον αφορά το κομμάτι της απασχόλησης, του προσωπικού. Κι αυτό γιατί ένα μεγάλο μέρος των προκηρύξεων αφορούσαν επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούσαν τουλάχιστον δύο άτομα σε πλήρη απασχόληση ως προσωπικό. Απ’ ό,τι φαίνεται θα υπάρξει προκήρυξη που θα απευθύνεται σε Μικρομεσαίες (και πολύ μικρές) Επιχειρήσεις με μικρότερο προσωπικό, δίνοντάς τους το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτές τις χρηματοδοτήσεις.
Κατ’ εμέ είναι κρίσιμο έτος και πιστεύουμε ότι προς το δεύτερο εξάμηνο θα φανεί και στην αγορά, αυτή η προσπάθεια για την αύξηση απορρόφησης.
• Να περάσουμε όμως και στα δικά μας για τις απορροφήσεις χρηματοδοτικών προγραμμάτων σε επίπεδο Νοτίου Αιγαίου. Πώς διαμορφώνεται η εικόνα, αφενός στα δημόσια έργα και αφετέρου, στις επενδύσεις;
Κοιτάξτε, η αλήθεια είναι ότι από το τελευταίο τρίμηνο του 2019 και το οποίο συνεχίζεται μέχρι τώρα, φαίνεται ότι υπάρχει πολύ ζωηρό ενδιαφέρον για ανάληψη πολλών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών –εξ ού και ο λόγος για τον οποίο, δίνουν συνεχώς παρατάσεις στις προκηρύξεις του αναπτυξιακού νόμου αλλά και στα προγράμματα των χρηματοδοτήσεων. Η αλήθεια είναι ότι καταγράφεται πλέον πολύ έντονη η ζήτηση από το εξωτερικό, δηλαδή από ανθρώπους που ενδιαφέρονται να επενδύσουν χρήματα στα νησιά μας. Αυτό κρίνεται ως πάρα πολύ σημαντικό στην παρούσα φάση.
Όσον αφορά την απορρόφηση σε προγράμματα γενικότερα και για τα δημόσια έργα νομίζω ότι το Νότιο Αιγαίου, εξαντλεί αυτό που μπορεί. Δηλαδή, είναι γνωστό πως τα χρήματα αυτά έχουν μια κατανομή ανά περιοχή, περιφέρειες κ.λπ. Η δική μας Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, πάντα εξαντλεί αυτές τις απορροφήσεις και πάντα υπάρχει ένα ‘overbooking’ αιτήσεων.
Όπως σας είπα, είναι ένας προάγγελος αναβάθμισης της οικονομίας, αφού οι επόμενες αξιολογήσεις που θα γίνουν (από τους οίκους αξιολόγησης) θα την ανεβάσουν σε επενδυτική βαθμίδα με χαμηλό κίνδυνο.
Αυτό ανοίγει την πόρτα σε πολλά πράγματα: επενδύσεις, χρηματοδοτήσεις, προσέλκυση κεφαλαίων.
X. Λουκαράς: «Εκδηλώνεται ενδιαφέρον από ξένους για επενδύσεις στα νησιά μας»
