Θα πρέπει να έχουμε ένα πλάνο για δύο χρόνια, γιατί αυτό είναι το χρονικό διάστημα που με τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις μπορούμε να περιμένουμε ένα εμβόλιο, ανέφερε μεταξύ άλλων, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο πρόεδρος του φιλανθρωπικού ιδρύματος Gordon and Betty Moore Foundation, και πρόεδρος της Επιτροπής των Εθνικών Ακαδημιών της Αμερικής για τις αναδυόμενες λοιμώξεις και απειλές για την υγεία του 21ου αιώνα, Δρ. Χάρβεϊ Φάινμπεργκ, στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε το Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Η πολιτική ηγεσία στην Ελλάδα φαίνεται ότι πήρε μία τέτοια θέση, που αναγνώρισε ότι πρόκειται για μια υγειονομική κρίση, όπου η επιστημονική γνώση πρέπει να έχει το προβάδισμα και να δίνονται κατευθύνσεις από την επιστημονική κοινότητα, ανέφερε ο Δρ Φάϊνμπεργκ. «Η Ελλάδα έδειξε το δρόμο για το πώς κανείς πρέπει να διαχειριστεί μία τέτοια κρίση», επισήμανε .
Το συντονισμό της συζήτησης έκανε η γιατρός, διδάκτωρ Επιδημιολογίας, Διοίκησης και Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και επιστημονική σύμβουλος του «Δικτύου» Εύη Χατζηανδρέου.
Η Ελλάδα διαχειρίστηκε πιο επιτυχημένα απο τις ΗΠΑ το θέμα του COVID 19
«Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ είναι δύο χώρες διαφορετικού μεγέθους, και ειδικού βάρους διεθνώς. Η Ελλάδα ωστόσο, διαχειρίστηκε πιο επιτυχημένα από τις ΗΠΑ το θέμα του COVID 19, είπε η πρόεδρος του «Δικτύου», Άννα Διαμαντοπούλου, κατά την εισαγωγική της τοποθέτηση. Η κ. Διαμαντοπούλου αναφέρθηκε στο ζήτημα της αξιοποίησης των δεδομένων και της διαχείρισης κρίσης, μέσω ενός επιτυχημένου συντονισμού ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους.
«Σε μία τέτοια περίπτωση, η εμπιστοσύνη μεταξύ του πληθυσμού και της κυβέρνησης είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Ο νέος κορωνοϊός είναι ο σημαντικότερος ιός της εποχής μας, και το μεγάλο ερώτημα που τίθεται, είναι τι έπεται; Θα ακολουθήσει μία νέα φάση; Μία νέα πανδημία; Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε μια θεραπεία ή εμβόλιο. Σε ποιό βαθμό θα διατεθεί σε όλους. Και βεβαίως ποιά είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ εμπειρογνωμόνων και των υπεύθυνων διαμόρφωσης πολιτικής».
Ο κορωνοϊός αναδεικνύει 4 κρίσεις
Ο κορωνοϊός αναδεικνύει πολλές κρίσεις λέει ο Δρ. Φάινμπεργκ. «Υγειονομική κρίση, κρίση του συστήματος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, σοβαρή οικονομική κρίση όπου δυστυχώς πολύς κόσμος έχει χάσει τους τελευταίους μήνες τη δουλειά του, και κοινωνική κρίση που μας κάνει να να αναθεωρούμε τον τρόπο που συναθροιζόμαστε. Π.χ. πώς ασκούμε τα θρησκευτικά μας καθήκοντα, πώς κάνουμε ή δεν κάνουμε αθλητικές διοργανώσεις και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Και αυτά τα 4 προβλήματα πρέπει να τα λύσουμε».
Πρέπει να είμαστε έτοιμοι σε νοσοκομειακό επίπεδο για ενδεχόμενο δεύτερο κύμα
Αν δεν έχει εξετάσει κανείς την κοινότητα, δεν μπορεί να γνωρίζει πώς έχουν τα πράγματα, λέει ο κ. Φάϊνμπεργκ. Νούμερο ένα είναι οι διαγνωστικές εξετάσεις λέει. Νούμερο δύο, να υπάρχει ικανότητα από την πλευρά του κράτους να ιχνηλατεί τις επαφές.
«Ιχνηλάτηση των επαφών εκείνων που εκτέθηκαν στον ιό, έτσι να τους διαχωρίσουν από τον υπόλοιπο πληθυσμό κατά τη διάρκεια της επώασης. Και πρέπει να είμαστε έτοιμοι και σε νοσοκομειακό επίπεδο. Πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι ο αριθμός των κρουσμάτων είναι αρκετά χαμηλός, έτσι αν υπάρχει δεύτερο κύμα να είμαστε σε θέση να αναχαιτίσουμε την διασπορά». Αν το σημείο εκκίνησης είναι δέκα χιλιάδες κρούσματα, τότε φτάνει κανείς στα 2,7 εκατομμύρια. Και τότε ξεπερνάει κανείς την ικανότητα διαχείρισης.
«Γεωμετρικά αυξάνουν τα κρούσματα, ενώ αριθμητικά η ικανότητα διαχείρισης. Άρα είναι εύκολο να ξεφύγει η κατάσταση από τον έλεγχο. Αυτή τη στιγμή, όλοι οι κλάδοι και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διερωτηθούν, τι μπορούν να κάνουν έτσι ώστε να είναι πιο ασφαλές το περιβάλλον για όλους. Π.χ. νέα διάταξη του χώρου, μάσκες, θερμομέτρηση, καθαρισμός του αέρα, πόσο συχνά πρέπει να εξετάζονται υγειονομικοί, ή άνθρωποι που έρχονται σε επαφή με πελάτες. Πρέπει να πάρουμε αποφάσεις για να χαλαρώσουμε σταδιακά τα μέτρα και εν αναμονή εμβολίου».
Απαραίτητη μία εναρμόνιση όλων των κανονιστικών διαδικασιών για γρηγορότερη ανάπτυξη εμβολίων
«Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εναρμόνιση των πολιτικών όσον αφορά τις κανονιστικές αρχές. Είμαστε σε πρώιμο στάδιο ακόμη. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για συνεκτικές πολιτικές σε παγκόσμιο επίπεδο» δήλωσε ο διακεκριμένος επιστήμονας. Και ιστορικά ανέφερε, πως έχει αποδειχθεί ότι άλλες αρχές αντιδρούν γρήγορα, άλλες αργά κλπ.
«Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια παγκόσμια κρίση, μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Χρειαζόμαστε ειδική προσπάθεια που θα γίνει από τις κανονιστικές αρχές, για την εναρμονιση διαδικασιών και προτύπων, για την αξιολόγηση και αποδοχή εμβολίων. Αυτό θα βοηθήσει και στην παγκόσμια λύση που χρειάζεται. Πρέπει να σκεφτόμαστε πέρα από εθνικά όρια. Γιατί είναι μια πανδημία που πρεπει να αναχαιτιστεί παντού».
Πώς είναι η κατάσταση στον τομέα των θεραπειών
Σήμερα, λέει ο καθηγητής, οι υπάρχουσες θεραπείες είναι απλά βοηθητικές στα συμπτώματα. Αυτή τη στιγμή είναι υπό δοκιμή σε διάφορα στάδια, περίπου 140 μελέτες. Θεραπείες με αντιικά φάρμακα, ανθελονοσιακά, μονοκλωνικά, πλάσμα από αναρρώσαντες ασθενείς, κλπ. «Μια σειρά από θεραπείες που έχουν σχεδιαστεί για άλλους σκοπούς, αλλά δοκιμάζονται για αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Θα χρειαστούν πολλά τεστ επίσης σε πρώιμο στάδιο, αλλά και μεταγενέστερο στάδιο μόλυνσης των ασθενών».
Ποιές είναι οι προοπτικές στις ΗΠΑ
Στις ΗΠΑ δεν έχουμε μία πανδημία, αλλά διάφορες, ανέφερε ο διεθνούς φήμης επιστήμονας. «Σε ορισμένες πολιτείες, όπως π.χ. στη Νέα Υόρκη, υπήρξε έξαρση κρουσμάτων.Στις αρχές Μαρτίου τα κρούσματα σε Καλιφόρνια και Ν. Υόρκη ήταν παρόμοια. Στη συνέχεια φάνηκε η διαφορετική διαχείριση. Μία κλιμάκωση θα υπάρξει στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ στο επόμενο διάστημα. Έχουμε μία εθνική κυβέρνηση, αλλά κάθε Πολιτεία έχει μεγάλο βαθμό αυτονομίας. Έτσι διαφοροποιούνται οι τρόποι διαχείρισης της πανδημίας. Από την πλευρά της επιστήμης θα είναι ένα φυσικό πείραμα. Διαφορετικές πολιτικές σε διάφορα σημεία της χώρας. Δεν θα πρέπει να χαλαρώσουν τα μέτρα πολύ σύντομα».
Χρειαζόμαστε παγκόσμιες κατευθυντήριες γραμμές;
Χρειάζεται μία παγκόσμια διακυβέρνηση για θέματα υγείας, τόνισε ο καθηγητής. Οι αποφάσεις για εμπόριο, μετακινήσεις κλπ.. «Στην Ευρώπη, είδαμε ότι υπάρχουν πιέσεις και για το διαχωρισμό, την αποστασιοποίηση των ανθρώπων. Ωστόσο είναι σημαντικό να υπάρχει μία παγκόσμια αρχή, να εισάγει και να επιβάλλει τέτοιου είδους παγκόσμια μέτρα για την υγειονομική προστασία του κόσμου. Άρα χρειάζεται ένας βαθμός συντονισμού. Πέραν κάποιας μεμονωμένης αρχής. Χρειάζονται φρέσκες ιδέες για το τι μορφή θα μπορούσε να έχει μία τέτοια παγκόσμια διακυβέρνηση».
Τι αλλάζει από την παγκόσμια κρίση που βιώνουμε
Ο πρόεδρος του φιλανθρωπικού ιδρύματος Gordon and Betty Moore, αναφέρει ότι μέσα από αυτή την εμπειρία της πανδημίας θα έχουμε μιά νέα αναγνώριση της συνεργασίας, θέματα παγκόσμιας διακυβέρνησης θα αναγνωριστούν περισσότερο και από τον κόσμο και από τους ηγέτες μας, και αυτό θα είναι θετικό, γιατί με αυτό τον τρόπο, ο βαθμός ετοιμότητας θα είναι μεγαλύτερος για αυτό που θα ακολουθήσει, και δεν γνωρίζουμε πότε και τι θα ακολουθήσει.
«Νομίζω ότι η εμπειρία αυτή, θα μας κάνει να αναθεωρήσουμε κάποιες βασικές παραδοχές για την εργασία. Ίσως να αναγνωρίσουμε κάποια θετικά για την τηλεεργασία. Σε πολλούς κλάδους της οικονομίας μπορεί να οδηγήσει σε νέες ιδέες για την καλύτερη οργάνωση της εργασίας. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε και τη σημασία της επιστήμης στην άσκηση της πολιτικής. Μπορεί και σε άλλες προκλήσεις της κοινωνίας, όχι απαραίτητα υγειονομικές. Ίσως κλιματικές, ή περιπτώσεις που έχουν να κάνουν με τεχνητή νοημοσύνη όπου μπορεί να παίξει ρόλο η επιστημονική γνώση και εμπειρογνωμοσύνη. Αυτά είναι κάποια από τα πράγματα που ίσως να μας αφήσει παρακαταθήκη αυτή η φοβερή κρίση που βιώνουμε σήμερα».
*Ο Δρ. Χάρβεϊ Φάινμπεργκ είναι τέως κοσμήτορας στην Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ , τέως αντιπρύτανης του ίδιου πανεπιστημίου, πρόεδρος της Εθνικής Ακαδημίας Ιατρικής των ΗΠΑ για 12 χρόνια.
