Δύο φίλοι, ο Διαγόρας Παμπίδης και ο Μιχάλης Σαχπάζης, ένωσαν μέσω εντυπωσιακών συγκυριών την αγάπη τους για τα μουσικά όργανα και από την Ολλανδία, βρέθηκαν στη Ρόδο όπου κρατούν ζωντανή την τέχνη της οργανοποιίας.
Ο Διαγόρας Παμπίδης, μιλά σήμερα στη «δημοκρατική» για το πώς η επιθυμία του να επισκευάσει την σπασμένη κιθάρα του παππού του τον οδήγησε στον κόσμο της οργανοποιίας και πώς από την Κρήτη έφτασε στην Ολλανδία κι από εκεί στη Ρόδο, όπου με τον συνεργάτη του μεταμορφώνουν ξύλα σε μουσικά όργανα.
• Να ξεκινήσουμε την συνέντευξη, από το πώς και πότε ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με την κατασκευή μουσικών οργάνων.
Όλα ξεκίνησα το 2008, τότε ζούσα στο Ηράκλειο της Κρήτης. Είχα μια κιθάρα Eko του παππού μου, ο οποίος πέθανε το 2002. Μια μέρα μου έπεσε μέσα στο υπνοδωμάτιό μου και μου έσπασε το καράολο, το οποίο βρίσκεται στο άκρο του μπράτσου και εξυπηρετεί τη στήριξη των κλειδιών. Προφανώς και δεν ήθελα να μάθουν οι γονείς μου ότι έσπασα την κιθάρα του παππού και επιπλέον είχα στενοχωρηθεί πάρα πολύ, γιατί δεν ήταν απλώς μια κιθάρα… Ηταν η κιθάρα του παππού μου. Για καλή μου τύχη, έπειτα από μερικούς μήνες, ήρθε στην περιοχή ένας οργανοποιός με σκοπό μάλιστα να λειτουργήσει ένα εργαστήριο οργανοποιίας. Ετσι βρήκα την ευκαιρία και ζήτησα την βοήθειά του για να επιδιορθώσουμε την κιθάρα του παππού μου. Εκτοτε δεθήκαμε, είδε το ενδιαφέρον μου για την κατασκευή των μουσικών οργάνων και μου πρότεινε να ξεκινήσω στο εργαστήριό του την κατασκευή ενός μπαγλαμά. Πρέπει να πω βέβαια ότι μέχρι τότε δεν είχα καμία σχέση με την τέχνη της οργανοποιίας. Επαιζα αρκετά όργανα αλλά ερασιτεχνικά αφενός και αφετέρου, δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι θα μπορούσα να ασχοληθώ με αυτό το επάγγελμα. Τελικά, ξεκίνησα την κατασκευή του μπαγλαμά το οποίο έφτασε μέχρι το σκάφος, το μανίκι και το καράολο. Απέμεναν μόνο το καπάκι και η ταστιέρα αλλά ο Δημήτρης έφυγε το 2010 κι έτσι ο μπαγλαμάς έμεινε στη μέση. Να υπενθυμίσω ότι τότε, το 2010, ήταν η περίοδος που ξεκινούσε στην Ελλάδα η οικονομική κρίση και άρχισε η μεγάλη φυγή στο εξωτερικό. Ετσι κι εγώ, μετακόμισα στην Ολλανδία και πήρα μαζί μου και τον μπαγλαμά μου. Εκανα κάποιες απόπειρες να φοιτήσω στη Σχολή Καλών Τεχνών της Ουτρέχτης, ωστόσο δεν κατάφερα να εισαχθώ και έτσι συνέχισα να απασχολούμαι σε άλλες εργασίες, σε ελληνικά εστιατόρια. Μέσα από διάφορες συγκυρίες, γνωρίστηκα με την μετέπειτα δασκάλα μου, την κ. Lies Müller, η οποία κατασκευάζει όλων των ειδών τα μουσικά όργανα. Τη ρώτησα αν μπορεί να με βοηθήσει να τελειώσουμε τον ημιτελή μπαγλαμά που είχα φέρει από την Ελλάδα. Η δασκάλα μου λοιπόν, μου έλεγε ότι στο Αμστερνταμ ζούσε ένα Ελληνας οργανοποιός τον οποίον και ήθελε να μου γνωρίσει. Παρόλα αυτά, δεν συνέβη ποτέ, διότι η δασκάλα μου αποφάσισε να βγει στη σύνταξη και εγώ να επιστρέψω στην Ρόδο… Το 2017, ήθελε να έρθει στη Ρόδο για επίσκεψη ένας φίλος μου μαζί με έναν φίλο του, τους οποίους και φιλοξένησα. Και επειδή η ζωή είναι απρόβλεπτη, όταν ήρθαν στη Ρόδο, ο φίλος του φίλου μου, μου είπε ότι ζει στο Άμστερνταμ και ότι είναι οργανοποιός! Τον ρώτησα αν γνωρίζει την Lies Müller και τότε μου απάντησε πως ναι την γνωρίζει και πως του είχε πει ότι ήθελε να του γνωρίσει έναν Ελληνα μαθητή της! Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, ότι η μπορεί η δασκάλα μου να μην κατάφερε να μας φέρει σε επαφή, αλλά οι συγκυρίες μας οδήγησαν να γνωριστούμε τελικά.
Ετσι λοιπόν, ο Μιχάλης Σαχπάζης έμεινε στη Ρόδο και σήμερα έχουμε ένα εργαστήρι μουσικοποιίας στο νησί, εδώ και τέσσερα χρόνια. Εχω μάθει πολλά και σημαντικά πράγματα από τον Μιχάλη και συνεχίζω να μαθαίνω μέχρι σήμερα.
• Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν καλό έναν οργανοποιό;
Eνας οργανοποιός είναι καλός όταν μπορεί να σχεδιάσει και να κατασκευάσει ένα καλό όργανο. Αυτό προϋποθέτει βεβαίως να έχει ένα σχέδιο και να το ακολουθεί από την αρχή μέχρι να τελειώσει το όργανο, όπως συμβαίνει και στη ζωή εξάλλου. Ολα θέλουν σχέδιο…
• Ενας οργανοποιός πρέπει να γνωρίζει και μουσική για να μπορέσει να αποδώσει καλύτερα;
Υπάρχουν και οργανοποιοί οι οποίοι δεν παίζουν μουσική, δεν είναι απαραίτητο αυτό. Όμως, επιτρέψτε μου να πω ότι είναι σημαντικό ο οργανοποιός να παίζει μουσική, διότι και κι αυτή χρειάζεται ώστε να μπορείς να ελέγξεις τους ήχους που παράγει το όργανο και στα στάδια διάφορα στάδια της κατασκευής για να γίνονται οι δοκιμές ώστε να επέρχεται και η βελτίωση, όπου αυτό χρειάζεται.
• Είναι μια τέχνη που σπουδάζεται η οργανοποιία;
Κατά βάση ναι, είναι τέχνη, υπάρχουν σχολές σε όλο τον κόσμο. Υπήρχε και στην Ελλάδα σχολή οργανοποιίας στην Καστοριά. Ο συνεργάτης μου, ο Μιχάλης αποφοίτησε από αυτή τη σχολή. Ωστόσο έκλεισε πριν από κάποια χρόνια. Παρόλα αυτά, πέρα από τις σπουδές, πρέπει να υπάρχει μεράκι, αγάπη και σεβασμός για το κάθε όργανο σε όλα του τα στάδια.
• Στο εργαστήριό σας, ποια όργανα κατασκευάζετε;
Κατασκευάζουμε μπουζούκια, μπαγλαμάδες, τζουράδες κυρίως… Αλλά είμαστε ανοιχτοί να κατασκευάσουμε όλα τα μουσικά όργανα. Κυρίως έγχορδα. Ο Μιχάλης έχει φτιάξει εδώ κι ένα ούτι, μια λάφτα και μια δωδεκανησιακή λύρα. Μάλιστα, έχουν ξεκινήσει ήδη σχέδια στο χαρτί και για μαντολίνα.
• Τι υλικά χρησιμοποιείτε; Υποθέτω ότι τα υλικά παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατασκευή ενός μουσικού οργάνου.
Τα όργανα ξεκινάνε κυριολεκτικά από ένα κομμάτι ξύλο… Δεν αγοράζουμε τίποτα έτοιμο. Το μόνο που αγοράζουμε είναι τα κλειδιά, ο χορδοκράτης και οι χορδές. Υπάρχουν κάποιοι που δεν φτιάχνουν το σκάφος του οργάνου, προτιμούν να το αγοράζουν έτοιμο. Σύντομα ελπίζω, να πουλάμε και σκάφη.
• Φαντάζει πάντως εξαιρετικά δημιουργική η ιδέα τού να δημιουργήσεις από ένα κομμάτι ξύλο ένα ολοκληρωμένο μουσικό όργανο που να έχει τη δική του φωνή. Πόσο χρόνο απαιτεί αυτή η διαδικασία;
Αναλόγως το όργανο… Αν είναι σκαφτό, ολοκληρώνεται σε σύντομο χρόνο. Τα όργανα με ντούγιες στο σκάφος απαιτούν περισσότερο. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο. Εκτιμώ ότι περίπου απαιτείται ένας με ενάμιση μήνας.
• Πού βρίσκετε αναφορές και πληροφορίες που σας βοηθούν στην κατασκευή των μουσικών οργάνων;
Από διάφορα βιβλία που έχω αγοράσει και βεβαίως και το διαδίκτυο βοηθάει αρκετά παίρνουμε σημαντικές πληροφορίες και επιπλέον υπάρχει δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων με άλλους οργανοποιούς.
• Το πελατολόγιό σας περιλαμβάνει επαγγελματίες ή απευθύνονται σε εσάς και ερασιτέχνες;
Βλέπουν όργανά μας σε διάφορες παρέες ή στο διαδίκτυο και επικοινωνούν μαζί μας. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο πελατολόγιο, προς το παρόν έχουμε πουλήσει όργανα μόνο σε ερασιτέχνες μουσικούς.
