«Η πανδημία αποτελεί μία ασύμμετρη απειλή» δηλώνει σήμερα στην «δ» ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής και επί σειράν ετών πρόεδρος της ΕΣΕΕ, κ. Βασίλης Κορκίδης.
Επιπλέον, εκτιμά ότι η αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων για την χρηματοδοτική στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με κεφάλαιο κίνησης συμβάλλει θετικά όχι μόνο στο καθαρά οικονομικό κομμάτι, αλλά και στο ψυχολογικό καθώς οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα στην πρόσβασή τους σε χρηματοδοτικές πηγές ενώ ξεκαθαρίζει ότι «πρέπει να αποφύγουμε ένα δεύτερο καταστροφικό lockdown καθώς, μέχρι σήμερα καμία οικονομία ανά τον κόσμο δεν έχει ανακάμψει….»
• Κύριε Κορκίδη, να ξεκινήσουμε από την κρίση που επέφερε στην οικονομία η πανδημία του κορωνοϊού και να σας ρωτήσω, ποια είναι η κατάσταση στην αγορά μέχρι αυτή την περίοδο, που βρισκόμαστε στα μέσα του Οκτώβρη;
Η αποτύπωση των στοιχείων για την κίνηση της αγοράς δείχνει με την σκληρή πραγματικότητα των αριθμών μια εικόνα κάθε άλλο παρά ευχάριστη. Η νέα έξαρση του κορωνοϊού σε Ελλάδα και Ευρώπη, δυσχεραίνει τη κατάσταση στην ελληνική αγορά και συνεχίζει να δοκιμάζει τις αντοχές χιλιάδων επιχειρήσεων, καθώς ο τζίρος τους βαίνει μειούμενος, ενώ οι υποχρεώσεις απέναντι στο κράτος και τις τράπεζες «τρέχουν», αυξάνοντας μέχρι σήμερα ληξιπρόθεσμες οφειλές και «κόκκινα δάνεια» σε επιπλέον 26 δις ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το α’ εξάμηνο χάθηκε από την αγορά τζίρος 22 δις ευρώ, αφού ο κύκλος εργασιών των 1,4 εκ. επαγγελματικών ΑΦΜ, υποχώρησε στα 124 δις ευρώ, έναντι των 146 δις ευρώ πέρυσι. Ο τζίρος «βούλιαξε» ακόμη περισσότερο το οκτάμηνο με απώλειες 31 δις ευρώ και στα 160 δις από τα 190 δις ευρώ το ίδιο διάστημα πέρυσι. Τον φετινό Αύγουστο για τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την πανδημία, χάθηκαν επιπλέον 4 δις ευρώ από την αγορά, ενώ αντίστοιχη υποχώρηση υπολογίζεται για τον Σεπτέμβριο.
Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι ο κύκλος εργασιών τον τελευταίο μήνα του καλοκαιριού, των εκπτώσεων και διακοπών, ανήλθε σε 16,9 δις ευρώ, καταγράφοντας μείωση 20,1% σε σχέση με τον Αύγουστο 2019, που ήταν 21,2 δις ευρώ. Μάλιστα, ο Αύγουστος ήταν χειρότερος μήνας για τις επιχειρήσεις σε σχέση με τον Ιούλιο, που οι επιχειρήσεις έκαναν τζίρο 19,8 δις ευρώ. Τη μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών κατά 63,2% τον Αύγουστο παρουσίασαν οι επιχειρήσεις του τομέα χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων, ενώ ξενοδοχεία και εστίαση καταγράφουν πτώση 55%.
Για τις 206.000 επιχειρήσεις που τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας ο κύκλος εργασιών τον Αύγουστο ανήλθε σε 1,49 δις ευρώ, σημειώνοντας μείωση 36,8% σε σχέση με τον Αύγουστο 2019, που είχε ανέλθει σε 2,36 δις ευρώ. Κατάρρευση τζίρου σε σύγκριση με το περυσινό αντίστοιχο δίμηνο, υπέστησαν οι τουριστικές επιχειρήσεις με 395 εκ. τον Ιούλιο και σχεδόν 665 εκ. ευρώ τον Αύγουστο. Στο λιανεμπόριο οι πωλήσεις της εκπτωτικής περιόδου του Αυγούστου οι πωλήσεις υποχώρησαν σχεδόν 30% στα 438 εκ. από τα 568 εκ. ευρώ πέρυσι. Παράλληλα με τον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων, ο κορωνοϊός «συρρικνώνει» τα εισοδήματα των νοικοκυριών, που παρά τα μέτρα, το οικογενειακό εισόδημα έχει μειωθεί από 3% έως 5,5% και κατ´ επέκταση η ιδιωτική κατανάλωση κατά 6%. Σύμφωνα με τη ΤτΕ η ύφεση θα είναι μεγαλύτερη του αναμενόμενου και η κατάσταση θα επιδεινωθεί περαιτέρω το δ’ τρίμηνο του έτους.
Ως εκ τούτου, θα πρέπει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης με ιδία μέσα, μέχρι την εκταμίευση των πρώτων ευρωπαϊκών πόρων της τάξης των 13 δις ευρώ, μετά το α’ εξάμηνο του 2021, από τα συνολικά 72 δις ευρώ της περιόδου 2021-27, να διαχειριστεί με αποτελεσματικό τρόπο τις πολύ μεγαλύτερες απώλειες της ελληνικής οικονομίας και της αγοράς.
• Εκτιμάτε ότι με τα προγράμματα που έχουν εξαγγελθεί όπως αυτά που ενισχύουν τις ΜμΕ και πολύ μικρές επιχειρήσεις μέσω του ΕΦΕΠΑΕ κ.λπ. θα βοηθήσουν την κατάσταση;
Σίγουρα η αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων για την χρηματοδοτική στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με κεφάλαιο κίνησης συμβάλει θετικά όχι μόνο στο καθαρά οικονομικό κομμάτι, αλλά και στο ψυχολογικό καθώς οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα στην πρόσβασή τους σε χρηματοδοτικές πηγές. Έχουμε τρία χρηματοδοτικά εργαλεία που μέχρι σήμερα έχουν διοχετεύσει 4,9 δις ρευστότητα στις συνεπείς επιχειρήσεις και μπορούν μέχρι το τέλος του έτους να την αυξήσουν σε 9,1 δις ευρώ. Η Επιστρεπτέα προκαταβολή είναι η πιο πετυχημένη δράση χρηματοδότησης, ακολουθεί το ΤΕΠΙΧ ΙΙ και το Ταμείο Εγγυοδοσίας. Η 3η φάση της ΕΠ υπολογίζεται να χορηγήσει σε 100.000 δικαιούχους 1 δις ευρώ. Επίσης θα βοηθήσει πολύ το νέο πρόγραμμα ΕΣΠΑ για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, που είναι διαθέσιμο από όλες τις περιφέρειες της Ελλάδας και παρέχει ως μη επιστρεπτέο κεφάλαιο κίνησης το 50 % των εξόδων της επιχείρησής του 2019, εφόσον αυτά ήταν μεγαλύτερα των 10.000 €. Στα έξοδα συνυπολογίζονται το κόστος εμπορευμάτων και διάφορα λειτουργικά έξοδα, κόστος μισθοδοσίας, ενώ η δυνατότητα επιχορήγησης είναι από 5.000 έως 50.000 €.
• Είστε αισιόδοξος για το επόμενο έτος; Φέτος, οι επιχειρήσεις ακόμη και στις τουριστικές περιοχές, καταγράφουν μόνον ζημίες και καθόλου κέρδη.
Η πανδημία αποτελεί μια «ασύμμετρη απειλή» Ουδείς μπορεί στην παρούσα χρονική συγκυρία να «μαντέψει» την πορεία της και άρα το εύρος των επιπτώσεων που μπορεί να επιφέρει προσεχώς στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο το γεγονός ότι η παγκόσμια ιατρική ερευνητική κοινότητα ασχολείται με την παρασκευή εμβολίων, και όχι μόνο, κατά του κορωνοϊού δικαιολογεί μια συγκρατημένη αισιοδοξία για την αποφυγή των χειρότερων σεναρίων.
Επειδή η περιπέτεια του κορωνοϊού σε καμία περίπτωση δεν έχει τελειώσει, πρέπει να διαφυλάξουμε όσα με κόπο καταφέραμε. Οφείλουμε να συνεχίσουμε να είμαστε προσεκτικοί στην εφαρμογή των προληπτικών μέτρων σήμερα, για να αποφύγουμε ένα δεύτερο καταστροφικό lockdown αύριο. Μέχρι σήμερα καμία οικονομία ανά τον κόσμο δεν έχει ανακάμψει, παρά την ολοκλήρωση της σταδιακής επαναλειτουργίας της αγοράς της. Όπως επιβεβαιώνεται τόσο τα νοικοκυριά, όσο και οι επιχειρήσεις θα παραμείνουν για αρκετό καιρό προσεκτικοί με τις δαπάνες τους, έως ότου είναι διαθέσιμη η θεραπεία ή ακόμα καλύτερα ένα εμβόλιο κατά του κορωναϊού. Οι οικονομικές επιπτώσεις μέχρι σήμερα κοστολογούνται παγκοσμίως πάνω από 21 τρις δολάρια, ενώ εκτιμάται πως θα χρειαστούν 12 με 18 μήνες για να αναπληρωθούν.
Οι συνολικές ετήσιες απώλειες του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων στην Ελλάδα εκτιμώνται, μετά και το τελευταίο τρίμηνο του έτους, να ξεπεράσουν τα 35 δις ευρώ. Η κερδοφορία των επιχειρήσεων αναμένεται επίσης να μειωθεί κατά 50%, από τα 14 δις ευρώ πέρυσι, στα 7 δις ευρώ φέτος, ενώ υπάρχει ένα «κενό ρευστότητας» 33 δις ευρώ. Οι απώλειες είναι μέχρι σήμερα τεράστιες, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί για να αποφύγουμε πάση θυσία ένα καθολικό lockdown να συμβεί ξανά. Διατηρώ πάντως, συγκρατημένη αισιοδοξία για την επόμενη χρονιά και μακάρι να επαληθευτεί η πρόβλεψη του προσχεδίου του προϋπολογισμού για ανάπτυξη 7,5%.
• Ποια άλλα μέτρα θα πρέπει να ανακοινώσει η κυβέρνηση κατά την άποψή σας για να ενισχυθεί η αγορά;
Η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών, η επιστρεπτέα προκαταβολή, η αναστολή φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων είναι μερικά από τα μέτρα ανακούφισης. Ωστόσο, είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων που θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ, η εισφορά αλληλεγγύης και το τέλος επιτηδεύματος. Οι επιχειρήσεις βρίσκονται στα όρια των δυνατοτήτων και των αντοχών τους. Η μόνη επιλογή είναι να επιβιώσουν και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα μπούμε εκ νέου σε ένα φαύλο κύκλο, με δραματικές συνέπειες για τη κοινωνία και την οικονομία. Παρακολουθούμε εναγωνίως τις επιπτώσεις της πανδημίας στην ελληνική οικονομία και προσπαθούμε να καταθέσουμε προτάσεις, ώστε η κατάσταση που θα βρεθούν χιλιάδες επιχειρήσεις την επόμενη μέρα, να είναι διαχειρίσιμη. Στο επίκεντρο των προτάσεων των Επιμελητηρίων προς την Κυβέρνηση βρίσκονται η διατήρηση της απασχόλησης και του εισοδήματος, η ενίσχυση της ρευστότητας, η μείωση των φόρων και οι ρυθμίσεις των οφειλών με κίνητρα στους συνεπείς. Οφείλουμε να συνεργαστούμε όλοι για να περάσουμε με τον πλέον ασφαλή τρόπο στην επόμενη μέρα της πανδημίας. Η στήριξη επενδυτικών σχεδίων 13,4 δις, εκ των οποίων τα 3,5 δις ευρώ κατά τη διάρκεια του 2021 είναι το «κλειδί» για την υλοποίηση του προϋπολογισμού. Η αλλαγή του σημερινού οικονομικού μοντέλου, που αποδεδειγμένα δεν μας βοηθά πλέον και η προσαρμογή των επιχειρήσεων σε μια ετερογενή και παραγωγική οικονομία, που επίσης δεν είναι εύκολη υπόθεση, μπορεί όμως να γίνει το «δίδυμο της επιτυχίας», στην αντιμετώπιση της κρίσης, που θα μας οδηγήσει σήμερα σε γρήγορη ανάκαμψη και αύριο σε βιώσιμη ανάπτυξη.
• Το τραπεζικό σύστημα μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις; Φαίνεται ότι υπάρχουν ακόμη δυσκολίες για δανεισμό και ρευστότητα.
Σύμφωνα με την ΤτΕ υπάρχει ένα «κενό ρευστότητας» στην αγορά άνω των 33 δις ευρώ, αλλά και μια επιβεβαιωμένη αύξηση των κόκκινων δανείων το εξάμηνο ύψους 5 δις ευρώ, που αναμένεται να κλείσει μεταξύ 8-10 δις ευρώ στο τέλος του έτους. Το ζητούμενο είναι να στηριχθεί περαιτέρω η επιχειρηματικότητα του τόπου, ώστε η επόμενη μέρα της πανδημίας να βρει τις πληττόμενες επιχειρήσεις, όπως προανέφερα, σε «διαχειρίσιμη» κατάσταση ανάκαμψης. Σίγουρα το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας επίσης δοκιμάζεται, αλλά ταυτόχρονα οφείλει να διαδραματίσει το δικό του πρωταγωνιστικό ρόλων στο οικονομικό σκηνικό, αφού σχεδόν όλα τα κονδύλια στήριξης περνάνε μέσω τραπεζών. Περιμένουμε τέλος να δούμε την στάση των τραπεζών στις τελικές διατάξεις του νέου Πτωχευτικού Νόμου. Βραχυπρόθεσμος στόχος όλων πρέπει να είναι η επιβίωση των ελληνικών επιχειρήσεων, μεσοπρόθεσμος η ενδυνάμωσή τους και μακροπρόθεσμος η μεγέθυνσή τους.
