Του Δημήτρη Ματθαίου MD,
MSc, PhD Παθολόγου
Ογκολόγου
Επ. Υπεύθυνου
Ογκολογικού Τμήματος
Γ. Ν. Ρόδου
Η πρώτη ιστορική καταγραφή για την εισαγωγή πατάτας στην Ευρώπη είναι μία απόδειξη με ημερομηνία 28 Νοεμβρίου 1567 ενός εξαγωγέα πατάτας από τα Κανάρια Νησιά προς έναν έμπορο της Αμβέρσας.
Η πατάτα προσέλκυσε εξαρχής το ενδιαφέρον των ευρωπαίων αγροτών, που διαπίστωσαν ότι η καλλιέργειά του ήταν πολύ ευκολότερη και παρείχε πολύ μεγαλύτερη και αποδοτικότερη σοδειά απ’ ότι το σιτάρι και η βρώμη. Μέχρι το 1650 είχε υπερισχύσει στη διατροφή των Ιρλανδών και είχε αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις καλλιέργειες των σιτηρών. Οι Ιρλανδοί άποικοι ήταν και οι πρώτοι που εισήγαγαν την πατάτα στη Βόρειο Αμερική και την πρωτοκαλλιέργησαν στην περιοχή Λόντοντερι του Νιου Χαμσάιρ, το 1719.
Έτσι, έως τη δύση του 18ου αιώνα, η πατάτα έγινε ιδιαίτερα αγαπητή στη Γαλλία και στις γειτονικές χώρες, κύρια λόγω της επιμονής του Αντουάν-Ογκιστέν Παρμαντιέ, ενός από τους αυλικούς του βασιλιά Λουδοβίκου του 15ου. Οι Γάλλοι την ονόμασαν «pomme de terre» («μήλο της γης»), δηλαδή στα ελληνικά ως «γεώμηλο». Οι Ρώσοι πιο διστακτικοί αρχικά χαρακτήριζαν τις πατάτες «μήλα του διαβόλου», εξαιτίας του γεγονότος ότι αναπτύσσονταν κάτω από την επιφάνεια της γης. Δεν άργησαν όμως να κατάλαβαν τη χρησιμότητά της, γιατί, εκτός από φθηνή και θρεπτική τροφή, μπορούσαν να παρασκευάζουν από την πατάτα και το αγαπημένο τους ποτό την βότκα.
Στην Ελλάδα, μετά το τέλος της Επανάστασης και την άφιξη του πρώτου Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια ξεκίνησε να γίνεται γνωστή η πατάτα στον ευρύτερο πληθυσμό.
Ο Καποδίστριας είχε δοκιμάσει την πατάτα και του άρεσε πολύ στα ταξίδια που έκανε ανά την Ευρώπη κι έκρινε ότι θα ήταν μία θρεπτική τροφή για τους Έλληνες.
Με την εγκατάστασή του στο Ναύπλιο, δοκίμασε να δώσει πατάτες στους χωρικούς, που γεμάτοι υποψία και συντηρητικοί καθώς ήταν τις πέταξαν στις χωματερές.
Ο Καποδίστριας, όμως, ήξερε πολύ καλά την ψυχοσύνθεση των συμπατριωτών του και προσπαθώντας να μιμηθεί τον Φρειδερίκο τον Μέγα της Πρωσίας και τον Παρμαντιέ της Γαλλίας, που είχαν μεταχειριστεί παρόμοια κόλπα, περιέφραξε το μέρος όπου ήταν συσσωρευμένες οι πατάτες κι έβαλε φρουρούς να τις φυλάνε όλο το 24ώρο.
Μέσα σε λίγες μέρες δεν είχε μείνει ούτε μια… Και ερχόμαστε στο σωτήριο έτος 2020 όπου η ανωτέρω ιστορία ομοιάζει αναλογικά με το σήμερα και την καχυποψία που πλανάται για το αν πρέπει να υιοθετήσουμε το νέο εμβόλιο. Αναμφίβολα βιώνουμε μια άνευ προηγουμένου δοκιμασία για την ανθρωπότητα, για τα συστήματα υγείας ανά τον κόσμο, για την παγκόσμια οικονομία. Φανήκαμε ανέτοιμοι ως κράτη και νικηθήκαμε -προσωρινά θέλω να ελπίζω- από έναν ιό που κατέδειξε τις δομικές μας αδυναμίες. Παρά ταύτα αν και κατηγορήθηκε για αναποτελεσματικότητα, η επιστημονική κοινότητα ανά την υφήλιο κινήθηκε με εξαιρετικά ταχείς και ουσιαστικούς ρυθμούς με γνώμονα τον έλεγχο, την κατανόηση και την αντιμετώπιση αυτής της πράγματι πρωτόγνωρης πανδημίας. Αυτή την στιγμή σε λίγες μέρες θα έχουμε την δυνατότητα ως ανθρωπότητα να αξιοποιήσουμε μια εξαιρετική ευκαιρία που μας δίνει η επιστήμη. Τον εμβολιασμό με μια σειρά εμβολίων που δημιουργήθηκαν και αξιολογήθηκαν με βάση τις αρχές της επιστημονικής έρευνας και της ορθής κλινικής πρακτικής σε συμπυκνωμένο μεν χρόνο αλλά χωρίς εκπτώσεις στους κανόνες και τις αξίες της επιστήμης. Και είναι πράγματι μεγάλο το επίτευγμα αν αναλογιστεί κανείς ότι στον αντίποδα βρίσκεται η ζοφερή πραγματικότητα μιας νόσου που μόνο αν έχεις βρεθεί στην πρώτη γραμμή της μάχης στους θαλάμους των νοσοκομείων και στους χώρους των εντατικών, καταλαβαίνεις την σοβαρότητά της. Είναι καιρός λοιπόν να εμπιστευτούμε για μια φορά ακόμη στην ιστορία της ανθρωπότητας τον ορθό λόγο της επιστήμης που χάρη σε αυτόν σε όλες τις κρίσιμες καμπές της ανθρωπότητας το ανθρώπινο γένος προόδευσε, κοίταξε μπροστά, νίκησε επιδημίες, αντιμετώπισε με επιτυχία θανατηφόρες ασθένειες, έσβησε νοσήματα που σε άλλες εποχές ήταν αιτίες μείζονας θνησιμότητας.
Ας αναλογιστούμε όλοι μας ότι δεν έχουμε περιθώρια πια να αφήσουμε το θυμικό μας έρμαιο σε θεωρίες αμφισβητήσεων προς τον ορθό λόγο της επιστήμης που διαχρονικά μας δείχνει τον δρόμο προς την πρόοδο. Είναι ευθύνη και χρέος μας.
Καλή χρονιά με υγεία και μακροημέρευση.
