Γράφει ο
Εμμανουήλ Μοράρης
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Μικρός ή μεγάλος δύσκολα αντιστέκεται κανείς σε ένα γλυκό ή μια σοκολάτα. Καλώς ή κακώς όλοι μας έχουμε συνδέσει τα γλυκά με τις γιορτινές μέρες, την επιβράβευση ή με το τέλος του γεύματός μας. Κι αυτά με τις διάφορες ουσίες που περιέχουν ευθύνονται για το αίσθημα της ευφορίας που νιώθουμε ότα ν τα καταναλώνουμε.
Για πολλούς ανθρώπους η ζάχαρη αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινής τους διατροφής. Κι αυτό γιατί πολλές φορές βρίσκεται κρυμμένη σε τρόφιμα, που λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε όπως τα γλυκά, τα κέικ και τα μπισκότα αλλά και σε τρόφιμα υπεράνω πάσης υποψίας. Φαγητά σε κονσέρβα, έτοιμες σούπες, προμαγειρεμένα γεύματα, γιαούρτια χαμηλών λιπαρών, λευκό ψωμί είναι κάποια από αυτά. Επίσης υπάρχει στα αναψυκτικά και στους τυποποιημένους χυμούς.
Η ζάχαρη έχει αποδειχθεί όμως ότι ευθύνεται για πληθώρα προβλημάτων: Οστεοπόρωση, αϋπνία, νεφρόλιθοι, φθορά δοντιών, παχυσαρκία. Τι εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν;
Μαύρη Ζάχαρη
Αντίθετα με ό, τι πιστεύουν οι περισσότεροι η μαύρη ζάχαρη δεν έχει λιγότερες θερμίδες από τη λευκή. Η βασική διαφορά μεταξύ τους είναι ότι η λευκή είναι χημικά επεξεργασμένη και γι’ αυτό έχει μικρότερη περιεκτικότητα σε κάλιο, ασβέστιο και μαγνήσιο.
Φρουκτόζη
Η φρουκτόζη είναι ένα χημικό συστατικό της ζάχαρης, που βρίσκεται κυρίως στο μέλι και τα φρούτα. Η κατανάλωσή της προτείνεται και σε ανθρώπους που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Η φρουκτόζη αποδίδει ενεργειακά το ίδιο όπως η ζάχαρη. Η διαφορά της είναι ότι είναι 7 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη, άρα χρησιμοποιείται σε μικρότερη ποσότητα. Επίσης, έχει και το θετικό χαρακτηριστικό ότι απορροφάτε στο έντερο με πιο αργό ρυθμό.
Μέλι
Οι γνώμες για το μέλι διχάζονται. Από χημικής πλευράς περιέχονται περίπου 75% ζάχαρη και 20% νερό. Τα άλλα σημαντικά θρεπτικά συστατικά όπως ένζυμα και αντιοξειδωτικά υπάρχουν σε πάρα πολύ μικρές ποσότητες.
Συγκριτικά λοιπόν με τη ζάχαρη δεν αποτελεί ανώτερο τρόφιμο σε σχέση με την διατροφική του αξία. Π.χ. Μια κουταλιά της σούπας μέλι περιέχει 0,1 mg σιδήρου, αλλά ένας ενήλικας θα χρειαστεί 150 κουταλιές της σούπας μέλι την ημέρα ώστε να προσλάβει 15 mg σιδήρου, τα οποία αποτελούν την ημερήσια ανάγκη του για σίδηρο.
Όπως και να το κάνουμε, η ζάχαρη είναι ένα προϊόν που χρησιμοποιείται τα τελευταία 100 χρόνια και δέχεται εργοστασιακή επεξεργασία (το ίδιο συμβαίνει βέβαια και για πολλά είδη μελιού).Το μέλι υπάρχει στη διατροφή του ανθρώπου απο τα αρχαία χρόνια και παραμένει ένα θρεπτικό συστατικό στη συνείδηση μας. Δεν υπάρχουν επιστημονικές έρευνες που ν’ αποδεικνύουν τα πλεονεκτήματα του μελιού, αλλά παρα πολλές καθημερινές εμπειρίες.
Τεχνητές Γλυκαντικές ύλες
Ασπαρτάμη
Η ασπαρτάμη είναι μία τεχνητή γλυκαντική ουσία, 200 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη.
Έχει 4 θερμίδες ανά γραμμάριο, αλλά επειδή είναι πολύ γλυκιά χρησιμοποιείται σε μικρότερες δόσεις κι έτσι οι συνολικές θερμίδες που έχουν τα τρόφιμα και τα ποτά που την περιέχουν είναι ελάχιστες. Σύμφωνα με την ιατρικές έρευνες, η ασπαρτάμη είναι ένα ασφαλές πρόσθετο τροφίμων και μπορεί να καταναλώνεται άφοβα από τόσο από υγιείς ανθρώπους όσο και από διαβητικούς ασθενείς.
Σακχαρίνη ή Ζαχαρίνη
Είναι η πρώτη τεχνητή, μη θρεπτική γλυκαντική ουσία. Είναι 300 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη, αλλά έχει ως βάση το τολουόλιο, μια τοξική και καρκινογόνο ουσία κι έτσι η χρήση της έχει περιοριστεί με νόμο σε οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο (εκτός της Ελλάδας).
Το 1977, σε πειράματα που έγιναν σε ποντικούς αποδείχθηκε ότι υπήρχε σχέση μεταξύ σακχαρίνης και καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Αυτό μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί στον άνθρωπο και έτσι η σακχαρίνη δεν θεωρείται ως καρκινογόνος ουσία και χρησιμοποιείται ευρέως σε αναψυκτικά δίαιτας, σε τρόφιμα και αντί για ζάχαρη σε ροφήματα όπως ο καφές.
Neotame
Τεχνητή γλυκαντική ουσία, 7.000 έως 13.000 χιλιάδες φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη, που μόλις πρόσφατα εγκρίθηκε η χρήση της ως γλυκαντικό για τρόφιμα και ποτά για τον άνθρωπο.
Έγιναν για αυτήν έρευνες που δεν έδειξαν πρόβλημα για την ανθρώπινη υγεία. Χρησιμοποιείται για προμαγειρεμένα φαγητά, αναψυκτικά, τυποποιημένους χυμούς φρούτων, επεξεργασμένα τρόφιμα, ζελατίνες, πουτίγκες, ζελέ, γλυκίσματα.
Η σοκολάτα
Η σοκολάτα υπάρχει στην καθημερινότητά μας με πολλές και διαφορετικές μορφές. Η γεύση της σοκολάτας δεν είναι γλυκιά όπως όλοι έχουμε συνηθίσει να πιστεύουμε. Αντιθέτως είναι πικρή και στυφή. Έτσι για να γίνει αρεστή σε μεγάλους και μικρούς προστίθεται ζάχαρη, γάλα και άλλα συστατικά. Η μέτρια κατανάλωση καλής σοκολάτας είναι ωφέλιμη για τον οργανισμό. Μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά εναντίον των καρδιακών νοσημάτων, του καρκίνου και άλλων εκφυλιστικών παθήσεων. Συνήθως η σοκολάτα περιέχει τα ακόλουθα: πρωτεΐνες, λιπαρές ουσίες, βιταμίνη Ε, ασβέστιο, φωσφόρο, μαγνήσιο, σίδηρο, καφεΐνη, χαλκό και φυτικές ουσίες με αντι-οξειδωτικές ιδιότητες.
Για να μπορέσουμε όμως να κάνουμε τις κατάλληλες επιλογές για εμάς και την οικογένειά μας και για να είμαστε σε θέση να ξέρουμε τι καταναλώνουμε πρέπει να ομαδοποιήσουμε τα προϊόντα που εμπεριέχουν σοκολάτα.
Έτσι λοιπόν μπορούμε να διακρίνουμε 4 βασικές κατηγορίες:
1. σκόνη κακάο και σκόνη για ροφήματα σοκολάτας
2. σοκολάτες σε στερεά μορφή
3. κουβερτούρα ζαχαροπλαστικής
4. γλυκίσματα ή ροφήματα με μικρή περιεκτικότητα σε κακάο
Επίσης τα είδη σοκολάτας εξαρτώνται από την περιεκτικότητα σε:
* Κακάο – στερεά
* Βούτυρο κακάο
* Ζάχαρη
* Γάλα
* Πρόσθετους ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, φουντούκια)
* Πρόσθετα άλλα υλικά (σταφίδες, διογκωμένο ρύζι κλπ)
Λευκή σοκολάτα
Η λευκή σοκολάτα στην πραγματικότητα δεν έχει καθόλου σοκολάτα. Συνήθως περιέχει φυτικά βούτυρα και τεχνητά γευστικά πρόσθετα που δίνουν γεύση κακάο, γάλα, ζάχαρη και βανίλια. Όλα αυτά την καθιστούν ένα κοινό γλυκό χωρίς καμία θρεπτική αξία.
Μαύρη σοκολάτα
Είναι φτιαγμένη από κακάο το οποίο περιέχει κάποιες ουσίες που λέγονται φλαβονοειδείς. Οι ουσίες αυτές έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, επιδρούν ευεργετικά στο κυκλοφορικό σύστημα αφού εμποδίζουν το κλείσιμο των αρτηριών κι έτσι μειώνεται η πίεση του αίματος.
Μια καλή μαύρη σοκολάτα περιέχει κακάο σε ποσοστό μεγαλύτερο από 72% και το αναγράφει στην μπροστινή όψη της συσκευασίας. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεχτικοί με παραπλανητικούς τίτλούς όπως «μαύρη σοκολάτα», «σοκολάτα υγείας», «dark», «noir» και να στρέψουμε την προσοχή μας στο ποσοστό κακάο που περιέχει το κάθε προϊόν.
