Άρθρο Δημήτρη Κρητικού
Από τη θεσμική μου θέση δεν είναι δυνατόν να μείνω αμέτοχος και να μην αναφερθώ σε ένα θέμα το οποίο ταλανίζει τον Ροδιακό λαό και όχι μόνον, εδώ και μήνες, το οποίο και δεν βλέπω να λύνεται στο προσεχές μέλλον…
Η προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων για τους δασικούς χάρτες Ρόδου Κω, Καλύμνου συμπίπτει με την νέα ημερομηνία αναστολής λειτουργίας του Κτηματολογίου Ρόδου δηλαδή μέχρι 19.2.2021. Το Κτηματολόγιο Ρόδου αντίστοιχο με τα Υποθηκοφυλακεία Ρόδου αποτελεί ένα νευραλγικό σημείο αναφοράς για την οικονομική ζωή του τόπου μας που παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν εξαιτίας της μορφής των αρχείων του που τηρούνται και είναι σε χρήση από την εποχή της Ιταλοκρατίας, εν τούτοις διασφαλίζει τις συναλλαγές και τους συναλλασσόμενους παρά τις όποιες δυσκολίες και καθυστερήσεις.
Δικηγόροι, μηχανικοί, συμβολαιογράφοι, δικαστικοί επιμελητές, μεσίτες, ιδιοκτήτες ακινήτων, τράπεζες, επενδυτικοί οργανισμοί και δημόσιες υπηρεσίες όπως η πολεοδομία, το ΤΑΙΠΕΔ, η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου, η Εφορία, η Τράπεζα της Ελλάδος, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, τα Δικαστήρια, η Αρχαιολογική Υπηρεσία, το Δασαρχείο, οι Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμου και Περιφέρειας κλπ, οι Οργανισμοί κοινής ωφελείας όπως ΔΕΗ και πολλές άλλες στηρίζονται στη λειτουργία του Κτηματολογίου Ρόδου γιατί από κει μπορούν να διεκπεραιωθούν τα αιτήματά τους για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, την οριοθέτηση και τα δικαιώματα επί των ακινήτων των ιδιοκτητών της Ρόδου.
Η ιδιοκτησία προστατεύεται από το Σύνταγμα άλλωστε και τα Κτηματικά Βιβλία παράγουν δημόσια πίστη εφόσον βρίσκονται σε δημόσια χρήση από δικηγόρους κλπ. Στην περίπτωση όπως της αναστολής λειτουργίας δεν προστατεύεται ούτε ο ιδιοκτήτης ούτε η ιδιοκτησία ούτε βέβαια οι συναλλαγές επί των ακινήτων με τις οποίες συνδέονται όλοι οι παραπάνω φορείς και πολλοί άλλοι.
Αποτελεί σημείο αναφοράς όπου φυλάσσεται ένας πολύτιμος θησαυρός με τεράστια ιστορική αξία γιατί περιέχει πληροφορίες για την οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική κληρονομιά του νησιού μας. Ο θησαυρός αυτός είναι το αρχείο του: τα χιλιάδες νομικά και τεχνικά έγγραφα, τα βιβλία, τα απογραφικά βιβλιάρια, οι φάκελοι, οι κατόψεις, τα σχεδιαγράμματα, τα αλφαβητικά και τα αριθμητικά ευρετήρια από το 1930 και μετά.
Ιστορικά, μετά την ανάληψη της διοίκησης της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς την περίοδο μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και τη Συνθήκη του Ούσι όπου αντάλλαξαν οι Οθωμανοί με τους Ιταλούς τα ελληνικά νησιά της Δωδεκανήσου, οι Ιταλοί κατακτητές θέλοντας να κατακτήσουν τα Δωδεκάνησα, οργάνωσαν και κατέγραψαν την γη και τις αρχαιότητες και δημιούργησαν μεταξύ άλλων Υπηρεσιών και τα Κτηματολόγια Ρόδου και Κω – Λέρου. Το Κτηματολόγιο της Ρόδου αποτελεί μια πηγή εκατομμυρίων πληροφοριών σχετικά με τη Δωδεκάνησο, τα ακίνητά της, τον πληθυσμό και τη σύστασή του, τη γλώσσα, την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, τους κατακτητές, τα δικαιώματα, το θρήσκευμα, το πολίτευμα κλπ.
Αν αναλογιστούμε ότι μετά από τις αποτυχημένες προσπάθειες επί ‘Οθωνος το 1836 η σύγχρονη Ελλάδα ξεκίνησε το κτηματολόγιο το 1995 και ακόμα είναι σε εξέλιξη, θα γίνει αντιληπτό πόσο πρωτοποριακό ήταν το εν λόγω επίτευγμα για την εποχή του.
Το Κτηματολόγιο δομήθηκε και βασίστηκε η λειτουργία του στη λογική της διασφάλισης των δικαιωμάτων επί των ακινήτων. Εισπράττει δε καθημερινά από τις μεταβιβάσεις ακινήτων και τα δικαιώματα μεταγραφής χιλιάδες ευρώ για το Ελληνικό κράτος . Σκεφτείτε πόσο καιρό έχει μείνει ανενεργό και σε αναστολή και τι έχει χάσει το ελληνικό δημόσιο από όλη αυτή την ιστορία. Σκεφτείτε επίσης πως οικονομικοί κλάδοι όπως άμεσα δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, μηχανικοί ή έμμεσα κατασκευαστές έχουν υποστεί ζημίες όλη αυτή την περίοδο χωρίς να λειτουργεί η Υπηρεσία και με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζονται οι συναλλαγές, δηλαδή να μπορεί κάποιος να ελέγξει τις εγγραφές του Κτηματολογίου Ρόδου.
Υπάρχουν αυτή τη στιγμή συμβόλαια που εκκρεμούν, δικαστικές αποφάσεις και πρακτικά στα δικαστήρια και πολλές προσημειώσεις υποθηκών, εξαιτίας της μη μεταγραφής στους στο Κτηματολόγιο της Ρόδου. Οι πολίτες πληρώνουν τέλη, ΕΝΦΙΑ, πρόστιμα αυθαιρέτων κλπ αλλά ο κρίκος του Κτηματολογίου δεν υπάρχει πλέον.
Όσο το Κτηματολόγιο της Ρόδου είναι κλειστό υπάρχουν μέτωπα ανοικτά παντού και πολλαπλά χτυπήματα στην οικονομία της Ρόδου. Τα επενδυτικά προγράμματα σε ακίνητα, οι τακτοποιήσεις αυθαιρέτων, αλλαγές Ε9, το πρόγραμμα εξοικονομώ και τώρα οι ενστάσεις των Δασικών Χαρτών στηρίζονται όλα στη λειτουργία του Κτηματολογίου και την πληροφορία που παράγεται.
Μεγάλη και η οικονομική ζημία από τη μη λειτουργία αυτού. Εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ εισρέουν στα ταμεία του Ελληνικού Δημοσίου από δικαιώματα έκδοσης πιστοποιητικών, σχεδιαγραμμάτων, τέλη μεταγραφής κτλ.
Τέσσερα τον αριθμό, τα πορίσματα ακαταλληλότητας που έχουν εκδοθεί , το πρώτο τον Μάιο του 2020 και έχουμε φθάσει στον Φεβρουάριο του 2021 χωρίς να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες για την επαναλειτουργία του. Το
θετικό είναι ότι δεν θρηνήσαμε θύματα. Οι υπάλληλοι του Κτηματολογίου Ρόδου υπέβαλαν καταγγελία στο γραφείο του Εισαγγελέως Πλημμελειοδικών Ρόδου και ανάλογες επιφυλάξεις εξέφρασαν και ο Κτηματολογικός Δικαστής και ο Διευθυντής του Κτηματολογίου Ρόδου!
Παρά τις προαναφερόμενες δυο συνεχόμενες εκθέσεις της Υπηρεσίας Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου με τις οποίες το κτήριο του Κτηματολογίου κρίθηκε ως μη ασφαλές και ακατάλληλο η υπηρεσία λειτουργούσε με ημιτελή μέτρα μέχρι την έκδοση απόφασης του Υπουργού Δικαιοσύνης να κλείσει .
Το θέμα όμως είναι ποιος ελέγχει τις συναλλαγές μέχρι τώρα και όλο αυτό τον καιρό που είναι κλειστή η Υπηρεσία.
Επίσης τον Ιανουάριο του 2022 προβλέπεται η κατάργηση του Κτηματολογίου Ρόδου όπως έχει προγραμματισθεί με τον Ν.4512/2018 με τη μεταφορά όλων των πληροφοριών εκκρεμών ή μη σε πληροφοριακά συστήματα για να γίνει η ενσωμάτωση τους στον νέο φορέα ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ χωρίς να λυθούν βασικά τα θέματα αυτά που μας απασχολούν. Τα προβλήματα είναι πάρα πολλά.
Κατά την γνώμη μου η επαναλειτουργία του Κτηματολογίου θα πρέπει να κατευθυνθεί προς τρεις κατευθύνσεις
Αφενός στην ασφαλή επαναλειτουργία του με άμεσες σωστικές εργασίες . Την καταρχήν μεταφορά των αρχείων σε ασφαλές κτίριο και τη λειτουργία του μέχρι την πλήρη κτιριολογική αποκατάστασή του με απόλυτο σεβασμό στην αρχιτεκτονική και το ύφος του.
Στην διεκπεραίωση των αιτημάτων των πολιτών διότι εκκρεμούν πολλές χιλιάδες πράξεις και αιτήσεις για χορήγηση πιστοποιητικών,
Στην διάσωση του υλικού του, το οποίο είναι πρωτογενές αρχειακό υλικό και αναντικατάστατο. Θα πρέπει σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και την Αρχαιολογική Υπηρεσία να γίνει απογραφή και καταγραφή του και να αποτελέσει μουσειακό είδος επισκέψιμο σε ντόπιους και επισκέπτες λόγω της μοναδικότητας του!
Τα αρχεία αυτά δημιουργήθηκαν προγενέστερα του 1921 που δημιουργήθηκε το Κτηματολόγιο αφού υπάρχουν και έγγραφα της Οθωμανικής περιόδου χωρίς να γίνει συντήρηση ή μετάφραση.
Τα αρχεία θα πρέπει να χωριστούν σε ενεργά και ανενεργά τα ενεργά να παραμείνουν στην Υπηρεσία ενώ τα ανενεργά μπορούν και πρέπει να διασωθούν. Πχ τα μουσουλμανικά έγγραφα, οι δευτερότυποι τόμοι ή οι τόμοι ελαιοδέντρων που είναι επίσης ανενεργοί. Το χειρότερο απ΄ όλα είναι ότι συν τοις άλλοις υπάρχει και ένας θησαυρός αμετάφραστος και δεν ξέρουμε τι πληροφορίες περιέχει.
Γιατί όμως φτάνουμε εδώ και δεκαετίες σ αυτό το τέλμα της μη συντήρησης των κτιρίων που κληρονομήσαμε;
Έχουμε το δικαίωμα να μην διαφυλάττουμε τα μνημεία και τον πολιτισμό μας; Ασφαλώς όχι
Υπάρχουν ευθύνες;
Βεβαίως υπάρχουν , και κεντρικά αλλά κυρίως τοπικά.
Υπάρχει Δικαιοσύνη; Μέχρι στιγμής όχι.
Το Κτηματολόγιο Ρόδου είναι σύμφυτο με τη νεότερη ιστορική μνήμη και την πολιτισμική ταυτότητα του νησιού μας. Και όπως λένε οι ιστορικοί, όσοι μελετούν την ιστορική μνήμη ως διαδικασία ενθύμησης, τονίζουν τη σημασία της στον καθορισμό της συλλογικής ταυτότητας μιας κοινωνίας. Και κατ’ επέκταση και στη δημιουργία της αίσθησης του ανήκειν και του συνανήκειν. Παράλληλα τα μνημεία, και σαν τέτοιο αντιλαμβάνομαι προσωπικά το κτίριο του Κτηματολογίου Ρόδου, ως υλικά τεκμήρια της ιστορικής αφήγησης, συμβάλλουν στην παραγωγή και επιτέλεση της μνήμης.
Ωστόσο κάποτε θα έρθει η δικαιοσύνη του Ροδιακού Λαού η οποία θα είναι αμείλικτη…!
Δημήτρης Γ. Κρητικός
Ιατρός πνευμονολόγος
Επικεφαλής παράταξης «Ρόδος Αξιών»
πρώην Δήμαρχος Καμείρου Ρόδο
