Τη διενέργεια των τεστ για την ανίχνευση του νέου κορωνοϊού σε τακτά χρονικά διαστήματα, μία με δύο φορές την εβδομάδα, σε χώρους με αυξημένο κίνδυνο διασποράς του ιού, όπως είναι οι οίκοι ευγηρίας, τα εργοστάσια και τα σχολεία, αλλά και από εργαζομένους που έρχονται σε επαφή με το ευρύ κοινό, όπως είναι οι εργαζόμενοι στα μέσα μαζικής μεταφοράς, προκρίνουν οι ειδικοί επιστήμονες, ως ένα μέτρο ελέγχου της πανδημίας. Ενόψει της επικείμενης ενεργοποίησης της νέας διαδικασίας, σύμφωνα με την οποία όλοι οι πολίτες θα λαμβάνουν δωρεάν οικιακά τεστ αντιγόνου, οι ειδικοί σημειώνουν ότι αυτά δεν διασφαλίζουν πλήρως ότι ένα άτομο με αρνητικό αποτέλεσμα δεν έχει προσβληθεί από τον ιό, ειδικά όταν πρόκειται για ασυμπτωματικό. Προσθέτουν δε ότι σε υψηλή υποψία της νόσου, όπως π.χ. στενή επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα, θα πρέπει να επιλέγεται το πιο «ευαίσθητο» στην παρουσία του ιού, μοριακό τεστ. Ο καθηγητής Μικροβιολογίας στο τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Αλκιβιάδης Βατόπουλος, απαντά μέσω της «Κ» σε ερωτήσεις σχετικά με τα τεστ ανίχνευσης του νέου κορωνοϊού, τις διαφορές τους, την ευαισθησία τους και τη συχνότητα με την οποία πρέπει να διενεργούνται.
1. Πόσα είδη τεστ για την ανίχνευση του SARS-CoV-2 υπάρχουν και ποια είναι η διαφορά μεταξύ των τεστ που κυκλοφορούν;
Υπάρχουν τα μοριακά τεστ ανίχνευσης του γενετικού υλικού του ιού που στηρίζονται σε διάφορες παραλλαγές της αλυσωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) και τα τεστ αντιγόνου, γνωστά και ως rapid tests, που στηρίζονται στην ανίχνευση των διαφόρων αντιγόνων, συνήθως πρωτεϊνών του ιού. Κάποια από τα τεστ αυτά είναι κατασκευασμένα για να χρησιμοποιούνται από εξειδικευμένα εργαστήρια, ενώ άλλα έχουν κατασκευαστεί για να χρησιμοποιούνται παρά τη κλίνη του ασθενούς από μη εξειδικευμένους υγειονομικούς. Τώρα τελευταία κυκλοφορούν και τεστ αντιγόνου που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον ίδιο τον ασθενή στον χώρο του, χωρίς την παρουσία υγειονομικού. Ως προς το κλινικό υλικό όπου ανιχνεύεται ο ιός, αυτό είναι από το αναπνευστικό σύστημα, δηλαδή ρινοφαρυγγικό, στοματοφαρυγγικό έκκριμα και βρογχικές εκκρίσεις, ενώ τελευταία δοκιμάζεται το σάλιο. Επίσης, υπάρχουν τεστ για την ανίχνευση τον ειδικών αντισωμάτων που αναπτύσσονται μετά τη λοίμωξη ή τον εμβολιασμό.
2. Πόσο ευαίσθητα είναι τα διαφορετικά είδη των τεστ;
Κάθε τεστ, κάθε κατασκευαστή, έχει διαφορετική ευαισθησία και ειδικότητα που πρέπει να προσδιορίζεται με συγκεκριμένο πρωτόκολλο – κλινική δοκιμή. Γενικά πάντως τα μοριακά τεστ έχουν μεγαλύτερη και ευαισθησία και ειδικότητα, δηλαδή έχουν λιγότερες πιθανότητες να είναι ψευδώς αρνητικά ή ψευδώς θετικά αντίστοιχα, από τα τεστ αντιγόνου.
3. Σε ποιες περιπτώσεις θα πρέπει να γίνεται μοριακό PCR τεστ, σε ποιες το τεστ αντιγόνου και πότε προκρίνεται η διενέργεια του τεστ σιέλου;
Το μοριακό τεστ είναι η μέθοδος αναφοράς, είναι όμως ακριβό, γίνεται γενικά σε εξειδικευμένα εργαστήρια και το αποτέλεσμα βγαίνει μετά αρκετές ώρες, ίσως και ημέρες. Τα τεστ αντιγόνου είναι μικρότερης ευαισθησίας και ειδικότητας, είναι όμως φθηνά, δεν απαιτούν υποδομή και το αποτέλεσμα βγαίνει σε μερικά λεπτά της ώρας. Τα τεστ αντιγόνου θα χρησιμοποιηθούν κυρίως στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, αλλά και στα εξωτερικά ιατρεία, όπου πρέπει να συνυπολογίζεται η μικρότερη ευαισθησία τους. Επίσης θα χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο σε κλειστούς πληθυσμούς, όπως εταιρείες, χώροι εργασίας, ομάδες, σχολεία κ.λπ., όπου όμως θα πρέπει να επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Τα τεστ σιέλου, επειδή είναι εύκολη η συλλογή του δείγματος, είναι πιο βολικά για έλεγχο μεγάλου αριθμού ατόμων.
4. Εάν ένα άτομο είναι ασυμπτωματικό, θα βγει θετικό στο τεστ;
Το rapid test απαιτεί σχετικά υψηλό ιικό φορτίο για να δείξει εάν ένα άτομο έχει προσβληθεί από τον SARS-CoV-2, συνεπώς σε ασυμπτωματικούς είναι πιθανό να βγει ψευδώς αρνητικό. Για αυτό οι έλεγχοι πρέπει να επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
5. Eνα θετικό τεστ θα πρέπει να επιβεβαιώνεται και δεύτερη φορά για το ενδεχόμενο τελικά να είναι λανθασμένο το αποτέλεσμα;
Θεωρείται ότι το θετικό rapid test πρέπει να επιβεβαιώνεται με μοριακό έλεγχο. Σε συνθήκες όμως υψηλής συχνότητας της νόσου όπως είναι αυτές που επικρατούν τώρα στη χώρα μας, νομίζω ότι κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο. Αντίθετα, πρέπει να μας απασχολεί η πιθανότητα των ψευδώς αρνητικών rapid tests.
6. Πόσο συχνά πρέπει να διενεργείται ένα τεστ για να διασφαλίζεται όσο γίνεται περισσότερο ότι ένα άτομο δεν έχει προσβληθεί από τον κορωνοϊό;
Αυτό εξαρτάται από την ειδική επιδημιολογική κατάσταση στην περιοχή ή στον χώρο όπου κινείται το άτομο. Γενικά αυτό που ισχύει είναι ότι όσο πιο μεγάλη είναι η πιθανότητα κάποιος να μολυνθεί από τον SARS-CoV-2, τόσο πιο συχνά πρέπει να ελέγχεται. Ετσι, ανάλογα με τις συνθήκες, προτείνεται, σε κλειστούς πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, όπως παραδείγματος χάριν σε σχολεία, νοσοκομεία, οίκους ευγηρίας, εργοστάσια, αλλά και σε άτομα που έρχονται σε επαφή με το ευρύ κοινό, όπως οι εργαζόμενοι σε μέσα μαζικής μεταφοράς, να γίνεται το τεστ μία με δύο φορές την εβδομάδα.
7. Eνα άτομο που έχει κάνει το εμβόλιο έναντι της COVID-19 ή έχει νοσήσει, χρειάζεται να υποβάλλεται σε τεστ;
Ακόμη δεν έχει διευκρινιστεί αν ο εμβολιασμός προστατεύει από τη μόλυνση και τη μεταδοτικότητα του ιού –γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι προστατεύει από την κλινική νόσο–, συνεπώς και οι εμβολιασμένοι πρέπει να ελέγχονται ανάλογα με τις συνθήκες.
8. Πόσο εύκολα στη χρήση τους είναι τα οικιακά ατομικά τεστ;
Γενικά τα οικιακά ατομικά τεστ είναι –και πρέπει να είναι– πολύ απλά στη χρήση τους ώστε να μπορεί να τα χρησιμοποιήσει το ευρύ κοινό με αξιοπιστία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, πρέπει να προηγηθεί εντατική ενημέρωση πριν αυτά αρχίσουν να χρησιμοποιούνται.
Πηγή: kathimerini.gr
Πέννυ Μπουλούτζα
