Κλεάνθης: Ένα όνομα βαρύ σαν ιστορία

Το ενδιαφέρον της ιστοσελίδας ertnews.gr κέντρισε η πλούσια ιστορία και η πολύπλευρη δράση του Κλεάνθη, στην πολυετή διαδρομή του από το 1927, οπότε και ιδρύθηκε, μέχρι σήμερα.
Σ’ ένα εκτενές αφιέρωμα, το οποίο φέρει τον τίτλο «Κλεάνθης Παραδεισίου 1927: Από τη νυχτερινή σχολή “Βιλανόβα” στα γήπεδα της ιταλοκρατούμενης Ρόδου», ο δημοσιογράφος Νάσος Μπράτσος παρουσιάζει στο κοινό ένα όμορφο αφιέρωμα, με τη βοήθεια του προέδρου του συλλόγου Μιχάλη Μαχλή, καθώς και του γενικού γραμματέα Κυριάκου Χριστοφή. Αναλυτικά:
«Πολύπλευρη παρέμβαση και μεγάλη διαδρομή στην ιστορία έχει να επιδείξει ο “Κλεάνθης” Παραδεισίου Ρόδου, καθώς δεν αποτελεί μόνο αθλητικό σύλλογο, αλλά ξεκίνησε στα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα το 1927 σαν Νυχτερινή Σχολή και στα πλαίσια των δραστηριοτήτων της προέκυψε και το ποδοσφαιρικό τμήμα το 1932. Επίσης το Παραδείσι γιορτάζει στις 17 Ιουλίου που είναι η εορτή της Αγίας Μαρίνας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και για να παρακολουθήσουμε την εξέλιξή τους, να πούμε ότι το χωριό Βιλανόβα (το σημερινό Παραδείσι) ιδρύθηκε απ’ το Γάλλο Μεγάλο Μάγιστρο Ελιόν Βιλνέβ του Τάγματος των Ιπποτών, που ο λαός αποκαλούσε «Βιλανόβα» στη δεκαετία του 1330 και έτσι προέκυψε η ονομασία της περιοχής. Η περιοχή στην οποία έχτισε ο Βιλανόβα το κάστρο του ήταν και παραμένει παραδείσια, γι’ αυτό και ονομαζόταν «Παραδείσιοι Κήποι».
Στην ιστορία καταγράφεται ότι οι κάτοικοι της περιοχής συμμετείχαν ανελλιπώς σε όλες τις δράσεις για την απελευθέρωση των Δωδεκανήσων και την ένωσή τους με την Ελλάδα, με ιδιαίτερα σημαντική χρονιά το 1919 που υπήρξε σκληρή παρέμβαση των Ιταλών.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες το Σεπτέμβριο του 1928 έχουμε την ίδρυση στη Βιλανόβα της νυχτερινής σχολής ο «Κλεάνθης», με ιδρυτές τους Ανδρέα Κωστάκη, τα αδέλφια Νίκο και Μιχάλη Κυραμαριό και Νίκο Μαγκαφά. Να πούμε ότι το κτήριο διασώζεται μέχρι σήμερα, έχει ανακαινιστεί και λειτουργεί σαν πολιτιστικό κέντρο.
Στα πρώτα της βήματα η νυχτερινή σχολή ο «Κλεάνθη» απευθύνεται για οικονομικές ενισχύσεις – συνδρομές, σε άλλους συλλόγους και ομογενείς και έτσι στις 14 Ιουλίου 1929 απαντάει με επιστολή – ευχαριστήριο προς το σύλλογο Άγιο Νικόλαο (Παρροδιακός στην Αμερική), για την οικονομική ενίσχυση που έλαβε, ενώ τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν και άλλες.
Ήταν γενικό φαινόμενο εκείνων των χρόνων οι Έλληνες των ΗΠΑ, αλλά και της Αιγύπτου, όπου ανθούσε η ελληνική παροικία, να ενισχύουν συλλόγους στις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Σε μεγάλο βαθμό η παράδοση αυτή παραμένει και σήμερα.
Η νυχτερινή σχολή αναπτύσσει πλούσια δράση με θεατρικές παραστάσεις, λαχειοφόρες αγορές, χορούς, με τις εισπράξεις των οποίων ιδρύθηκε πλούσια βιβλιοθήκη των 8.000 τόμων, ενώ. δεν λείπει και το κοινωνικό έργο με ενίσχυση απόρων οικογενειών Χριστούγεννα και Πάσχα.
Η ποδοσφαιρική ομάδα, σαν παράρτημα της σχολής εμφανίστηκε το 1932 και είναι σημαντικό παράδειγμα ότι ο αθλητισμός και η μόρφωση δεν μπορούν να είναι αντιθετικά στοιχεία, αλλά αλληοσυμπληρούμενα για την πλήρη ανάπτυξη του νου και του σώματος.
Η έδρα της ομάδας γίνεται το γήπεδο του «Περιστερώνα». Η πρώτη σύνθεση ήταν: Νίκος Γιαννίκης, Γιώργος Τσίμπος, Θωμάς Γιαννίκης, Κλεόβουλος Μπέλλος, Μιχάλης Γιακούλης ή Σάντρης, Σάββας Μαχλής, Αναστάσιος Χατζηβάσιλας, Μιχάλης Γρηγοράκης, Κυριάκος Δημητράκης, Νίκος Λαρδόπουλος, Κυριάκος Ζερβός, Μιχάλης Πότσος, Κωστής Καφεζάκης, Μανώλης Γιωργάκης.
Οι Ιταλοί όταν επί των ημερών του Ντε Βέκι (Cesare Maria De Vecch – διαδέχτηκε το 1936 τον συγκριτικά με αυτόν «μετριοπαθή» Mario Lago), σκλήρυναν τη στάση τους, διέλυσαν το 1937 τον Κλεάνθη και κατασχέθηκαν βιβλία της Νυχτερινής του Σχολής (αρκετά έσωσε και έκρυψε ο ιερέας Μιχάλης Αθανασιάδης).
Για να έχουμε πλήρη εικόνα των συνθηκών, τον Ιούλιο του 1937 και στη συνέχεια το 1939 ο Ντε Βέκι, Υπουργός Παιδείας και Τετράρχης του Φασισμού, κατήργησε όλα τα ελληνικά έντυπα και η ελληνική γλώσσα έγινε μάθημα προαιρετικό που διδασκόταν χωρίς βιβλία ως την τρίτη τάξη του πενταετούς δημοτικού σχολείου. Διδάσκοντες και διδασκόμενοι υποχρεώνονταν να μιλούν μόνο ιταλικά, με την απειλή αυστηρών κυρώσεων.
Η σύνδεση με τη συγκεκριμένη περίοδο αποτυπώθηκε στο καταστατικό του Κλεάνθη, που συντάχθηκε στα μεταπολεμικά πλαίσια, όταν η Δωδεκάνησος ενσωματώθηκε στην Ελλάδα. Όπως αναφέρεται στο άρθρο 3: «Σκοπός αυτού είναι ο γενικός αθλητισμός αφ’ ενός η ψυχαγωγία των μελών, αφ’ ετέρου δι’ εκδρομών, ορειβασιών και φιλοδραματικών παραστάσεων και τέλος η επανασύστασις της υπό του εχθρού καταστραφείσης Βιβλιοθήκης του Σωματείου».
Δεν έλειψαν και οι απολύσεις εκπαιδευτικών και η κάλυψη των θέσεών τους από Ιταλούς δασκάλους που ήρθαν από την Ιταλία. Αρκετές οικογένειες προτίμησαν να μην στέλνουν τα παιδιά στο σχολεία παρά να μάθουν ιταλικά. Παρέμβαση έκανε ο Μητροπολίτης Ρόδου Απόστολος, εκμεταλλευόμενος ένα «παράθυρο» του διατάγματος που επέτρεπε την θρησκευτική κατήχηση και οργάνωσε κρυφά σχολεία που λειτουργούσαν υπό τον μανδύα των κατηχητικών.
Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Η ιστορία του ροδιακού αθλητισμού» του Γιώργου Μ. Σεντάκη, η ομάδα ξαναεμφανίστηκε το 1942 και για να διατηρήσει τον αθλητισμό, έκανε λαϊκό συσσίτιο για τους αθλητές και τις οικογένειές τους. Αντίπαλοι ήταν συνήθως ιταλικές και γερμανικές ομάδες. Στο δυναμικό της εποχής ήταν οι: Πανταζής Σταυριανός, Μανώλης Σταυλάς, Γιωργος Αφεντούλης, Θανάσης Πισαδάκης, Γιώργος Σπάρταλης, Μανώλης Γιωργάκης, Νικόλας Καφετζάκης, Γρηγόρης Γρηγοράκης, Γιάργος Μαχλής, Μανώλης Μαχλής, Σταμάτης Σταυριανός, Κυριάκος Κυριαζής, Γιώργος Στεργιάδης, Νίκος Στεργιάδης.
Προστέθηκαν επίσης από άλλους ελληνικούς συλλόγους που είχαν διαλύσει οι Ιταλοί οι: Λευτέρης Αχιολάς, Παντελής Κουγιός, Γιώργος Μισσίκος, Γιάννης Μισσίκος Παυλίδης και Βεργωτής.
Ο Κλεάνθης είναι από τις λίγες ελληνικές ομάδες που μπόρεσαν να έχουν κάποια στοιχειώδη δραστηριότητα στα μαύρα κατοχικά χρόνια, όταν η πείνα και οι διώξεις ήταν ανασταλτικοί παράγοντες. Έστειλε έτσι έτσι το μήνυμα ότι ούτε τον αθλητισμό δεν θα μας πάρετε, στεκόμαστε στα πόδια μας και είναι και αυτό μία νίκη ηθικού. Δεν περιορίζεται μόνο στο ποδόσφαιρο αλλά και σε αγώνες ποδηλασίας επί κατοχής, με σημαντική νίκη του Γιάννη Ζερβού, που του απαγόρευσαν να αγωνιστεί με γαλανόλευκη φανέλα και του έδωσαν μία ασπρόμαυρη».