Στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Ρόδου επέστρεψε από το Πταισματοδικείο Αθηνών, η ογκώδης δικογραφία που σχηματίστηκε, στα πλαίσια κατεπείγουσας προκαταρκτικής εξέτασης για τη διαπίστωση τυχόν τελέσεως του αδικήματος της παράβασης καθήκοντος από τα μέλη της Επιτροπής Πιστωτικών Ασφαλιστικών Θεμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος, που αποφάσισαν την ανάκληση της άδειας λειτουργίας της Συνεταιριστικής Τράπεζας Δωδεκανήσου, την εκκαθάρισή της και το διορισμό ειδικού εκκαθαριστή.
Στην υπόθεση έχουν καταθέσει, μεταξύ άλλων οι πέντε Βουλευτές Δωδεκανήσου, που προτάθηκαν ως μάρτυρες κατηγορίας στη δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής, που υπέβαλαν ενώπιον του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρόδου, οι δικηγόροι κ.κ. Γ. Χαρίτος και Στ. Στεφανίδης, μεριδιούχοι.
Αφορμή για την προκαταρκτική έρευνα προκάλεσαν δημοσιεύματα από τα οποία προέκυπτε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος επέλεξε το επαχθέστερο για την Συνεταιριστική Τράπεζα Δωδεκανήσου μέτρο, παρότι είχε ληφθεί μέριμνα για την αναβάθμιση του δείκτη κεφαλαιακής της επάρκειας στο 9% και για την πλήρη εξυγίανσή της.
Ελήφθησαν καταθέσεις από τους κ.κ. Γεώργιο Φρόνα, πρόεδρο, Κωνσταντίνο Κωσταρίδη, Α’ αντιπροέδρο, και Αντ. Μαγκαφά, γενικό διευθυντή.
Ανωμοτί καταθέσεις με τις οποίες αντικρούουν, με την παρουσίαση εκθέσεων επιθεωρητών, τους ισχυρισμούς των μελών του διοικητικού συμβουλίου της τράπεζας έδωσαν ο πρόεδρος της Επιτροπής κ. Γ. Προβόπουλος και τα μέλη κ.κ Ιωάννης Παπαδάκης, Υποδιοικητής, Βασιλική Ζάκκα, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος, Σπυρίδων Ζάρκος, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης και Μιχαήλ Μιχαλόπουλος, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Εργασιών Δημοσίου.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
Την 26η Νοεμβρίου 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος γνωστοποίησε στο πιστωτικό ίδρυμα την ανάθεση του έργου αξιολόγησης του χαρτοφυλακίου δανείων, που ρυθμίστηκαν κατά την περίοδο 30 Ιουνίου έως 30 Σεπτεμβρίου 2013, στην εταιρεία «ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ, ΣΟΦΙΑΝΟΣ & ΚΑΜΠΑΝΗΣ Ανώνυμη Εταιρία Ορκωτών Ελεγκτών και Συμβούλων Επιχειρήσεων».
Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου κοινοποιήθηκαν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της Τράπεζας της Ελλάδος στη Συνεταιριστική Τράπεζα Δωδεκανήσου την 2α Νοεμβρίου 2013, ενώ γνωστοποιήθηκε ότι το ποσό που αντλήθηκε από́ την αύξηση του συνεταιριστικού κεφαλαίου, ύψους 5,5 εκατ. ευρώ περίπου, δεν επαρκούσε για την αποκατάσταση της κεφαλαιακής βάσης της και κλήθηκε το διοικητικό συμβούλιο, στο πλαίσιο της άσκησης του δικαιώματος προηγούμενης ακρόασης, να εκθέσει προφορικά τις απόψεις του στην Τράπεζα της Ελλάδος, στις 6 Δεκεμβρίου 2013.
Η Συνεταιριστική Τράπεζα διατείνεται ότι τότε ενημερώθηκε ότι απαιτούντο ακόμη 5 εκατ. ευρώ περίπου για να επιτύχει το στόχο του 9% στο δείκτη της κεφαλαιακής επάρκειας, παρότι η διοίκησή της ήταν πεπεισμένη ότι ο δείκτης είχε διαμορφωθεί στο 9,85%.
Η Τράπεζα της Ελλάδος, όπως υποστηρίζει η διοίκηση της Συνεταιριστικής Τράπεζας Δωδεκανήσου, έθεσε απροειδοποίητα σε διαφορετική κατηγορία ρυθμίσεις καθυστερούμενων δανείων και περιόρισε το δείκτη στο 7,4%.
Η Τράπεζα της Ελλάδος, όπως διατείνεται η Συνεταιριστική Τράπεζα, αιφνιδίως και αδικαιολόγητα μετέφερε την 2α Δεκεμβρίου 2013 μέρος των ρυθμισμένων και εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία είχαν ρυθμισθεί από την τράπεζα στο τρίτο τρίμηνο του έτους, στην κατηγορία των οριστικών καθυστερήσεων, με αποτέλεσμα την πτώση του δείκτη κάτω του ελαχίστου ορίου.
Κρίθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος ότι τα ίδια κεφάλαια του πιστωτικού ιδρύματος, λαμβάνοντας υπόψη την ανεπάρκεια των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις, η οποία βάσει των τελευταίων υποβληθέντων εποπτικών στοιχείων της 30ης Σεπτεμβρίου 2013 και μετά την επαναταξινόμηση τμήματος των ρυθμισμένων κατά το γ’ τρίμηνο του 2013 δανείων ανέρχεται σε ποσό 22.522.000 €, υπολείπονται κατά το ποσό των 10.582.000 € του απαιτουμένου, ενώ θεωρήθηκε ότι η Συνεταιριστική Τράπεζα Δωδεκανήσου αδυνατεί να αυξήσει τα κεφάλαιά της, ώστε να αρθεί η παρούσα ανεπάρκειά τους.
Οι εκπρόσωποι της Συνεταιριστικής Τράπεζας έχουν δηλώσει ότι σε σύνολο 265 εκατ. ευρώ που είναι τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί, εκείνα που κρίθηκαν επισφαλή από την Τράπεζα της Ελλάδος αντιπροσωπεύουν το 24,5% όταν τα αντίστοιχα για τις συστημικές τράπεζες είναι της τάξεως του 30%.
Η Συνεταιριστική Τράπεζα αποτελούσε την τρίτη σε μέγεθος τράπεζα στον κλάδο των συνεταιριστικών τραπεζών, με μερίδιο αγοράς περίπου 8%, με αριθμό συνεταίρων – μελών που ανέρχεται σε 22.689 και με συνολικό αριθμό συνεταιριστικών μερίδων 1.225.612 (στοιχεία 30.9.2013).
ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΤΡΑΠΕΖΑ
ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Στις ανωμοτί καταθέσεις τους οι εκπρόσωποι της Τράπεζας της Ελλάδος καθιστούν σαφές, ότι ενήργησαν νόμιμα και στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους μετά από εκθέσεις αρμοδίων οργάνων, που έκριναν επιβεβλημένη την ανάκληση της άδειας λειτουργίας της τράπεζας.
Η Διεύθυνση Εποπτείας του Πιστωτικού Συστήματος σε έκθεσή της, της 8ης Δεκεμβρίου 2013, έκρινε μεταξύ άλλων ότι η οικονομική κατάσταση της τράπεζας κατά την τελευταία τριετία εμφάνιζε διαρκή επιδείνωση. Ειδικότερα τα συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια την περίοδο 31.12.2009-31.12.2012 μειώθηκαν κατά 16%, και οι καταθέσεις κατά 18%.
Η ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου, όπως κρίθηκε, επιδεινώνονταν συνεχώς από το 2009 μέχρι το 2013 με το δείκτη καθυστερήσεων, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμίσεων, να αυξάνεται από 20,8% στις 31.12.2009 σε 45,6% στις 31.12.2012.
Η κερδοφορία της τράπεζας από το 2009 μειώθηκε με τα προβλήματα να γίνονται εντονότερα το 2010 και το 2011 (οριακή κερδοφορία), ενώ το 2012 η τράπεζα κατέγραψε ζημίες.
Αποτέλεσμα των ανωτέρω, σύμφωνα πάντα με την έκθεση της αρμόδιας επιτροπής της Τράπεζας της Ελλάδος, ήταν η μείωση των ιδίων κεφαλαίων και η διαμόρφωση του Δείκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας καθώς και του Δείκτη Κυρίων Στοιχείων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1 Capital) σε επίπεδο κατώτερο του ελάχιστου επιτρεπομένου από το σχετικό θεσμικό πλαίσιο.
Κρίθηκε επιπλέον ότι η ποιότητα του χαρτοφυλακίου της τράπεζας παρουσίασε σημαντική επιδείνωση, η οποία, πέραν της γενικότερης αρνητικής οικονομικής συγκυρίας, οφείλεται και σε αδυναμίες της πιστοδοτικής πολιτικής, διαχείρισης και παρακολούθησης των δανείων της.
Ο δείκτης καθυστερήσεων στις 31.12.2012 ανήλθε σε 27% έναντι 18,6% στις 31.12.2011, ενώ, συμπεριλαμβανομένων και των ρυθμίσεων, ο δείκτης ανήλθε σε 45,6% και 30% αντιστοίχως.
Στo πρώτο εξάμηνο του 2013 η ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου επιδεινώθηκε περαιτέρω και οι καθυστερήσεις αυξήθηκαν κατά 4% με αποτέλεσμα ο δείκτης NPL να διαμορφωθεί σε 28,5%, ενώ, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμίσεων ανήλθε σε 53,3%.
Με βάση όμως τα στοιχεία της 30.9.2013, τα οποία υποβλήθηκαν στην Τράπεζα της Ελλάδος στο τέλος Οκτωβρίου 2013, το δανειακό χαρτοφυλάκιο παρουσίασε απρόσμενη βελτίωση και ο δείκτης NPL εμφανίστηκε να μειώνεται ξαφνικά από 28,5% στις 30.6.2013 στο επίπεδο του 19,4%. Η μη αναμενόμενη αυτή βελτίωση, κρίθηκε από την επιτροπή πλασματική, ενώ υποστηρίζεται ότι οφειλόταν στη μείωση των καθυστερήσεων κατά €25 εκατ. στο τρίτο τρίμηνο του 2013 με σχεδόν ισόποση αύξηση των ρυθμισθέντων δανείων. Ο δείκτης καθυστερήσεων, συμπεριλαμβανομένων των ρυθμίσεων, αυξήθηκε από 53,3% στις 30.6.2013 σε 54,2% στις 30.9.2013, που αποτελεί, όπως τονίζεται στην έκθεση, το δεύτερο χειρότερο δείκτη στον κλάδο των συνεταιριστικών τραπεζών.
Η ίδια επιτροπή έκρινε ότι στις 30.9.2013 ο δείκτης κάλυψης καθυστερήσεων ανήλθε σε 13,7%, ποσοστό ιδιαίτερα χαμηλό, το οποίο καταδεικνύει τη μη επαρκή κάλυψη του αναλαμβανόμενου πιστωτικού κινδύνου με τα αναγκαία κεφάλαια.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Έκθεση του Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή-Λογιστή στις 31.12.2012, η Συνεταιριστική Τράπεζα θα έπρεπε να είχε διαμορφώσει επιπλέον λογιστικές προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις ύψους 25 εκατ. ευρώ, ενώ ήδη σε πόρισμα ελέγχου της ΤτΕ, τον Αύγουστο του 2012, είχε επισημανθεί η ανάγκη σχηματισμού επιπλέον προβλέψεων ύψους 21,7 εκατ. ευρώ.
Η Τράπεζα της Ελλάδος προέβη σε έλεγχο των ρυθμίσεων δανείων σε δείγμα πιστούχων που αποτελούσε 62% του συνόλου.
Τα βασικά συμπεράσματα είναι τα εξής:
• καμία από τις ρυθμίσεις δεν ικανοποιούσε τα κριτήρια σχετικής εγκυκλίου.
• το σύνολο των περιπτώσεων αφορούν δάνεια πιστούχων/επιχειρήσεων σε δυσχερή οικονομική κατάσταση, με αρνητική καθαρή θέση ή σε αδράνεια, ή ακόμη και σε πτώχευση, τα οποία ήταν σε οριστική καθυστέρηση ή σε καθυστέρηση πέραν της 3ετίας, με αποτέλεσμα να έχουν καταγγελθεί οι δανειακές συμβάσεις και να έχουν εκδοθεί διαταγές πληρωμής.
• οι πελάτες ήταν στο σύνολό τους υπερδανεισμένοι, με σημαντικά δυσμενή στοιχεία (διαταγές πληρωμής, ακάλυπτες επιταγές, πλειστηριασμούς, κατασχέσεις) για τους οποίους δεν προκύπτει δυνατότητα λειτουργικής αποπληρωμής της ρυθμισμένης οφειλής.
• ο αυξημένος πιστωτικός κίνδυνος των συγκεκριμένων πιστούχων δεν καλύπτεται επαρκώς από συντελεστή πρόβλεψης 10% που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις ρυθμισθέντων δανείων που ικανοποιούν τα κριτήρια της σχετικής εγκυκλίου.
• Οι πιστούχοι επαναταξινομήθηκαν στην κατηγορία καθυστερήσεων (οριστική ή πέραν της τριετίας) της ΠΔ/ΤΕ 2442/1999, στην οποία άλλωστε τους είχε ήδη εντάξει η ίδια η Τράπεζα την 30.6.2013. Εξαίρεση αποτελούν τρείς πιστούχοι του ταξινομήθηκαν στις απαιτήσεις έναντι επιχειρήσεων με αρνητική καθαρή θέση βάσει των οικονομικών τους καταστάσεων.
• Από την επαναταξινόμηση και την εφαρμογή των υψηλότερων συντελεστών εποπτικών προβλέψεων προέκυψε πρόσθετη εποπτική πρόβλέψη ύψους €7,4εκατ., γεγονός που διαμορφώνει την ανεπάρκεια των προβλέψεων στις 30.8.2013 σε €22,5 εκατ.
Θα πρέπει να σημειωθεί επιπλέον ότι, εάν γινόταν αναγωγή της ανωτέρω αξιολόγησης στο σύνολο των ρυθμίσεων που διενήργησε η Τράπεζα, η ανεπάρκεια των προβλέψεων και κατά συνέπεια και το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό για την αποκατάσταση της κεφαλαιακής της βάσης θα ήταν κατά πολύ υψηλότερα.
Στο μεταξύ κυκλοφορούν μετ’ επιτάσεως φήμες, τις οποίες η «δ» μεταφέρει με κάθε επιφύλαξη, ότι την Τράπεζα Δωδ/νήσου έριξε στα «βράχια», η πολιτική επί των δανείων που ακολουθήθηκε, ειδικότερα στην περίπτωση «μεγαλοσχημόνων»!
