Σαν σήμερα, πριν από 26 χρόνια, στις 26 Ιανουαρίου 1996, ο τότε δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός της αμφισβήτησης της ελληνικότητας των Ιμίων, υψώνει την ελληνική σημαία σε ένα από τα δύο νησιά, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού. Σαν σήμερα, πριν από 26 χρόνια ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για την μαύρη νύχτα των Ιμίων με την τραγική απώλεια τριών Ελλήνων αξιωματικών.
O Δρ. Δημήτρης Σταθακόπουλος, Οθωμανολόγος-Τουρκολόγος, συγγραφέας αρκετών σχετικών βιβλίων, διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου και συνεργάτης του Εργαστηρίου Τουρκικών και Ευρασιατικών Μελετών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, δικηγόρος στον Αρειο Πάγο και μέλος του Δ.Σ της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., με δηλώσεις του στη «δημοκρατική», 26 χρόνια μετά, κάνει την αποτίμηση της κρίσης των Ιμίων αλλά και τον συσχετισμό με την προκλητική στάση της Τουρκίας στην περιοχή του Καστελλορίζου.
«Η Τουρκία ήταν, είναι και θα είναι παρούσα στην αμφισβήτηση, χρησιμοποιώντας πολλά εργαλεία είτε αυτό λέγεται σημαία όπως στα Ιμια, είτε λέγεται “πολιορκία” όπως στο Καστελλόριζο.
Πολιορκία υπό την έννοια ότι έχω γύρω γύρω τα πλοία μου άρα κάνω προβολή σημαίας στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο αλλά σας θυμίζω συνέχεια την παρουσία μου.
Σας θυμίζω ότι ως Τουρκία θέλω να είμαι μια αναθεωρητική δύναμη που όταν οδηγηθούμε στα διεθνή δικαστήρια και με ρωτήσει ο διεθνής δικαστής, αν όχλησα ποτέ την Ελλάδα γι αυτά τα οποία ισχυρίζομαι όπως ρωτάει κι ένας δικαστής στα πολιτικά δικαστήρια σε μια αντιδικία για ένα χωράφι για παράδειγμα σε περιπτώσεις χρησικτησίας.
Αυτή είναι η λογική της Τουρκίας. Δημιουργεί κλίμα για να ισχυριστεί ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου όταν έρθει η ώρα, ότι πάντα αμφισβητούσε το καθεστώς στο Αιγαίο προσκομίζοντας δημοσιεύματα του τύπου, ώστε τότε ο διεθνής δικαστής να οδηγήσει το θέμα προς συζήτηση. Αυτός ακριβώς είναι ο συσχετισμός του επεισοδίου στα Ιμια με την ένταση γύρω από το Καστελλόριζο.
Πρόκειται για πάγια τακτική έχοντας στο στόχαστρο όλη τη ζώνη που ξεκινάει από το Καστελλόριζο και φτάνει μέχρι τη Θράκη, την οποία στόχο έχει να μετατρέψει σε μία πράσινη ζώνη, χωρίς να θεωρείται σύνορο. Δεν θα αμφισβητεί δηλαδή την κυριαρχία της Ελλάδος σε αυτή την περιοχή αλλά θέλει να την περιορίσει σε ουδέτερη.
Και το τυράκι στη φάκα για τους δικούς μας ντόπιους πληθυσμούς, είναι ότι θα εκλείψουν οι εντάσεις και θα ανοίξουν θέσεις εργασίας παράλληλα με ένα ειδικό φορολογικό καθεστώς», λέει ο Δρ. Δημήτρης Σταθακόπουλος.
Περαιτέρω, ο γνωστός Οθωμανολόγος-Τουρκολόγος τονίζει ότι η Τουρκία σε πρώτη φάση έχει βάλει στο στόχαστρο το Καστελλόριζο και τα νησάκια γύρω από αυτό:
«Σε πρώτη φάση στο στόχαστρο είναι η Μεγίστη και τα νησάκια γύρω από το Καστελλόριζο επιδιώκοντας να μην έχουν υφαλοκρηπίδα, τουλάχιστον αυτή την υφαλοκρηπίδα την οποία επικαλούμαστε εμείς ότι ως Ελλάδα έχουμε.
Σε δεύτερη φάση, στόχος της Τουρκίας είναι να δημιουργηθεί στο μέλλον σε περιοχές όπως το Καστελλόριζο, στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου δηλαδή από τα Δωδεκάνησα και επάνω αλλά και στον Έβρο μια Ε.Ο.Ζ. μια ελεύθερη οικονομική ζώνη, που υπάρχουν στην παγκόσμια οικονομία και το γνωρίζουμε.
Στην Ε.Ο.Ζ. λοιπόν, δεν αμφισβητείται η κυριαρχία της Ελλάδος, κυρίαρχο κράτος θα είναι η Ελλάδα όμως στη ζώνη αυτή θα υπάρχει ειδικό φορολογικό καθεστώς. Δηλαδή ξεκινώντας από το Καστελλόριζο, φτάνοντας στα Δωδεκάνησα και μέχρι τη Θράκη να δημιουργηθεί μία ζώνη “buffer”, μια ζώνη “μαξιλάρι”. Να τα βρουν οι δύο χώρες, αποστρατιωτικοποιώντας τα νησιά της Ε.Ο.Ζ και από τη στιγμή που δεν υπάρχει στράτευμα δεν υπάρχει και σημείο τριβής. Το τυράκι στη φάκα των ντόπιων πληθυσμών, θα είναι ότι θα έχουν δουλειές αφού θα επενδύσουν στην περιοχή μεγάλοι “Κολοσσοί” και άρα θα υπάρχει ανάπτυξη και επιπλέον είτε θα υπάρχει μηδενική είτε πολύ χαμηλή φορολογία. Θεωρώ ότι η βάση των Αμερικανών στην Αλεξανδρούπολη ακριβώς προοιωνίζει αυτό. Η Θράκη γίνεται περιοχή “buffer”, θα υπάρχει αμερικάνικος στρατός κοινής αποδοχής λόγω ΝΑΤΟ, θα δημιουργηθεί μια πράσινη γραμμή και αν αυτό γίνει και σε άλλες περιοχές φτάνοντας μέχρι το Καστελλόριζο, τότε ο στόχος θα έχει επιτευχθεί…» Μάλιστα, ο Δρ. Δημήτρης Σταθακόπουλος αναφέρει ότι είναι εσφαλμένη η εκτίμηση ότι αν φύγει ο Ερντογάν θα αλλάξουν τα πράγματα στο Αιγαίο και ίσως βελτιωθούν οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. «Κακώς, πολύ κακώς θεωρούμε ότι φεύγοντας ο Ερντογάν θα αλλάξουν τα πράγματα καθώς πρόκειται για μια πάγια τακτική της Τουρκίας.
Ο Ερντογάν μόνο απρόβλεπτος δεν είναι, ξέρουμε τι πρεσβεύει και ξέρουμε ότι είναι ένα σκυλί που γαβγίζει αλλά ακόμα δεν έχει δαγκώσει. Προετοιμάζει το έδαφος βεβαίως, όπως έκαναν οι πρόγονοί του που πολιορκούσαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία επί 400 χρόνια και έπεσε ως ώριμο φρούτο. Αυτό περιμένουν και από εμάς, να κουραστούμε και αποδεχτούμε ό,τι λένε», λέει χαρακτηριστικά.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ
26 Ιανουαρίου 1996: Ο δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός της αμφισβήτησης της ελληνικότητας των Ιμίων, υψώνει την ελληνική σημαία σε ένα από τα δύο νησιά, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού. Θα κατηγορηθεί αργότερα από τους συντρόφους του στο ΠΑΣΟΚ ότι ήταν αυτός που έριξε λάδι στη φωτιά.
27 Ιανουαρίου 1996: Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας «Χουριέτ» στη Σμύρνη μεταβαίνουν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια. Υποστέλλουν την ελληνική σημαία και υψώνουν την τουρκική. Η όλη επιχείρηση βιντεοσκοπείται και προβάλλεται από το τηλεοπτικό κανάλι της «Χουριέτ».
28 Ιανουαρίου 1996: Το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού «Αντωνίου» κατεβάζει την τουρκική σημαία και υψώνει την ελληνική. Το βράδυ Ελληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάζονται στη Μεγάλη Ίμια, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά. Η πολιτική εντολή προς τους Ελληνες στρατιωτικούς είναι να αποφευχθεί κάθε κλιμάκωση της έντασης.
29 Ιανουαρίου 1996: Ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς τη Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ ζητά διαπραγματεύσεις για το καθεστώς των βραχονησίδων του Αιγαίου. Τουρκικά πολεμικά παραβιάζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα και πλησιάζουν τα Ίμια. Γίνονται διαβήματα από την Ελλάδα σε Ε.Ε. και ΗΠΑ.
30 Ιανουαρίου 1996: Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Του εκφράζει την ελληνική θέση ότι η χώρα μας δεν επιθυμεί την ένταση, αλλά εφόσον προκληθεί θα αντιδράσει δυναμικά. Η κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να αποσύρει το άγημα, όχι όμως και την ελληνική σημαία. Στα Ίμια σπεύδουν τα πολεμικά πλοία «Ναυαρίνο» και «Θεμιστοκλής». Ο τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι υπάρχουν και άλλα νησιά του Αιγαίου με ασαφές νομικό καθεστώς και δεν αποδέχεται την ελληνική πρόταση (αποχώρηση του αγήματος, όχι και της σημαίας).
31 Ιανουαρίου 1996
00:00 Συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, φθάνει καθυστερημένα, επειδή παίρνει μέρος σε τηλεοπτική εκπομπή.
01:40 Στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια.
04:30 Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού απονηώνεται από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
04:50 Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περίπου 10 τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ. Αργότερα θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν.
Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου.
Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί και ότι το γεγονός αποκρύφθηκε, προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.
06:00 Οι Αμερικανοί διά του Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no table-flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.
Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών. Παρόλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη τις διεθνείς συνθήκες.
