Τις εξελίξεις στην κρίση της Ουκρανίας, σχολιάζει σε συνέντευξή του στην «δημοκρατική» ο κ. Κωνσταντίνος Φίλης -Εκτελεστικός Διευθυντής Ερευνητικών Προγραμμάτων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων Επικεφαλής του Τομέα Ρωσίας-Ευρασίας & ΝΑ Ευρώπης και αναλυτής διεθνών θεμάτων του ANT1.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του (όπως και άλλων ειδικών αναλυτών και δη Ευρωπαίων) μια ρωσική επίθεση με σκοπό την κατάληψη του μεγαλύτερου μέρους ή και ολόκληρης της Ουκρανίας είναι απίθανη στο άμεσο μέλλον, παρά την άνευ προηγουμένου παρουσία περίπου 125.000 Ρώσων στρατιωτών στα σύνορα και την πραγματοποίηση κοινών ασκήσεων με τη Λευκορωσία τον ερχόμενο μήνα, σε απόσταση αναπνοής από την ουκρανική πρωτεύουσα, το Κίεβο.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ επιδίδονται σε ένα «μπρα ντε φερ» γοήτρου και επιρροής με την Ρωσία –αν και δεν έχουν ουσιαστικό ενδιαφέρον για την Ουκρανία- ενώ οι κινήσεις του γαλλογερμανικού άξονα και της Μεγάλης Βρετανίας, κινούνται σε διαφορετικό μήκος.
Πάντως, ο ίδιος επιμένει πως: «δύσκολα θα δούμε επανάληψη γεγονότων τύπου Κριμαίας ή κάποιου είδους επιχείρηση από πλευράς Ρωσίας σε βάρος της Ουκρανίας –εκτός εάν, γίνει το μεγάλο λάθος από τους Ουκρανούς…»
• Κύριε Φίλη, πώς εκτιμάτε την κατάσταση στην Ουκρανία όπως έχει εξελιχθεί μέχρι τώρα;
Έχουν σηκωθεί πάρα πολύ οι τόνοι από τα εμπλεκόμενα μέρη. Κυρίως, θα έλεγα όμως από τους δυτικούς και ειδικότερα συγκεκριμένες χώρες όπως είναι η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ, εξίσου από την ίδια την Ουκρανική κυβέρνηση και δευτερευόντως από την Ρωσική Ομοσπονδία. Είναι μια κατάσταση που μοιάζει οριακή. Η δική μου εκτίμηση όμως είναι ότι δύσκολα θα δούμε επανάληψη γεγονότων τύπου Κριμαίας ή κάποιου είδους επιχείρηση από πλευράς Ρωσίας σε βάρος της Ουκρανίας –εκτός εάν, γίνει το μεγάλο λάθος από τους Ουκρανούς που θα δώσει την αφορμή στην Ρωσία, να επέμβει πιο δυναμικά.
• Η υπόθεση με τις σχέσεις Ρωσίας – Ουκρανίας είναι παλιά αλλά δεν είναι ευρέως γνωστές στους δυτικούς. Επίσης, το τι συμβαίνει μέσα στην Ουκρανία δεν είναι απολύτως σαφές εδώ και καιρό. Ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι προσπάθησε να εξωτερικεύσει τα προβλήματα της χώρας του με διάφορους τρόπους. Εκτιμάτε ότι στη δεδομένη στιγμή, τον βοηθούν οι συγκυρίες;
Τον βοηθά το γεγονός πως μετά την Κριμαία, τα βλέμματα στράφηκαν μακριά από την Ουκρανία αλλά η ευαισθησία των δυτικών γι αυτή την χώρα, ειδικότερα σε σχέση με τις ενέργειες που κάνει η Ρωσική Ομοσπονδία, παραμένει υψηλά. Οπότε, το Ουκρανικό, είναι ένα θέμα που ‘παίζει’ για τους δυτικούς έστω κι αν μετά την Κριμαία υπήρξε μια αποδοχή της κατάστασης και δεν ήταν ψηλά στις προτεραιότητες τους. Πάντως, για μένα είναι υπερβολικές οι εκτιμήσεις κάποιων ότι η Ρωσία σχεδιάζει επέμβαση στην Ουκρανία. Η αλήθεια είναι ότι η Δύση δεν έχει καμία ιδιαίτερη επιθυμία να έρθει πιο κοντά στην Ουκρανία… Προφανώς, θέλουν να έχουν ένα πάτημα σε αυτή τη χώρα, ένα κομμάτι της, αλλά κανείς δεν θέλει να δει την Ουκρανία να γίνεται κράτος – μέλος του ΝΑΤΟ στο προσεχές μέλλον. Όσον αφορά στην πρόθεση να μπει στην ευρωπαϊκή οικογένεια… ας μην γελιόμαστε! Εδώ δεν μπορούν να μπουν η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία. Συνεπώς, θέλω να σημειώσω ότι όλο αυτό αποτελεί και ένα παιχνίδι από πλευράς της Ουκρανικής ηγεσίας –που ωστόσο, δέχεται πιέσεις από την Ρωσία. Ωστόσο, μάλλον ατνιδρά υπερβολικά.
• Ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν (που σχεδόν προεξοφλεί την επίθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας στα Ουκρανικά εδάφη) προειδοποιεί τους Ρώσους με κυρώσεις. Όμως είναι μια προσφιλής πρακτική των ΗΠΑ προς την Ρωσία.
Δε νομίζω ότι είναι τόσο σοβαρή αυτή καθαυτή η απειλή, όσο το ό,τι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να απειλήσει σοβαρά την Ρωσία για την υπόθεση αυτή. Η Ρωσία γνωρίζει πάρα πολύ καλά, ότι η Δύση δεν έχει καμία διάθεση να πάει σε στρατιωτική εμπλοκή απέναντί της για χάρη της Ουκρανίας. Αυτό το γνωρίζουν και οι ίδιοι οι Ουκρανοί, βέβαια. Οπότε η σκλήρυνση της αμερικανικής στάσης έχει ως σημείο αναφοράς, τόσο τις ατυχείς δηλώσεις –αρχικά του Μπάιντεν, ο οποίος άφησε ένα παράθυρο για μια μικρή εισβολή της Ρωσίας, που θα αντιμετωπιζόταν με άλλο τρόπο από τους αμερικανούς και προφανώς, αυτό έπρεπε να το διορθώσει- όσο και ως προς το γόητρο των Αμερικανών. Διότι, προφανώς, μία ακόμη ρωσική ενέργεια στην Ουκρανία με αδυναμία των αμερικανών να την αποτρέψουν, θα ήταν μια εξέλιξη που θα έστελνε ένα μήνυμα ότι οι αμερικανοί δεν μπορούν να καθορίζουν τις εξελίξεις, σε μια σημαντική μεν –όχι όμως και κρίσιμη για τους ίδιους περιοχή του πλανήτη. Η Ουκρανία δεν είναι η Νότια Σινική Θάλασσα, ούτε είναι περιοχή του Ειρηνικού στην οποία οι αμερικανοί έχουν στραμμένο το βλέμμα τους. Δεν αποτελεί προτεραιότητα των ΗΠΑ αυτή η χώρα. Αλλά, πρέπει να δείξουν –σαν παγκόσμια δύναμη- ότι είναι και η Ουκρανία μέσα στις ‘ευαισθησίες’ τους…
• Θα ήθελα να μας σχολιάσετε και την στάση της Γαλλίας και της Γερμανίας στο θέμα αυτό. Ο γαλλογερμανικός άξονας πώς αντιδρά; Είδαμε ήδη την αντίδραση της Μεγάλης Βρετανίας που συζήτησε το θέμα στην Βρετανική Βουλή (!)
Είναι σαφές ότι υπάρχει μια διαφοροποίηση: η Μεγάλη Βρετανία βγαίνει πιο έντονα εναντίον της Ρωσίας, ενώ η Γαλλία και η Γερμανία κρατούν μια πιο μετριοπαθή θέση. Μην ξεχνάμε ότι η Γαλλία ανέλαβε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για έξι μήνες και προσπαθεί μέσα από αυτή να βρει τον τρόπο να αποτρέψει μια κρίση. Γιατί, κακά τα ψέματα: μια κρίση που θα υποχρέωνε για λόγους εικόνας (και ουσίας) στους Ευρωπαίους να επιβάλουν κυρώσεις στην Ρωσία, αυτοί οι οποίοι θα πλήττονταν από αυτές περισσότερο, δεν είναι οι αμερικανοί. Άλλωστε για τις ΗΠΑ, η Ρωσική Ομοσπονδία είναι ο 26ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος! Αυτοί που θα πλήττονταν θα ήταν οι Ευρωπαίοι για τους οποίους, η Ρωσική Ομοσπονδία είναι ο 5ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος και ο πρώτος ενεργειακός εταίρος!
Επίσης, φαίνεται ότι επειδή η Γερμανία ακόμη είναι μια νέα κυβέρνηση που προσπαθεί να βρει τα πατήματά της, η Γαλλία είναι αυτή η οποία αναλαμβάνει έναν σημαντικό ρόλο και φυσικά, προσπαθεί να κάνει αυτό που λέει η κοινή λογική: να αποτρέψει μια συνθήκη η οποία θα βάλει σε περιπέτειες, ανάλογες αυτής της Κριμαίας ή τέλος πάντων σε μια άλλη εκδοχή.
Τότε σημαίνει ότι μπορεί να έχουμε στο επόμενο χρονικό διάστημα, υβριδικού χαρακτήρα επιθέσεις από πλευράς της Ρωσίας σε βάρος της Ουκρανίας κ.λπ.
Αλλά να δούμε κάποιου είδους επέμβαση στρατιωτικού χαρακτήρα, το θεωρώ πολύ δύσκολο. Εκτός, εάν κάνουν οι Ουκρανοί το μοιραίο λάθος από την δική τους πλευρά.
K. Φίλης: «Είναι υπερβολικές οι εκτιμήσεις ότι η Ρωσία σχεδιάζει επεμβαση στην Ουκρανία»
