«Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να αφουγκραστούν οι Βρυξέλλες τις ανησυχίες των πολιτών», τονίζει σε συνέντευξή του στην «δημοκρατική» ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, προσθέτοντας ότι η εκδήλωση στο Καστελλόριζο, στο ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας και της Ευρώπης, έγινε για να σταλεί το μήνυμα «ότι κανένας στην Ευρώπη δεν πρέπει να μείνει πίσω, όσο μακριά κι αν βρίσκεται από την ενδοχώρα».
Σε ό,τι αφορά στην επιθετική ρητορική κατά της χώρας μας από την Τουρκία, ο υπουργός επισημαίνει ότι είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο, μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, που αντιμετωπίζουμε απειλή πολέμου, casus belli…
«Εφόσον η Τουρκία διατηρεί τον αποβατικό στρατό του Αιγαίου ενεργό και προβαίνει καθημερινά σε πράξεις αμφισβήτησης της εθνικής μας κυριαρχίας, οφείλουμε να προστατεύσουμε τα νησιά και τα σύνορά μας», προσθέτει.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν οι θέσεις του υπουργού για το μεταναστευτικό, την ενεργειακή κρίση και τα Δωδεκάνησα.
Αναλυτικά η συνέντευξη του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη
• Κύριε υπουργέ, με την επίσκεψή σας στο Καστελλόριζο αναδείξατε το θέμα της νησιωτικότητας στο πλαίσιο του διαλόγου για το Μέλλον της Ευρώπης. Μήπως οι Βρυξέλλες θα πρέπει να ακούσουν περισσότερο τη φωνή των νησιωτών μας;
Σαφώς και πρέπει! Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να αφουγκραστούν οι Βρυξέλλες τις ανησυχίες των πολιτών. Ειδικά οι νησιώτες μας πρέπει να συμμετάσχουν στον Διάλογο και τους καλούμε και από εδώ να κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί. Να μιλήσουν για τις ιδιαίτερες συνθήκες που αντιμετωπίζουν και να πουν τι περιμένουν να κάνει η Ευρώπη και για τα καθημερινά προβλήματα τους- συνδεσιμότητα, συγκοινωνιακή κάλυψη, πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και εκπαίδευση, αυτάρκεια- αλλά και για τις γεωπολιτικές προκλήσεις της περιοχής τους και τη μετανάστευση.
Γι’ αυτό, από την πλευρά μας, οργανώσαμε με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ειδική θεματική εκδήλωση για τη νησιωτικότητα, παρουσία και άλλων Ευρωπαίων υπουργών στο Καστελλόριζο, το ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας και της Ευρώπης. Θελήσαμε έτσι να στείλουμε το μήνυμα ότι κανένας στην Ευρώπη δεν πρέπει να μείνει πίσω, όσο μακριά κι αν βρίσκεται από την ενδοχώρα. Και ότι η Ευρώπη πρέπει να δείξει έμπρακτα και το ενδιαφέρον και την αλληλεγγύη της για τους Ακρίτες των συνόρων της, καταστρώνοντας μια ολοκληρωμένη νησιωτική πολιτική, για να τους στηρίξει.
• Η επίσκεψή σας γίνεται σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η Τουρκία εξακολουθεί να χρησιμοποιεί επιθετική ρητορική κατά της χώρας μας, θέτοντας θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών αμφισβητώντας την ελληνική κυριαρχία. Τι απαντάτε;
Επιτρέψτε μου να θυμίσω ότι είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο, μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, που αντιμετωπίζουμε απειλή πολέμου, casus belli, από τη γειτονική Τουρκία. Εφόσον η Τουρκία διατηρεί τον αποβατικό στρατό του Αιγαίου ενεργό και προβαίνει καθημερινά σε πράξεις αμφισβήτησης της εθνικής μας κυριαρχίας, οφείλουμε να προστατεύσουμε τα νησιά και τα σύνορά μας.
Είναι φανερό πως οι αμυντικές συμφωνίες στις οποίες προχώρησε η χώρα μας με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ ενισχύουν την αποτρεπτική μας ισχύ, γεγονός που έχει προκαλέσει εκνευρισμό στην Τουρκία. Αυτό φαίνεται άλλωστε και από τις πρόσφατες αιτιάσεις Τούρκων αξιωματούχων για το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, οι οποίες προσκρούουν στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου αλλά και στην κοινή λογική, και προφανώς τις απορρίπτουμε στο σύνολό τους.
Δεν είμαστε εμείς που επιδιώκουμε να μεταφέρουμε τις διαφορές μας με την Τουρκία στο πεδίο. Η Ελλάδα είναι προσηλωμένη στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, θέλουμε να υπάρχουν σχέσεις καλής γειτονίας και έχουμε αποδείξει ότι τασσόμαστε υπέρ του εποικοδομητικού διαλόγου, όμως δεν αφήνουμε και δεν θα αφήσουμε καμιά πρόκληση αναπάντητη.
• Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο μιας νέας εργαλειοποίησης από πλευράς Τουρκίας του μεταναστευτικού; Ποια στάση πρέπει να κρατήσει η Ευρώπη;
Επαγρυπνούμε πάντα για οτιδήποτε μπορεί να προκύψει στα σύνορά μας. Είμαστε και αποφασισμένοι να τα κρατήσουμε ασφαλή και προετοιμασμένοι επιχειρησιακά να απωθήσουμε κάθε προσπάθεια εργαλειοποίησης ανθρώπων για πολιτικούς λόγους.
Ξέρετε, η Ελλάδα είναι μια χώρα που σέβεται τα δικαιώματα των μεταναστών, αλλά και το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών της. Προστατεύει την ανθρώπινη ζωή, αλλά είναι και πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή, σε αντίθεση με την Τουρκία που έχει εμπλακεί σε όλα τα ενεργά μέτωπα της περιοχής, από τη Συρία ως τη Λιβύη, και από την Ανατολική Μεσόγειο ως τον Καύκασο. Με αυτές τις αρχές, έχουμε καταφέρει να μειώσουμε τις μεταναστευτικές ροές από το 2019 κατά 90%, και να αποσυμφορήσουμε τα νησιά μας, που σήκωσαν μεγάλο βάρος τα τελευταία χρόνια.
Και πορευόμενοι με τις ίδιες αρχές και στην Ευρώπη, έχουμε βάλει στο ευρωπαϊκό τραπέζι του διαλόγου την ανάγκη δημιουργίας ενός ισχυρού πλαισίου κυρώσεων σε όποιον επιχειρεί να εκβιάσει την Ευρώπη μέσω της εργαλειοποίησης απελπισμένων ανθρώπων.
Όσο κι αν το μεταναστευτικό έχει διχάσει σημαντικά τα κράτη-μέλη, η Ευρώπη δεν μπορεί να μένει αδρανής σε όσους προσπαθούν να την αποσταθεροποιούν. Αυτό είναι το ισχυρό μήνυμα που πρέπει να στείλει σε όσους επιβουλεύονται τη συνοχή της. Και, αν μου επιτρέπετε, αφετηρία για να ταρακουνηθεί σε αυτό το κομμάτι η Ευρώπη ήταν η Ελλάδα και η σθεναρή της στάση στα γεγονότα του Έβρου το 2020. Ο Έβρος αφύπνισε την Ευρώπη και έκανε σύσσωμη την ηγεσία της να έρθει και να εκφράσει ξεκάθαρα τη στήριξη και την αλληλεγγύη της προς την χώρα μας, την οποία χαρακτήρισαν «ευρωπαϊκή ασπίδα». Και με την ίδια λογική αντέδρασε δυναμικά λίγο αργότερα η Ένωση και σε ανάλογα φαινόμενα στη Λευκορωσία.
• Πώς πρέπει να απαντήσει η Ευρώπη απέναντι στην ενεργειακή κρίση; Μπορεί η λύση να είναι στην αξιοποίηση κοιτασμάτων της ΝΑ Μεσογείου;
Η απάντηση της Ευρώπης στην αύξηση τιμών ενέργειας πρέπει να είναι διπλή: η ενεργειακή της αυτονομία και η στροφή της στην πράσινη ενέργεια. Για να γίνει αυτάρκης ενεργειακά, η Ένωση πρέπει κατ’ αρχάς να πάψει να προμηθεύεται την ενέργειά της αποκλειστικά από συγκεκριμένες πηγές, συντηρώντας μονοπωλιακές εξαρτήσεις. Παράλληλα, πρέπει να διαφοροποιήσει και το ενεργειακό της μείγμα, στρεφόμενη σε πιο φιλικές προς το περιβάλλον μορφές. Άλλωστε, δεν υπάρχει δίλημμα πράσινης και φτηνής ενέργειας, αυτό είναι αδιαμφισβήτητο, τα ορυκτά καύσιμα μας στοιχίζουν περισσότερο, λόγω του κόστους των ρύπων.
Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, η Ευρώπη πρέπει να σκεφτεί διαφορετικά και να στραφεί πρώτα στα δικά της κράτη-μέλη, για να καλύψει τις ανάγκες της. Επομένως, ναι, τα κοιτάσματα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Κύπρου, θα μπορούσαν να είναι μια αξιόπιστη εναλλακτική για την Ευρώπη. Το ίδιο ισχύει και για την ηλεκτρική διασύνδεση χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου με τη Βόρεια Αφρική (όπως η συμφωνία που υπογράψαμε εμείς με την Αίγυπτο για χρήση υποθαλάσσιου καλωδίου) ή και μεταξύ τους (όπως προβλέπει ο EuroAsia Interconnector) για τη σύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, την οποία θα χρηματοδοτήσει και η Επιτροπή με 657 εκατομμύρια ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα και λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης και λόγω των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων από άποψη γεωγραφίας και κλίματος έχει να παίξει σημαντικό ρόλο στον νέο ενεργειακό χάρτη που θα διαμορφωθεί. Μπορούμε να γίνουμε, πέρα από φυσική, και ενεργειακή πύλη της Ευρώπης. Και προς αυτή την κατεύθυνση δουλεύουμε στην κυβέρνηση Μητσοτάκη.
• Με αφορμή την παρουσία σας εδώ, ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους πολίτες της Ρόδου και της Δωδεκανήσου;
Καταρχάς να σας πω ότι έχω προσωπικά ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αγάπη για τα Δωδεκάνησα, ειδικά για τη Ρόδο και για κάθε νησί ξεχωριστά. Είναι μια περιοχή με μεγάλη σημασία για τη χώρα μας από πολλές απόψεις. Ενώνουν την ελλαδική ενδοχώρα με το νοτιοανατολικό άκρο του Αιγαίου και φέρνουν τη Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι μια περιοχή με μεγάλη ιστορική και πολιτισμική βαρύτητα για τον Ελληνισμό από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και έχουν αφήσει ανεξίτηλη σφραγίδα σε όλες τις φάσεις της ιστορίας μας. Μάλιστα, πρόσφατα συνήψαμε διπλωματικές σχέσεις με το Κυρίαρχο Στρατιωτικό Νοσοκομειακό Τάγμα του Αγίου Ιωάννη των Ιεροσολύμων, της Ρόδου και της Μάλτας, το οποίο είχε σημαντική δράση εδώ στη Ρόδο και υπερασπίστηκε το νησί απέναντι στους Οθωμανούς κατακτητές. Και βέβαια μην ξεχνάμε την ξεχωριστή σημασία που έχουν τα Δωδεκάνησα για τη Χριστιανοσύνη, αφού η Πάτμος είναι το κατεξοχήν νησί της.
Δεν είναι όμως μόνο ο πολιτισμός και η ιστορία που κάνουν τα Δωδεκάνησα σημαντικά σήμερα. Τα νησιά της Δωδεκανήσου παράγουν πολλά μοναδικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, είναι παγκοσμίως γνωστά για τις κορυφαίες τουριστικές υπηρεσίες τους, τη μοναδική φυσική ομορφιά τους, την πολιτιστική κληρονομιά τους, τους πάρα πολλούς και σημαντικούς αρχαιολογικούς της χώρους. Οι Δωδεκανήσιοι διακρίνονται παραδοσιακά για τον πολιτισμό τους, την παιδεία τους, τη φιλοξενία τους, τη ναυτοσύνη τους, και βεβαίως για την ανθρωπιά τους, όντας σήμερα στην πρώτη γραμμή της προσφυγικής κρίσης. Όπως ξέρετε, η Ευρώπη βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε μια διαδικασία άλματος προς τα εμπρός, προς μια πράσινη και ψηφιακή οικονομία. Τα Δωδεκάνησα έχουν ρόλο να παίξουν σε αυτό το μέλλον, με τα πολλά συγκριτικά τους πλεονεκτήματα – τον ήλιο, τη θάλασσα, τις φυσικές ιδιαιτερότητες, τους ανθρώπους – και πρέπει και μπορούν να επωφεληθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε να παίξουν τον ρόλο που τους αξίζει στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη των επόμενων χρόνων.
