Είναι γνωστό σε όλους το μεγάλο πρόβλημα της ανεπιτήρητης βόσκησης παραγωγικών ζώων, κυρίως αιγοπροβάτων, που ταλαιπωρεί το νησί μας εδώ και πολλά χρόνια. Ο επίσημα καταγεγραμμένος αριθμός των αιγοπροβάτων στο νησί αγγίζει περίπου τις 40.000 κάθε χρόνο, ωστόσο ο πραγματικός πληθυσμός εκτιμάται κατά πολύ μεγαλύτερος. Τα ζώα αυτά, στην συντριπτική τους πλειοψηφία αίγες, βόσκουν σε πολύ μεγάλο βαθμό αδέσποτα (χωρίς σήμανση) και ανεπιτήρητα.
Σε όλη τη διάρκεια του έτους τα ζώα αυτά μετακινούνται σε μεγάλες περιοχές όπου έχουν συνηθίσει να βόσκουν, προκαλώντας μεγάλα προβλήματα σε καλλιέργειες, σε κατοικημένες περιοχές, σε ξενοδοχειακές ζώνες καθώς και στον κύριο και δευτερεύοντα οδικό άξονα του νησιού. Εκτός από τα αιγοπρόβατα, από το Ιούλιο του 2020 μεγάλο πρόβλημα έχει προκύψει σε συγκεκριμένες περιοχές και με αδέσποτους/ ανεπιτήρητους χοίρους.
Η Διεύθυνση Πρωτογενούς Τομέα του Δήμου Ρόδου, ήδη από το 2012 λειτουργεί σε ικανοποιητικό βαθμό Πρόγραμμα Παρακολούθησης Ανεπιτήρητων Παραγωγικών Ζώων (σύμφωνα με το άρθρο 17 του νόμου 4056/2012). Το Πρόγραμμα λειτουργεί με την δημιουργία περιφραγμένων βοσκοτόπων (παγίδες) ή την τοποθέτηση κινητής παγίδας σε επιλεγμένες τοποθεσίες, τη σύλληψη των ζώων και την μεταφορά τους στην κτηνοτροφική μονάδα του Δήμου.
Παρόλη όμως την οργάνωση και τις καθημερινές παρεμβάσεις, το μέγεθος του προβλήματος είναι τόσο μεγάλο που οποιαδήποτε δράση του Δήμου πρόσκαιρα ανακουφίζει κάποιες περιοχές και δεν λύνει οριστικά το πρόβλημα.
Προς την κατεύθυνση αυτή η Διεύθυνση Πρωτογενούς Τομέα συνέταξε λεπτομερές Υπόμνημα με συγκεκριμένες προτάσεις, το οποίο και υπέβαλε στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Περιφερειών της Ελληνικής Βουλής που πρόσφατα δραστηριοποιήθηκε για την επίλυση του μεγάλου αυτού προβλήματος. Για να γίνει αυτό απαιτείται η συνεργατική δράση διάφορων φορέων και η θέσπιση νομοθετικού πλαισίου που θα αφορά:
1. Την αυστηροποίηση των ποινών και προστίμων (τουλάχιστον διπλασιασμός) που προβλέπονται στο άρθρο 17 του νόμου 4056/2012 για την ανεπιτήρητη βόσκηση.
2. Την πρόβλεψη συνεχούς και απροειδοποίητου ελέγχου τοποθέτησης των ενωτίων σε όλα τα ζώα κάθε κτηνοτρόφου. Την δυνατότητα αυτή του ελέγχου θα πρέπει να έχει και η Επιτροπή του Δήμου για την Ανεπιτήρητη Βόσκηση (άρθρο 17 του νόμου 4056/2012).
3. Την θέσπιση Βεβαίωσης από την Επιτροπή του Δήμου για την Ανεπιτήρητη Βόσκηση σαν απαραίτητο δικαιολογητικό προκειμένου να καταβάλλονται οι επιδοτήσεις στους κτηνοτρόφους από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, με σκοπό την σύνδεση της παραβατικότητας όσων κτηνοτρόφων τα ζώα επανειλημμένα συλλαμβάνονται να βόσκουν ανεπιτήρητα με την πληρωμή των επιδοτήσεων.
4. Την άμεση σύνταξη από την Περιφέρεια των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ώστε να παραχωρείται συγκεκριμένος βοσκότοπος σε κάθε κτηνοτρόφο, εκτός του οποίου απαγορεύεται να βόσκει τα ζώα του. Αυτό ίσχυε έως το 2014, αλλά από το 2015 και μετά στην πράξη κάθε κτηνοτρόφος βόσκει ανεξέλεγκτα σε όποια περιοχή επιθυμεί αφού η χορήγηση βοσκότοπου από την Περιφέρεια είναι καθαρά τυπική.
5. Την σύσταση Επιτροπής Αυθαίρετης Βόσκησης (βόσκηση εκτός παραχωρημένου βοσκοτόπου) με σαφή πρόβλεψη αυστηρών ποινών και προστίμων, στα πλαίσια της εφαρμογής του νέου νόμου για τις βοσκήσιμες γαίες (Ν 4351/2015). Η Επιτροπή αυτή προβλεπόταν με την παλαιότερη νομοθεσία για τους βοσκότοπους, όχι όμως με το νέο νόμο, και αυτό το νομοθετικό κενό στερεί από τον Δήμο ένα επιπλέον εργαλείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
6. Την χρηματοδότηση των δήμων από το ΥΠΕΣ ή του υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, κατά τα πρότυπα των χρηματοδοτήσεων για την διαχείριση αδέσποτων ζωών συντροφιάς, με επιλέξιμες δαπάνες για αγορά εξοπλισμού/αναλώσιμων, εκπαίδευση προσωπικού, όπως επίσης και δαπανών μισθοδοσίας των έκτακτων συνεργειών σύλληψης ζώων.
7. Προτείνουμε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά και φορείς υποστήριξης δράσεων εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης του αγροτικού τομέα της χώρας (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ΕΑΔ, Κόμβοι Καινοτομίας AGRI-HUBs), να εργαστούν από κοινού για την άμεση μετάβαση στην ψηφιακή εποχή και την καινοτομία των κτηνοτροφικών επιχειρήσεων/εκμεταλλεύσεων με στοχευόμενες δράσεις ενημέρωσης- κατάρτισης και υποστήριξης κτηνοτρόφων.
Οι αποφάσεις που ελπίζουμε ότι θα προκύψουν από αυτή τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα απαιτήσουν ενέργειες και δράσεις που θα εμπλέκουν ενεργά όλους τους τοπικούς φορείς: Δήμο Ρόδου, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, Δ/νση Δασών αλλά και τους ίδιους τους κτηνοτρόφους,
Η Εντεταλμένη Δημοτική Σύμβουλος Πρωτογενή Τομέα & Οικολογίας & Ισότητας Φύλων
Ευδοκία Σ. Πάττα – Αποστολίδη
