Μικρά πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023 και σύνεση στην αύξηση του κατώτατου μισθού ζητά το Ταμείο. Εισηγείται φόρο άνθρακα. Μία μονάδα του ΑΕΠ θα κοστίσει στην ανάπτυξη ο πόλεμος. Γιατί μιλά για ΑΜΚ στις τράπεζες. Η εκτίμηση για το χρέος.
Θετική είναι η αξιολόγηση του ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία. Σε ανακοίνωση, με αφορμή την ολοκλήρωση της έκθεσης στο πλαίσιο του άρθρου 4, επισημαίνει την ισχυρή ανάκαμψη μετά το χτύπημα της πανδημίας και εισηγείται μια δημοσιονομική πολιτική που θα επιτρέψει στην οικονομία να συνεχίσει σε ανοδική πορεία.
Εκτιμά ότι εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, η αύξηση του ΑΕΠ φέτος θα περιοριστεί στο 3,5%, ενώ ο πληθωρισμός θα κινηθεί κατά μέσο όρο στο 4,5%, προτού υποχωρήσει.
Ενώ χαιρετίζει την πρόοδο στην εκκαθάριση των κόκκινων δανείων, ζητά κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών. Παράλληλα, θεωρεί ότι οι κίνδυνοι που απορρέουν από το υψηλό χρέος είναι μεσοπρόθεσμα διαχειρίσιμοι.
Το Ταμείο, όμως, ασκεί κριτική σε δύο μέτρα της κυβέρνησης, τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και την πλήρη κατάργηση του φόρου αλληλεγγύης, γιατί πιστεύει ότι μεταφέρουν τα βάρη στις επόμενες γενιές. Προτείνει μάλιστα να επιβληθεί φόρος άνθρακα, που θα χρηματοδοτήσει την πράσινη μετάβαση.
Ολη η ανακοίνωση
1. Η ελληνική οικονομία ανέκαμψε ισχυρά από τη σοβαρή ύφεση που προκάλεσε η Covid-19 το 2020. Η παραγωγή επέστρεψε στο προ πανδημίας επίπεδο το 2021, αντανακλώντας μια ταχύτερη από την αναμενόμενη ανάκαμψη του τουρισμού, αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης καθώς τα νοικοκυριά άρχισαν να αξιοποιούν τις αποταμιεύσεις που συσσώρευσαν στην πανδημία και ισχυρές ιδιωτικές επενδύσεις που υποστηρίζονται από αυξανόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις. Η ισχυρή δημοσιονομική αντίδραση, η διευκολυντική νομισματική πολιτική και η σημαντική στήριξη της ΕΕ ήταν καθοριστικής σημασίας για την τόνωση της ανάκαμψης.
2. Έχει σημειωθεί αξιέπαινη πρόοδος στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που κληροδότησε η κρίση, παρά το δύσκολο περιβάλλον. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPEs) μειώθηκαν κάθετα στο πλαίσιο του προγράμματος «Ηρακλής» και η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος βελτιώθηκε σημαντικά. Η ανεργία μειώνεται σταθερά. Οι μεταρρυθμίσεις σημείωσαν πρόοδο σε διάφορους τομείς, όπως η ψηφιοποίηση, οι ιδιωτικοποιήσεις και η βελτίωση του μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής. Οι αρχές ολοκληρώνουν την πρόωρη πληρωμή όλων των δανείων που χορήγησε το ΔΝΤ (1,8 δισεκατομμύρια ευρώ), γεγονός που θα μειώσει περαιτέρω τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες και τους κινδύνους μετακύλισης.
3. Η ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει ισχυρή παρά τις αρνητικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και τον υψηλό πληθωρισμό. Παρά τις σημαντικές εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία, οι υπόλοιπες άμεσες εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με τη χώρα αλλά και την Ουκρανία είναι περιορισμένες. Οι έμμεσες επιδράσεις και ο αντίκτυπος του υψηλότερου πληθωρισμού στο διαθέσιμο εισόδημα και στην κατανάλωση είναι πιο σημαντικές. Επιπλέον, η αυξημένη αποστροφή κινδύνου και η μειωμένη καταναλωτική εμπιστοσύνη αναμένεται να καθυστερήσουν επενδύσεις και να περιορίσουν την ανάκαμψη του τουρισμού. Όλοι μαζί αυτοί οι παράγοντες αναμένεται να περιορίσουν φέτος την ανάπτυξη κατά μία πλήρη ποσοστιαία μονάδα στο 3,5%. Η ισχυρότερη και πιο επίμονη αύξηση των τιμών της ενέργειας αναμένεται να ωθήσει τον μέσο πληθωρισμό στο 4,5% το 2022, προτού σταθεροποιηθεί στο 1,9% μεσοπρόθεσμα.
4. Οι αβεβαιότητες και οι «καθοδικοί» κίνδυνοι συνεχίζουν να θολώνουν τις προοπτικές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να προκαλέσει ελλείψεις ενέργειας και να προσθέσει ισχυρότερες από τις αναμενόμενες πιέσεις στον εγχώριο πληθωρισμό, στον τουρισμό, στην αποστροφή του κινδύνου και να προκαλέσει ταχύτερη σύσφιξη των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών συνθηκών. Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν νέα κύματα λοιμώξεων από την Covid-19 που θα προκαλέσουν οικονομικές διαταραχές, καθώς και τα ρίσκα που συνδέονται με την απορρόφηση των δανείων και των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ενώ η συνεχιζόμενη υποστηρικτική στάση της ΕΚΤ είναι διευκολυντικός παράγοντας, οι πιέσεις για περισσότερες δαπάνες και οι φορολογικές περικοπές που δεν έχουν αντισταθμιστεί δημοσιονομικά θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη μεσοπρόθεσμη πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής, αυξάνοντας το δημόσιο χρέος και διευρύνοντας τα spreads.
5. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί και οι κίνδυνοι μετακύλισης (rollover) φαίνονται διαχειρίσιμοι μεσοπρόθεσμα. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αναμένεται να πέσει κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα έως το 2023, αντανακλώντας την ισχυρή ανάπτυξη, τη δημοσιονομική προσαρμογή και τον υψηλότερο πληθωρισμό. Οπως επισημαίνεται, πολύ μεγάλο ποσοστό του χρέους είναι σε σταθερό επιτόκιο και μακράς διάρκειας. Αν και ο συνολικός κίνδυνος από το δημόσιο χρέος είναι μέτριος, παραμένει σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με την ικανότητα της Ελλάδας να διατηρήσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων μόλις η Ελλάδα αρχίσει να αντικαθιστά την επίσημη χρηματοδότηση με χρηματοδότηση από την αγορά. Παρά το μεγάλο απόθεμα μετρητών της κυβέρνησης και την ενεργητική διαχείριση των υποχρεώσεων, η ικανότητα της Ελλάδας να εξυπηρετήσει το χρέος της υπό ένα σοβαρό σοκ εξαρτάται από τη συνεχιζόμενη υποστήριξη από την Ευρώπη.
6. Η αποστολή του ΔΝΤ συνέστησε τη διατήρηση μιας διευκολυντικής δημοσιονομικής στάσης το 2022 και την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2023. Η αποστολή υποστήριξε τη σταδιακή κατάργηση όλων των προσωρινών μέτρων που σχετίζονται με την πανδημία έως τα τέλη του 2022. Πρότεινε τη στόχευση πρωτογενούς ελλείμματος κάτω του 2% του ΑΕΠ φέτος, κάτι που υπονοεί διευκολυντικό δημοσιονομικό προσανατολισμό. Αυτή η στάση είναι κατάλληλη δεδομένου του παραγωγικού κενού, καθώς η μεταβίβαση από τη δημόσια στήριξη στην ιδιωτική δραστηριότητα παραμένει ανολοκλήρωτη. Η αποστολή συνέστησε να υπάρξει στόχευση για πρωτογενές πλεόνασμα το 2023, με παράλληλη αντιμετώπιση των καθοδικών κινδύνων μέσω των αυτόματων σταθεροποιητών. Τα μέτρα στήριξης για τις υψηλές τιμές ενέργειας θα πρέπει να είναι προσωρινά και να στοχεύουν σε ευάλωτες ομάδες, επιτρέποντας παράλληλα τη σταδιακή μετακύλιση των υψηλότερων τιμών στους καταναλωτές. Θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των κενών κάλυψης στο σύστημα Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και την αύξηση των παροχών του τουλάχιστον σε συνάρτηση με τον πληθωρισμό, ώστε να μπορέσει να γίνει το «δίχτυ ασφαλείας» έναντι δυσμενών κραδασμών όπως η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση.
