«Η αξία του ανθρώπου δεν συναρτάται με τις ικανότητες και την κοινωνική του προσφορά, αλλά με το γεγονός ότι είναι ‘άνθρωπος’, πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού και με αιώνιο προορισμό», τονίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στο μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό και καλεί σε στήριξη, κατανόηση και αποδοχή των συνανθρώπων μας στο φάσμα του αυτισμού.
Επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «ο Χριστός ταύτισε τον εαυτό Του με τους υπαρξιακώς και κοινωνικώς αδύναμους, με εμπερίστατους και περιθωριακούς ανθρώπους της εποχής Του». Εξάλλου, όπως σημειώνει, «πιστεύουμε στην δύναμη της αγάπης και της γνώσης, της πίστης και της επιστήμης, και ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία. Αυτήν την βεβαιότητα την ενισχύει η αγάπη, που πάντοτε υπερβαίνει το ανθρώπινο μέτρο, αλλά και η πρόοδος της επιστήμης, η οποία, όταν διακονεί τον άνθρωπο, είναι μεγάλο δώρο του ουρανού. Αγάπη και γνώση μαζί κάνουν θαύματα».
Το μήνυμα του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας
Τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό, απευθυνόμαστε προς κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως και καλούμε σε συστράτευση στην ευλογημένη προσπάθεια κατανόησης, αποδοχής και στήριξης των συνανθρώπων μας στο φάσμα του αυτισμού, ο οποίος στην εποχή μας απασχολεί ευρέως την παγκόσμια κοινότητα. Πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο αυτισμός κατέστη αντικείμενο συστηματικής μελέτης από ειδικούς, για την ανίχνευση των αιτίων και της εξέλιξής του, και για την προσήκουσα προσέγγιση των ατόμων με αυτισμό, με προοπτική την κοινωνική ένταξη, τη θετικότερη δυνατή λειτουργικότητα και την ανάπτυξή τους.
Η αξία του ανθρώπου δεν συναρτάται με τις ικανότητες και την κοινωνική του προσφορά, αλλά με το γεγονός ότι είναι «άνθρωπος», πλασμένος κατ’ εικόνα Θεού και με αιώνιο προορισμό. Αυτός είναι ο πυρήνας της αξιολογικής επανάστασης που σηματοδοτεί η γέννηση του Χριστιανισμού. Ο κάθε άνθρωπος είναι ο «ηγαπημένος του Θεού», «δι’ ον ουρανός ετανύσθη και ήλιος φαίνει και σελήνη τρέχει και αήρ εξεχύθη και πηγαί βρύουσι και θάλασσα ηπλώθη». Για την σωτηρία του ανθρώπου «και προφήται επέμφθησαν και νόμος εδόθη… Δι’ ον ο μονογενής Υιός του Θεού άνθρωπος εγένετο» (Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Εις τον πτωχόν Λάζαρον, PG 48, 1029). Όλοι οι άνθρωποι είναι «Θεού χωρητικοί», σε όλους είναι ανοικτή η οδός της σωτηρίας, της κοινωνίας με τον Θεό. Έκτοτε, όποιος υποτιμά τον άνθρωπο υποτιμά τον ίδιον τον Θεό, ο οποίος προσέλαβε την δική μας φύση. «Ουδέν γαρ όσον άνθρωπος ιερόν, ω και φύσεως εκοινώνησεν ο Θεός» (Νικόλαος Καβάσιλας, Περί της εν Χριστώ ζωής, ΣΤ΄, PG 150, 649).
Ο Χριστός ταύτισε τον εαυτό Του με τους υπαρξιακώς και κοινωνικώς αδύναμους, με εμπερίστατους και περιθωριακούς ανθρώπους της εποχής Του. Όπως προσφυέστατα σημειώνεται στο κείμενο του Οικουμενικού Πατριαρχείου «Υπέρ της του κόσμου ζωής». Το κοινωνικό ήθος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, «είναι αδύνατο για την Εκκλησία να ακολουθήσει αληθινά τον Χριστό ή να τον καταστήσει παρόντα στον κόσμο, εάν αποτύχει να τοποθετήσει αυτή την απόλυτη μέριμνα για τους φτωχούς και όσους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στο κέντρο της ηθικής» (§ 33).
Η Εκκλησία του Χριστού είναι κατ’ εξοχήν χώρος βίωσης και ανάδειξης της μοναδικότητας και ετερότητας του ανθρωπίνου προσώπου και της «κοινωνίας των προσώπων». Όλοι είμαστε μοναδικοί και ταυτοχρόνως ίσοι ενώπιον του Θεού. Στο κέντρο της εκκλησιαστικής ζωής βρίσκεται η ιερότης του κάθε ανθρώπου και η αγάπη, η «ου ζητούσα τα εαυτής» αλλά «τα του ετέρου» (Α’ Κορ. ιγ’, 5 και ι’, 24). Πρότυπο αυτής της αγάπης είναι η φιλανθρωπία του Θεού, ο οποίος μας αναζήτησε πρώτος, χωρίς να αναμένει να τον πλησιάσουμε εμείς.
Όλα αυτά καρποφόρησαν βαθμιαία στην ζωή των κοινωνιών, μεταμόρφωσαν τις διανθρώπινες σχέσεις αλλά και τους θεσμούς. Η ιστορία των ανθρωπιστικών κατακτήσεων είναι αδύνατον να γραφεί χωρίς αναφορά στην καθοριστική συμβολή του Χριστιανισμού. Οι διακηρύξεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου, τα δικαιώματα του παιδιού, η προστασία των μειονοτήτων, η κατάργηση της δουλείας, ο πολιτισμός της αλληλεγγύης, το διεθνές δίκαιο ως «δίκαιο ειρήνης» και πολλά άλλα ανθρωπιστικά επιτεύγματα, έχουν χριστιανικές ρίζες. Ο Χριστός αποκάλυψε την αλήθεια όχι μόνο για τον Θεό αλλά και για τον άνθρωπο.
Στο πνεύμα αυτό, προσευχόμαστε εκτενώς για τα προσφιλέστατα τέκνα μας με αυτισμό, για τους θυσιαστικούς υπέροχους γονείς, τα αδέλφια και τους φίλους, για τους κοινωνικούς λειτουργούς και για τους υπευθύνους στην κρατική μέριμνα, καθώς και για τα μέλη των συλλόγων συμπαράστασης στους ανθρώπους με αυτισμό. Τιμούμε τους ιατρούς, τους ψυχολόγους και τους ερευνητές, όλες τις ευαίσθητες και ευγενείς ψυχές που αγαπούν και βοηθούν αυτούς τους συνανθρώπους μας. Πιστεύουμε στην δύναμη της αγάπης και της γνώσης, της πίστης και της επιστήμης, και ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία. Αυτήν την βεβαιότητα την ενισχύει η αγάπη, που πάντοτε υπερβαίνει το ανθρώπινο μέτρο, αλλά και η πρόοδος της επιστήμης, η οποία, όταν διακονή τον άνθρωπο, είναι μεγάλο δώρο του ουρανού. Αγάπη και γνώση μαζί κάνουν θαύματα.
Χαιρόμαστε για την πρόοδο που συντελείται στον τομέα μελέτης του αυτισμού, αυτής της πολυσύνθετης «νευροαναπτυξιακής διαταραχής» και «διαταραχής κοινωνικών δεξιοτήτων». Πολλά παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, διά μέσου κατάλληλης και εξειδικευμένης προσέγγισης, εκπαίδευσης και φροντίδας, βοηθούνται σημαντικά και δημιουργούνται γι’ αυτά και για τους οικείους τους θετικές συνθήκες και προοπτικές ανάπτυξης, φωτίζεται και διευρύνεται ο κόσμος τους, κοινωνούν την ζωή και επικοινωνούν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Εξάλλου, καμμία ανθρώπινη ύπαρξη δεν είναι «κλειστή». Βρίσκεται σε ένα πλέγμα σχέσεων, είναι τέκνο, αδελφός, φίλος, αναντικατάστατος συνάνθρωπος, με καταλυτική ανθρώπινη παρουσία. Τα μάτια αυτών των παιδιών είναι «πιο λαμπερά κι’ από τον ήλιο». Πρωτίστως γι’ αυτά τα παιδιά ισχύει ο λόγος του μεγάλου ποιητή μας Οδυσσέα Ελύτη: «Από παιδιά και μόνον φτιάχνεις Ιεροσόλυμα» (Εκ του πλησίον, σ. 13). Όπως γράφει σύγχρονος θεολόγος και στοχαστής, «ο Θεός δεν βρίσκεται μακριά στον ουρανό πάνω από εμάς, αλλά ‘ουρανός είναι’ παντού και πάντοτε, εκεί όπου ο Θεός ζει ανάμεσά μας». Όπου υπάρχει απροϋπόθετη αγάπη, εκεί είναι παρών ο Θεός.
Με αυτά τα αισθήματα, συνεορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό, ευλογούμε κάθε πρωτοβουλία για το καλό των προσώπων στο φάσμα αυτό, όπου γης, και επικαλούμαστε για όλους τους εμπλεκομένους και τους συμβάλλοντας στην προσπάθεια αυτή την χάρη και το έλεος του Θεού της αγάπης.
