Εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη παραχώρησε στη «δ» ο αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, κ. Γιώργος Αντώνογλου, προβαίνοντας στην ανάλυση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η αγορά και στο σχολιασμό του αντίκτυπου και του αποτυπώματος της φετινής τουριστικής σεζόν.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Αντώνογλου, ήταν ανέλπιστα καλή χρονιά η φετινή -τουλάχιστον- σε επίπεδο τουριστικής κίνησης προσφέροντας «ανάσα» στον εμπορικό και επιχειρηματικό κόσμο. Παρόλα αυτά, «απαιτείται ολιστική προσέγγιση αφού η εικόνα της τοπικής οικονομίας είναι σε άμεση συνάρτηση με την οικονομία στη χώρα μας και εν προκειμένω με τις παγκόσμιες ανακατατάξεις».
Ο αντιπρόεδρος του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου υπογραμμίζει ότι το ιδεατό θα ήταν να μπορέσει το κράτος να καλύψει τις ζημίες από την επιβάρυνση της ενεργειακής κρίσης. Παρ’ όλα αυτά τα όποια μέτρα στήριξης θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένα στο αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να κινηθεί η κυβέρνηση. Απαιτείται συνεπώς η συνεργασία μεταξύ του Κράτους, των Επιμελητηρίων και των Τραπεζών για την αξιοποίηση των εργαλείων του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ. «Αν κάτι διδαχθήκαμε από την περίοδο της πανδημίας είναι πως χωρίς συνεργασία και χωρίς συνέργεια, δύσκολα έρχεται το επιθυμητό αποτέλεσμα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Αντώνογλου.
• Κύριε Αντώνογλου, η αύξηση του ενεργειακού κόστους πλήττει επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου, όπως δηλώσατε πρόσφατα, σε συνεργασία με την ΚΕΕΕ έχει καταθέσει μια σειρά από προτάσεις προς την Κυβέρνηση με στόχο την αντιμετώπιση της αύξησης του λειτουργικού κόστους των ελληνικών επιχειρήσεων. Υπήρξε ανταπόκριση στις προτάσεις αυτές; Ποιες είναι οι επόμενες πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις για να εισακουστούν τα αιτήματά σας;
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την αύξηση του ενεργειακού κόστους αποτελεί το βασικό ζητούμενο για ολόκληρη την κοινωνία κ. Γκαρτζώνη και δεν θα μπορούσε το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου να μην έχει ενεργό ρόλο στην συνδιαμόρφωση των προτάσεων προς αυτή την κατεύθυνση. Κατά την γενική συνέλευση της ΚΕΕΕ που πραγματοποιήθηκε στις 4 και 5 Νοεμβρίου στην Μυτιλήνη, όπου το Επιμελητήριό μας εκπροσώπησε ο πρόεδρος κ. Ιωάννης Πάππου, επαναδιατυπώθηκαν τα αιτήματά μας προς την κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης ζητώντας μεταξύ άλλων, την επίσπευση της έναρξης του προγράμματος «Εξοικονομώ» για τις επιχειρήσεις, τη θέσπιση πλαφόν στην τιμή λιανικής του ηλεκτρικού ρεύματος για τις βιομηχανίες και τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις, να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στη χορήγηση από τον ΔΕΔΔΗΕ όρων σύνδεσης φωτοβολταϊκών συστημάτων σε επιχειρήσεις, να αρθούν οι γεωγραφικοί περιορισμοί για την εγκατάσταση των συστημάτων, να αρθεί το μέγιστο όριο ισχύος των 3 MW και να γίνεται αντιστοίχιση μιας παροχής κατανάλωσης με πάνω από έναν σταθμό αυτοπαραγωγής. Υπάρχει ρητή δέσμευση από την κυβέρνηση ότι οι επιχειρήσεις δεν θα μείνουν ακάλυπτες στα προβλήματα και μάλιστα ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης κατά τη διάρκεια των εργασιών της ΚΕΕΕ αφού ευχαρίστησε την επιχειρηματική κοινότητα για τη στήριξη στο θέμα του πληθωρισμού, παραδέχθηκε ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στην αγορά. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι υπάρχουν αισιόδοξες προβλέψεις για την ανάπτυξη το 2023 και ανακοίνωσε το πρόγραμμα επιδότησης φωτοβολταϊκών στις στέγες των ΜμΕ με 750 εκατομμύρια ευρώ που έως τον Μάρτιο -είτε υπάρχει δίκτυο είτε όχι – θα μπορέσουν οι επιχειρήσεις να εξοικονομήσουν ενέργεια και χρήματα.
Θα επιθυμούσαμε κύριε Γκαρτζώνη να μπορέσει το κράτος να καλύψει τις ζημίες από την επιβάρυνση της ενεργειακής κρίσης, αυτό είναι το ιδεατό αλλά αν θέλουμε να δούμε το πρόβλημα στην πραγματική του διάσταση και να βρούμε τρόπο να το αντιμετωπίσουμε, θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει συγκεκριμένο δημοσιονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να κινηθεί και ως εκ τούτου τα μέτρα στήριξης πρέπει να είναι προσαρμοσμένα σε αυτό. Έχουν γίνει βήματα, έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες… Αν με ρωτάτε αν είναι αρκετά θα σας πω, όχι, και το διαπιστώνουμε καθημερινά και ως καταναλωτές και ως επιχειρηματίες.
Είναι αυτό το κομβικό σημείο λοιπόν, που θα πρέπει το κράτος, τα Επιμελητήρια και οι Τράπεζες, να συνεργαστούμε, να αξιοποιήσουμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ, αίροντας παράλληλα τα όποια εμπόδια πρόσβασης των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων στα προγράμματα της νέας περιόδου.
Αν κάτι διδαχθήκαμε από την περίοδο της πανδημίας είναι πως χωρίς συνεργασία και χωρίς συνέργεια, δύσκολα έρχεται το επιθυμητό αποτέλεσμα.
• Η εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών συστημάτων, στην οποία αναφερθήκατε, είναι ένα από τα βασικά αιτήματα προς την Κυβέρνηση. Ποια εμπόδια υπάρχουν και σε τι ποσοστό μπορούν να μειώσουν τα συστήματα αυτά τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων;
Αρχικά, είναι σημαντικό να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στη χορήγηση από τον ΔΕΔΔΗΕ όρων σύνδεσης φωτοβολταϊκών συστημάτων σε επιχειρήσεις, καθώς σημειώνεται μεγάλη καθυστέρηση στην αδειοδοτική διαδικασία. Με το πρόγραμμα επιδότησης φωτοβολταϊκών στις στέγες των ΜμΕ ύψους 750 εκατ. ευρώ, έως τον Μάρτιο – είτε υπάρχει δίκτυο είτε όχι- θα μπορέσουν οι επιχειρήσεις να εξοικονομήσουν ενέργεια και χρήματα και να επισπευσθούν οι διαδικασίες. Σε ό,τι αφορά στο πρόγραμμα του ενεργειακού συμψηφισμού (net metering), το οποίο αποτελεί σπουδαίο εργαλείο στο πλαίσιο προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μέσω της εγκατάστασης κατά βάση φωτοβολταϊκών συστημάτων για την αυτοπαραγωγή και ιδιοκατανάλωση χρησιμοποιώντας το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ για έμμεση αποθήκευση της πράσινης ενέργειας, παρέχοντας τη δυνατότητα συμψηφισμού παραγόμενης-καταναλισκόμενης, αυτό κ. Γκαρτζώνη, μεταφράζεται σε σημαντική ελάφρυνση του κόστους χρέωσης της ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε ό,τι αφορά στην περιοχή μας όμως, η Ρόδος δε θα μπορέσει να ευεργετηθεί συνολικά ως περιοχή, με την ισχύουσα κατάσταση. Και για το λόγο αυτό αποστείλαμε τις προτάσεις μας στον αρμόδιο υπουργό, σε συνεργασία με το ΤΕΕ και την Ένωση Ξενοδόχων, για νομοθετικές ρυθμίσεις για τη διασφάλιση ικανού ηλεκτρικού χώρου που θα προορίζεται για την εξυπηρέτηση των νοικοκυριών/οικιακών καταναλωτών και των μικρών επιχειρήσεων, την άρση των γεωγραφικών περιορισμών και για την αναθεώρηση και επαύξηση του προβλεπόμενου περιθωρίου ορίου ισχύος για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στο σύστημα της Ρόδου.
Παράλληλα προτείναμε και τη διερεύνηση ένταξης στο πρόγραμμα των μεγάλων επιχειρήσεων μέσω του σχήματος αυτοπαραγωγής με μηδενική έγχυση ενέργειας στο δίκτυο (“zero feed in”) και την παράλληλη αύξηση των ορίων εγκατεστημένης ισχύος φ/β, στο εν λόγω σχήμα. Αναμένουμε τις εξελίξεις, παρακολουθούμε στενά το θέμα, είμαστε σε συνεχείς επαφές με τα αρμόδια υπουργεία και τους φορείς για την πορεία των προτάσεων μας και είμαστε έτοιμοι να παρέμβουμε εκεί που απαιτείται.
• Η φετινή τουριστική σεζόν ήταν κατά γενική ομολογία η καλύτερη όλων των εποχών σε επίπεδο τουριστικής κίνησης. Ποιο είναι το αποτύπωμά της στην αγορά; Επικρατεί ικανοποίηση σε εισπρακτικό επίπεδο;
Πράγματι ήταν μια ανέλπιστα καλή χρονιά μετά από την πανδημία, τουλάχιστον σε επίπεδο τουριστικής κίνησης, κι αυτό είναι κάτι που μας γεμίζει με αισιοδοξία για τις αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι τοπικές επιχειρήσεις με κύριο τη ρευστότητα. Εκτιμώ ότι αν δεν είχε ανακύψει η ενεργειακή κρίση, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε, κάνοντας τον απολογισμό της φετινής τουριστικής περιόδου θα μιλούσαμε ακόμα και για κάλυψη μέρους των απωλειών από τα δύο χρόνια της πανδημίας. Όμως το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων έχει υπερδιπλασιαστεί και καλούνται εκτός από τις απώλειες της πανδημίας να καλύψουν, και αυτό αλλά και τους υπέρογκους λογαριασμούς ρεύματος, οπότε αντιλαμβάνεσθε σε πόσο δύσκολη συνθήκη έχει περιέλθει το επιχειρείν, όχι μόνο στη Ρόδο, αλλά σε πανελλαδικό και παγκόσμιο επίπεδο. Για τα νησιά μας υπάρχει η ειδική συνθήκη της αύξησης της τουριστικής κίνησης όπως είπατε, με τη Ρόδο να πρωταγωνιστεί στις αφίξεις, όμως το αποτύπωμα δεν είναι αυτό που θα μας επιτρέψει να πάρουμε οικονομική ανάσα, τουλάχιστον φέτος. Δημιουργεί όμως συνθήκες αισιοδοξίας που για να ευδοκιμήσουν απαιτείται ολιστική προσέγγιση αφού η εικόνα της τοπικής οικονομίας είναι σε άμεση συνάρτηση με την οικονομία στη χώρα μας και εν προκειμένω με τις παγκόσμιες ανακατατάξεις.
• Πόσο εύκολος ή δύσκολος θα είναι ο χειμώνας που έρχεται για τις επιχειρήσεις της Ρόδου και γενικώς της Δωδεκανήσου;
Με βάση όσα προείπαμε, προκύπτει ότι προδιαγράφεται ένας δύσκολος χειμώνας, ή για να το θέσω πιο ορθά, ακόμα ένας δύσκολος χειμώνας για τις επιχειρήσεις κύριε Γκαρτζώνη. Η ενεργειακή κρίση και ο διεθνής πληθωρισμός καθιστούν ευάλωτη, όχι τη λειτουργία, αλλά τη βιωσιμότητα πλέον πολλών επιχειρήσεων. Δεν θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση οι επιχειρήσεις των νησιών μας εξαιτίας και της γεωγραφικής μας ιδιαιτερότητας. Και ήρθε πλέον η ώρα για να δούμε συλλογικά και πιο επιτακτικά το ζήτημα της επαναφοράς των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, στη βάση που το έθεσε ο πρόεδρός του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου κ. Γιάννης Πάππου, κατά τις εργασίες της ΚΕΕΕ στη Μυτιλήνη. Πρόκειται για το μοναδικό αναπτυξιακό εργαλείο που δικαίως είχαν τα νησιά μας γι΄αυτό και θα πρέπει τα νησιωτικά επιμελητήρια, όπως έχουμε προτείνει, να σχηματίσουν ένα ενιαίο μέτωπο ισχυροποιώντας το αίτημά μας όχι μόνο για επαναφορά του μέτρου αλλά και για την διεύρυνσή του σε όλη τη νησιωτική Ελλάδα.
• Μιας και κάνατε αναφορά στους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ, πριν από σχεδόν ένα χρόνο κερδήθηκε στις Βρυξέλλες η μάχη για την επιστροφή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου. Ποια βήματα έχουν γίνει μετά την απόφαση των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ στο Ecofin;
Πράγματι, πριν από έναν χρόνο με τη συμφωνία του ECOFIN άνοιξε ο δρόμος για την επαναφορά του βασικότερου αναπτυξιακού μέτρου για τα νησιά μας αλλά όπως θα γνωρίζετε, η σημερινή συνθήκη θα διατηρηθεί μέχρι το 2025 και μάλιστα σε όλα τα νησιά που σημαίνει ότι σε επίπεδο Ε.Ε. μέχρι τότε δεν μπορεί να αλλάξει κάτι. Παρόλα αυτά, είναι μεγάλη κατάκτηση η διεύρυνση του μέτρου σε συναφή αγαθά και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης και της αγοράς ακινήτων διότι αυτό θα δώσει ανάσα ζωής στην τοπική οικονομία καθιστώντας παράλληλα ακόμα πιο ανταγωνιστικό και ελκυστικό το τουριστικό μας προϊόν. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς θα πρέπει να περιμένουμε το 2025 για να δούμε τι μέλλει γενέσθαι, γι’ αυτό και στο Επιμελητήριο Δωδεκανήσου κρατάμε το θέμα σταθερά ψηλά στην ατζέντα των διεκδικήσεων, όπως δεσμευτήκαμε από την πρώτη ημέρα της κατάργησης του βασικότερου αναπτυξιακού μέτρου για τα νησιά μας.
• Πόσες εγγραφές/διαγραφές είχαμε το 2022; Και τι είδους επιχειρήσεις είναι αυτές που ανοίγουν; Υπάρχουν επιχειρήσεις οι οποίες δεν διαγράφονται για πρακτικούς λόγους;
Από τα επίσημα στοιχεία, προκύπτουν εξαιρετικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα για το έτος 2022, κατά το οποίο -έστω και μερικώς- βιώνουμε μια κανονικότητα μετά από την πανδημία. Από την 1η Ιανουαρίου 2022 μέχρι και το πρώτο 10ήμερο του Νοεμβρίου, έχουμε στο σύνολο 798 εγγραφές και 311 διαγραφές επιχειρήσεων με το ισοζύγιο να είναι θετικό και να μιλάμε για 489 νέες επιχειρήσεις που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους στο τρέχον έτος. Έχει ενδιαφέρον να επισημάνουμε ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις που άνοιξαν ήταν ατομικές επιχειρήσεις οι οποίες ανέρχονται σε 305 και ακολουθούν οι ΙΚΕ που ανέρχονται σε 227. Να σημειωθεί επίσης κύριε Γκαρτζώνη ότι άνοιξαν 27 νέες Α.Ε. και έκλεισαν 11, ενώ οι περισσότερες εγγραφές και διαγραφές αφορούν στο τμήμα Υπηρεσιών. Τώρα σε ο,τι αφορά στο Εμπορικό Τμήμα είχαμε 114 εγγραφές και 104 διαγραφές – εκ των οποίων 6 Α.Ε.- κι αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις που άνοιξαν ανέρχονται μόλις σε 10… Αντιλαμβάνεσθε ότι αυτό είναι ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στην τοπική οικονομία.
Και για να απαντήσω στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που παραμένουν ανοικτές μόνο και μόνο για πρακτικούς λόγους, που αφορούν σε οικονομικές εκκρεμότητες των ιδιοκτητών τους που καθιστά ανέφικτο να κλείσουν τα βιβλία τους. Επιπλέον θα πρέπει να συνυπολογίσετε και πως κάποιες παραμένουν ανοικτές υποχρεωτικά, επειδή υποχρεούνται λόγω των επιδομάτων που έλαβαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων.
• Θα ήθελα να κλείσουμε τη συνέντευξη με τη συμμετοχή σας στο Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με θέματα τα χρηματοδοτικά εργαλεία, παρουσίαση των νέων προγραμμάτων ΕΣΠΑ. Ποια τα εργαλεία για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης; Ποια τα συμπεράσματα του συνεδρίου και πώς προτίθεται το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου να διεκδικήσει τα εργαλεία και τις δυνατότητες που υπάρχουν;
Η πρωτοβουλία αυτή, ανελήφθη από την ΚΕΕΕ στο πλαίσιο της προσπάθειας ενίσχυσης της τεχνογνωσίας των Επιμελητηρίων για τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων-μελών τους. Συμμετείχαν στελέχη της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος, ευρωβουλευτές, στελέχη από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία και η συζήτηση αφορούσε στα Προγράμματα Χρηματοδότησης Επιχειρήσεων από ευρωπαϊκούς πόρους και τους τρόπους αξιοποίησής τούς από τα Ελληνικά Επιμελητήρια. Ήταν μια εξαιρετικά χρήσιμη και κατατοπιστική συνεδρίαση για τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες που δημιουργούνται για τις επιχειρήσεις, ειδικά σε αυτή την συγκυρία που η ενεργειακή κρίση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη βιωσιμότητά τους. Γι΄αυτό και περιελήφθη ειδική θεματική ενότητα για τα θέματα της ενέργειας τα οποία μας απασχολούν εντόνως με τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις τους στην αγορά και στην οικονομία του νομού μας. Ενημερωθήκαμε για το πακέτο στήριξης των επιχειρήσεων που θα διαθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα, καθώς μετά από επιτυχημένες διαπραγματεύσεις θα διατεθούν 30 δισεκατομμύρια ευρώ για την ανάπτυξη των ελληνικών επιχειρήσεων. To Επιμελητήριο Δωδεκανήσου σε συνεργασία με την ΚΕΕΕ, αξιοποιεί κάθε χρηματοδοτικό εργαλείο, παρακολουθούμε τις εξελίξεις, συνδιαμορφώνουμε προτάσεις, παρεμβαίνουμε και διεκδικούμε με δυναμικό τρόπο λύσεις στα ζητήματα που ανακύπτουν και μεταβάλλονται συνεχώς, σε ένα εξαιρετικά ρευστό περιβάλλον.
