Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 91/13.04.2023 τεύχος Α’) ο Ν. 5043/2023 «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις», σκοπός του οποίου είναι μεταξύ των άλλων η ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία των Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού και ο εξορθολογισμός των διατάξεων του ν. 4804/2021 (Α’ 90) σχετικά με τα κωλύματα εκλογιμότητας υποψηφίων δημοτικών και περιφερειακών αρχών, στο άρθρο 10 του οποίου ρυθμίζεται η εκλογή Προέδρου συμβουλίου δημοτικής κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων για τη δημοτική περίοδο έως τις 31.12.2023 με την προσθήκη άρθρου 79Α στον ν. 3852/2010. Για την εκλογή Προέδρου του συμβουλίου δημοτικής κοινότητας για τη νέα δημοτική περίοδο από 1-1-2024 ισχύει διαφορετική προβληματική ρύθμιση για την οποία θα αναφερθώ σε άλλο άρθρο. Συγκεκριμένα σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 79 του ν. 3852/2010, όπως είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 80 του ν. 4555/2018 και στη συνέχεια με το άρθρο 67 παρ. 1 του ν. 4604/2019 και όπως ίσχυε κατά διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών της 26ης Μαϊου 2019, Πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκλεγόταν, με ψηφοφορία από το σύνολο των μελών του οικείου συμβουλίου και για το σύνολο της δημοτικής περιόδου, ο σύμβουλος ενός από τους δύο πρώτους κατά σειρά εκλογής συνδυασμούς, που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του, με τη διαδικασία που προέβλεπε η παράγραφος 2 του ίδιου άρθρου. Μετά όμως τις εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 ψηφίστηκε ο ν. 4623/2019 (Α΄ 134/9.8.2019) με το άρθρο 5 παράγραφος 9 περίπτωση α΄ του οποίου τροποποιήθηκε η παράγραφος 1 του άρθρου 79 του ν. 3852/2010, όπως ίσχυε τότε, η οποία επίσης τροποποιήθηκε με την παράγραφο 4 του άρθρου 10 του ν. 4625/2019 και ορίστηκε ότι Πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων ορίζεται ο σύμβουλος του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του και σε περίπτωση ισοψηφίας, αυτός που είναι γραμμένος πρώτος στην απόφαση επικύρωσης της εκλογής από το αρμόδιο Πρωτοδικείο. Σε περίπτωση ισοψηφίας μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, Πρόεδρος ορίζεται ο υποψήφιος που έλαβε τις περισσότερες ψήφους. Η μη αποδοχή του αξιώματος του Προέδρου δεν οδηγεί σε απώλεια της ιδιότητας μέλους του συμβουλίου της κοινότητας. Με βάση τη διάταξη αυτή έχουν οριστεί ο Πρόεδροι των συμβουλίων των δημοτικών σήμερα κοινοτήτων.
Όμως μετά από αίτηση ακύρωσης που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας η Ολομέλεια αυτού με τη με αριθμό 283/2023 απόφασή της έκρινε ότι οι παραπάνω διατάξεις των περιπτώσεων α’ της παραγράφου 9 του άρθρου 5 του ν. 4623/2019 και της παραγράφου 4 του άρθρου 10 του 4625/2019, σχετικά με τον τρόπο ανάδειξης του Προέδρου του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων, με ορισμό του συμβούλου του πρώτου κατά σειρά συνδυασμού, είναι αντισυνταγματικές, γιαυτό προς συμμόρφωση με την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας ψηφίστηκε ο ν. 5043/2023 με το άρθρο 10 του οποίου επανήλθε σε ισχύ η προηγούμενη ρύθμιση για την εκλογή του Προέδρου του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων για το χρονικό διάστημα από την ισχύ του νόμου αυτού, ήτοι από 13-4-2023 μέχρι τη λήξη της θητείας των δημοτικών αρχών, ήτοι μέχρι τις 31-12-2023.
Έτσι με το άρθρο 10 του ν. 5043/2023 προστέθηκε στο ν. 3852/2010 άρθρο 79Α, σύμφωνα με το οποίο για τη δημοτική περίοδο έως τις 31.12.2023 Πρόεδρος του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων εκλέγεται, με ψηφοφορία από το σύνολο των μελών του οικείου συμβουλίου και για το σύνολο της δημοτικής περιόδου, ήτοι μέχρι τις 31-12-2023, ο σύμβουλος ενός από τους δύο πρώτους κατά σειρά εκλογής συνδυασμούς, που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων του συνδυασμού του. Δηλαδή η εκλογή θα γίνει μεταξύ του πρώτου σε σταυρούς προτίμησης συμβούλου του συνδυασμού που πήρε τους περισσότερους ψήφους στις δημοτικές εκλογές της 26ης Μαϊου 2019 σε κάθε δημοτική κοινότητα άνω των 300 μονίμων κατοίκων και του πρώτου σε σταυρούς προτίμησης του δεύτερου σε σειρά ψήφων συνδυασμού, η ανάδειξη δε του Προέδρου θα γίνει μεταξύ όλων των μελών του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας.
Στην περίπτωση όμως που κάποιος συνδυασμός πλειοψήφησε στη δημοτική κοινότητα με ποσοστό μεγαλύτερο του πενήντα τοις εκατό (50%), ανεξάρτητα από τον αριθμό των συνδυασμών, Πρόεδρος του συμβουλίου της συγκεκριμένης δημοτικής κοινότητας αναδεικνύεται, αυτοδικαίως από το νόμο, ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης σύμβουλός του συνδυασμού αυτού, χωρίς να εφαρμόζονται καμιά διαδικασία εκλογής, οπότε η θητεία του αρχίζει με την έναρξη ισχύος του ν. 5043/2023, ήτοι από τις 13-4-2023. Αυτό συμβαίνει οπωσδήποτε, όπως είναι φυσικό, όταν σε δημοτική κοινότητα άνω των 300 κατοίκων ένας ή δύο συνδυασμοί είχαν λάβει μέρος στις εκλογές της 26ης Μαϊου 2019, οπότε στην περίπτωση αυτή δεν επέρχεται καμιά αλλαγή, αφού ο σημερινός Πρόεδρος του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας είναι ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης του συνδυασμού που πλειοψήφησε στη δημοτική κοινότητα. .
Στις δημοτικές όμως κοινότητες στις οποίες συμμετείχαν τρεις και άνω συνδυασμοί και κανένας από τους συνδυασμούς δεν πλειοψήφησε με ποσοστό μεγαλύτερο του 50%, πρέπει να γίνει εκλογή Προέδρου του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας. Γιαυτό πρέπει μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την έναρξη ισχύος του ν. 5043/2023, ήτοι από τις 13-4-2023, να συνέλθει το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας σε ειδική συνεδρίαση, δηλαδή με μοναδικό θέμα ημερήσιας διάταξης την εκλογή του Προέδρου του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας, για να εκλέξει τον Πρόεδρό του, μετά από πρόσκληση του πρώτου, μεταξύ των εκλεγέντων συμβούλων του μεγαλύτερου σε εκλογική δύναμη συνδυασμού, κατά τη σειρά αναγραφής αυτών στην απόφαση του δικαστηρίου περί ανακήρυξης του συνδυασμού, άρα με πρόσκληση του σημερινού Προέδρου του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας εφόσον δεν είχε αποποιηθεί το αξίωμά του.
Στη συνεδρίαση αυτή προεδρεύει ο σύμβουλος που συγκάλεσε το συμβούλιο, ο οποίος αναθέτει τα καθήκοντα του ειδικού γραμματέα του συμβουλίου σε ένα από τα μέλη του συμβουλίου ή σε έναν από τους υπαλλήλους του δήμου. Κατά τη συνεδρίαση, οι σύμβουλοι, με μυστική ψηφοφορία, επιλέγουν για το αξίωμα του Πρόεδρου του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας, το σύμβουλο της προτίμησής τους, ανάμεσα στον πρώτο, σε σταυρούς προτίμησης, σύμβουλο του πρώτου κατά σειρά εκλογής συνδυασμού και τον πρώτο, σε σταυρούς προτίμησης, σύμβουλο του δεύτερου συνδυασμού. Κάθε μέλος του συμβουλίου έχει δικαίωμα να επιλέξει έναν μόνο υποψήφιο. Πρόεδρος εκλέγεται εκείνος που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του συμβουλίου, αν δε κάποιο μέλος του συμβουλίου αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, λογίζεται ως παρόν κατά τη συνεδρίαση, μόνο για το σχηματισμό της απαρτίας, τόσο όμως η άρνηση ψήφου, όσο και η λευκή ψήφος δεν υπολογίζονται στην καταμέτρηση θετικών και αρνητικών ψήφων. Αν μετά από τρεις (3) ψηφοφορίες οι υποψήφιοι λάβουν τον ίδιο αριθμό ψήφων, διεξάγεται κλήρωση μεταξύ τους. Για την όλη διαδικασία συντάσσονται πρακτικά, τα οποία διαβιβάζονται μέσα σε πέντε (5) ημέρες από τη διενέργεια της εκλογής στον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο οποίος, αυτεπάγγελτα ή ύστερα από προσφυγή δημότη ενώπιόν του, η οποία ασκείται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία πέντε (5) ημερών από τη διενέργεια της εκλογής, αποφαίνεται, μέσα σε πέντε (5) ημέρες το αργότερο αφότου παρέλαβε τα πρακτικά, για τη νομιμότητα της εκλογής.
Όλα όσα αναφέρονται παραπάνω επηρεάζουν από τις Περιφερειακές Ενότητες Ρόδου και Καρπάθου – Ηρωϊκής Νήσου Κάσου μόνο τις Δημοτικές Κοινότητες Ρόδου και Φανών, λόγω του ότι σαυτές για τις εκλογές της 26ης Μαϊου 2019 ανακηρύχθηκαν με τη με αριθμό 15/2019 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου και συμμετείχαν τρεις συνδυασμοί από τους οποίους κανένας δεν πλειοψήφησε με ποσοστό μεγαλύτερο του 50%. Βέβαια και για τη Δημοτική Κοινότητα Ιαλυσού ανακηρύχθηκαν με την ίδια απόφαση τρεις συνδυασμοί, ήτοι ο συνδυασμός «ΜΕ ΔΥΝΑΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑΛΥΣΟ ΜΑΣ», ο συνδυασμός «ΡΟΔΟΣ ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΛΙΤΩΝ» και ο συνδυασμός «ΝΕΑ ΜΕΡΑ ΡΟΔΙΩΝ ΟΡΑΜΑ», όμως σύμφωνα με τη με αριθμό 32/2019 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου, με την οποία ανακηρύχθηκαν οι επιτυχόντες, στο σύνολο των 3.847 έγκυρων ψήφων ο συνδυασμός «ΜΕ ΔΥΝΑΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑΛΥΣΟ ΜΑΣ» έλαβε 2.024 ψήφους, ήτοι ποσοστό 52,01%, ο συνδυασμός «ΡΟΔΟΣ ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΛΙΤΩΝ» έλαβε 1.290 ψήφους, ήτοι ποσοστό 33,53% και ο συνδυασμός «ΝΕΑ ΜΕΡΑ ΡΟΔΙΩΝ ΟΡΑΜΑ» έλαβε 533 ψήφους, ήτοι ποσοστό 13,85%, επομένως Πρόεδρος αναδεικνύεται η πρώτη σε σταυρούς προτίμησης σύμβουλος του συνδυασμού «ΜΕ ΔΥΝΑΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑΛΥΣΟ ΜΑΣ», ήτοι η Στάγκα Στεφανία του Στέργου η οποία έλαβε 686 σταυρούς προτίμησης, η οποία όμως είχε αναδειχθεί Πρόεδρος και με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά τις εκλογές της 26ης Μαϊου 2019. Για τον ίδιο λόγο δεν επηρεάζονται και όλες οι άλλες δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό άνω των 300 μονίμων κατοίκων αφού οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές της 26ης Μαϊου 2019 ήταν ένας ή δύο.
Όσον αφορά τη Δημοτική Κοινότητα Ρόδου με την παραπάνω με αριθμό 15/2019 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου ανακηρύχθηκαν για τις εκλογές της 26ης Μαϊου 2019 τρεις συνδυασμοί, ήτοι ο συνδυασμός «ΜΕ ΔΥΝΑΜΗ ΓΙΑ ΤΗ ΡΟΔΟ ΜΑΣ», ο συνδυασμός «ΡΟΔΟΣ ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΛΙΤΩΝ» και ο συνδυασμός «ΝΕΑ ΜΕΡΑ ΡΟΔΙΩΝ ΟΡΑΜΑ», σύμφωνα δε με την παραπάνω με αριθμό 32/2019 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου στο σύνολο των 18.591 έγκυρων ψήφων ο συνδυασμός «ΜΕ ΔΥΝΑΜΗ ΓΙΑ ΤΗ ΡΟΔΟ ΜΑΣ» έλαβε 7.532 ψήφους, ήτοι ποσοστό 40,51%, και έξι (6) έδρες στο 15μελές Συμβούλιο, ο συνδυασμός «ΡΟΔΟΣ ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΛΙΤΩΝ» έλαβε 6.033 ψήφους, ήτοι ποσοστό 32,45%, και πέντε (5) έδρες, και ο συνδυασμός «ΝΕΑ ΜΕΡΑ ΡΟΔΙΩΝ ΟΡΑΜΑ» έλαβε 5.026 ψήφους, ήτοι ποσοστό 27,03%, και τέσσερεις (4) έδρες. Σύμφωνα επομένως με τα παραπάνω πρέπει η πρώτη σε σταυρούς προτίμησης του πρώτου συνδυασμού, ήτοι η Ζιώγου Μάνθα του Φωτίου, η οποία έλαβε 1.182 σταυρούς προτίμησης, να συγκαλέσει μέσα σε 15 ημέρες από τις 13-4-2023 τα μέλη του Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας Ρόδου για την εκλογή του Προέδρου του Συμβουλίου, που θα διεξαχθεί μεταξύ αυτής και του πρώτου σε σταυρούς προτίμησης του δεύτερου συνδυασμού, ήτοι του Μπάρδου Χρήστου του Βασιλείου, ο οποίος έλαβε 1.046 σταυρούς προτίμησης.
Όσον αφορά εξάλλου τη Δημοτική Κοινότητα Φανών με την παραπάνω με αριθμό 15/2019 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου ανακηρύχθηκαν για τις εκλογές της 26ης Μαϊου 2019 τρεις συνδυασμοί, ήτοι ο συνδυασμός «ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΩΝ ΦΑΝΩΝ», ο συνδυασμός «ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» και ο συνδυασμός «Για τις Φάνες, για το ΣΥΝΟΛΟ, ώρα αλλαγής», σύμφωνα δε με την παραπάνω με αριθμό 32/2019 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου στο σύνολο των 676 έγκυρων ψήφων ο συνδυασμός «ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΩΝ ΦΑΝΩΝ» έλαβε 273 ψήφους, ήτοι ποσοστό 40,38%, και δύο (2) έδρες στο 5μελές Συμβούλιο, ο συνδυασμός «ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» έλαβε 213 ψήφους, ήτοι ποσοστό 31,51%, και δύο (2) έδρες, και ο συνδυασμός «Για τις Φάνες, για το ΣΥΝΟΛΟ, ώρα αλλαγής» έλαβε 190 ψήφους, ήτοι ποσοστό 28,11%, και μία (1) έδρα. Σύμφωνα επομένως με τα παραπάνω πρέπει ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης του πρώτου συνδυασμού, ήτοι ο Νικολίτσης Βασίλειος του Ελευθερίου, ο οποίος έλαβε 217 σταυρούς προτίμησης, να συγκαλέσει μέσα σε 15 ημέρες από τις 13-4-2023 τα μέλη του Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας Φανών για την εκλογή του Προέδρου του Συμβουλίου, που θα διεξαχθεί μεταξύ αυτού και του πρώτου σε σταυρούς προτίμησης του δεύτερου συνδυασμού, ήτοι του Μπάρβα Σωτηρίου του Γεωργίου, ο οποίος έλαβε 213 σταυρούς προτίμησης.
Δημητρίου Σαλαμαστράκη, δικηγόρου Ρόδου
