Προτεραιότητα τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα. Φυσική η αποκατάσταση του δάσους και τεχνητή αναδάσωση όπου χρειάζεται
Μετά από τρεις μέρες παραμονής στη Ρόδο, αυτοψιών στις περιοχές που έπληξε η φωτιά και συσκέψεων με τους εμπλεκόμενους φορείς, ο Γενικός Διευθυντής Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Βαγγέλης Γκουντούφας και ο Διευθυντής Δασικών Έργων κ Υποδομών στη Γ΄ Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ Σταύρος Τσιλικούνας, παρουσίασαν τον οδικό χάρτη των ενεργειών, των παρεμβάσεων και των έργων αποκατάστασης του νησιού, σε συνέντευξη Τύπου, στο Διοικητήριο της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, παρόντος και του Περιφερειάρχη, Γιώργου Χατζημάρκου.
Ο Γενικός Διευθυντής Δασών του ΥΠΕΝ αναφέρθηκε διεξοδικά στις ενέργειες που έγιναν μέχρι σήμερα, στην προτεραιοποίηση και τον προγραμματισμό των επόμενων κινήσεων, που χωρίζονται σε τρεις χρονικές φάσεις, με έμφαση στην ανάγκη όλα να προχωρήσουν σε απόλυτο συντονισμό και με μεγάλη ταχύτητα, κάνοντας χρήση όλων των σχετικών δυνατοτήτων που δίνει το νέο βελτιωμένο θεσμικό πλαίσιο.
«Από την πρώτη στιγμή της πλήρους καταστολής της πυρκαγιάς, έπρεπε άμεσα να μπούμε στη φάση της αποκατάστασης αυτού του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος που χαρακτηρίζει τη Ρόδο, ώστε πολύ γρήγορα να επουλώσουμε τις όποιες πληγές, αλλά και για να προλάβουμε ενδεχόμενους κινδύνους στο άμεσο μέλλον.
Σε απόλυτη συνέργεια και συνεργασία με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, με το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, τριμελής ομάδα του οποίου ήταν και αυτή για τρεις ημέρες στη Ρόδο και με την τοπική Δασική Υπηρεσία, προχωρήσαμε άμεσα στον σχεδιασμό, τον συντονισμό, τον συγχρονισμό και την επιτόπια αυτοψία σε όλη την καμένη έκταση, προκειμένου να σχηματίζουμε ολοκληρωμένη εικόνα όλων των απαιτούμενων παρεμβάσεων που πρέπει να γίνουν και να είμαστε άμεσοι και όσο γίνεται περισσότερο αποτελεσματικοί», ανέφερε ο κ. Γκουντούφας.
Οι ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι τώρα:
– Από την πρώτη στιγμή, η Διεύθυνση Δασικών Έργων και Υποδομών, χρησιμοποιώντας όλες τις σύγχρονες τεχνολογίες και δορυφορικές εικόνες, παρήγαγε όλο το απαιτούμενο χαρτογραφικό υλικό, τόσο για την προστασία της καμένης, δασικού χαρακτήρα έκτασης, όσο και για την παραγωγή των απαιτούμενων χαρτών, προκειμένου να προχωρήσουμε στον άμεσο σχεδιασμό της αποκατάστασης και ειδικότερα, των αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων που πρέπει να γίνουν.
– Καταρτίστηκε ο πίνακας σφοδρότητας καύσης, ένα πολύ σημαντικό εργαλείο, το οποίο έδειξε τί ποσοστό από την συνολικά καμένη έκταση, έχει πληγεί σφόδρα ή μέτρια. Βάσει αυτού του πίνακα, περίπου 50.000 στρέμματα έχουν πληγεί μέτρια και σφόδρα από τη φωτιά. Βάσει αυτού επίσης, θα γίνει η επιλογή όλων των κρίσιμων επιφανειών , χειμάρρων, ρεμάτων κλπ όπου θα πρέπει να υπάρξει άμεση παρέμβαση με αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα.
Οι παρεμβάσεις που θα γίνουν, είναι τριών ειδών: οι βραχυπρόθεσμες, οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες.
– Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα συνίστανται στην άμεση αποκατάσταση της εικόνας που θα βλέπει ο επισκέπτης των πληγεισών περιοχών, τόσο στους πληγέντες οικισμούς, όσο και στις πληγείσες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, στις πολύ τουριστικές περιοχές. Εκεί, περιμετρικά αλλά όσον αφορά την παρόδια βλάστηση, θα πρέπει να απομακρυνθεί η καμένη ιστάμενη ξυλεία (καμένα δένδρα) και να προχωρήσουν γρήγορα τα έργα αποκατάστασης.
Προκειμένου να γίνει αυτό, η τοπική Δασική Υπηρεσία θα προχωρήσει άμεσα στην έκδοση τριών απαιτούμενων διοικητικών πράξεων:
1. Έγκριση απομάκρυνσης όλης της καμένης ιστάμενης ξυλείας, ώστε να αλλάξει άρδην η εικόνα περιμετρικά των οικισμών και των μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων.
2. Έγκριση απομάκρυνσης όλης της παρόδιας καμένης ιστάμενης ξυλείας, ώστε να αποφευχθεί το οποιοδήποτε ενδεχόμενο κινδύνου από πτώση δένδρου στο οδικό δίκτυο, συνυπολογιζομένης και της αισθητικής των δρόμων.
3. Έγκριση καθαρισμού όλων των ρεμάτων που θα γίνει σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τον Δήμο Ρόδου.
– Στα μεσοπρόθεσμα μέτρα εντάσσεται η σύνταξη των απαιτούμενων μελετών, αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων, η οποία θα προχωρήσει άμεσα, διότι από το 2021, το θεσμικό πλαίσιο δίνει την δυνατότητα επιτάχυνσης τόσο των μελετών, όσο και την υλοποίησης των έργων. Ειδικότερα, πρόκειται για τον θεσμό του αναδόχου αποκατάστασης και αναδάσωσης (ΑνΑΑ) των καμένων δημοσίων εκτάσεων δασικού χαρακτήρα. (Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την απόφαση του ΥΠΕΝ (ΦΕΚ τεύχος B’ 4080/06.09.2021), η πράξη ορισμού αναδόχου αποσκοπεί στην εκπόνηση μελέτης και την υλοποίηση των αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων προστασίας των εδαφών, καθώς και των αντίστοιχων μελετών και έργων τεχνητής αναδάσωσης, τα οποία διενεργούνται με έξοδα του αναδόχου, χωρίς το Ελληνικό Δημόσιο να απεμπολεί οποιοδήποτε δικαίωμά του επί των εκτάσεων αυτών). Ειδικότερα πρόκειται να εκπονηθούν τουλάχιστον έντεκα (11) μελέτες, έξι (6) για τα αντιδιαβρωτικά και πέντε (5) για τα αντιπλημμυρικά έργα. Γενικότερα, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την τοπική κοινωνία και πολλούς φορείς να γίνουν ανάδοχοι αποκατάστασης, όχι μόνο όσον αφορά τις μελέτες, αλλά και την υλοποίηση των έργων, όπως επί παραδείγματι από την Eurobank. Υπενθυμίζεται και η μεγάλη προσφορά της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναλάβει τη χρηματοδότηση όλων των έργων αποκατάστασης.
– Όσον αφορά τα μακροπρόθεσμα μέτρα, θα γίνει και μία μελέτη τεχνητής αναδάσωσης, ως άμεσο μέτρο, για τις περιοχές – ζώνες γύρω από τους πληγέντες οικισμούς και τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, με πλατύφυλλα είδη, με καλύτερη «συμπεριφορά» απέναντι στην πυρκαγιά, ώστε οικισμοί και μονάδες να γίνουν περισσότερο ανθεκτικοί στο μέλλον, από ενδεχόμενο κίνδυνο πυρκαγιάς. Θα χρησιμοποιηθούν αυτόχθονα είδη της Ρόδου, απόλυτα προσαρμοσμένα στο φυσικό περιβάλλον του νησιού.
Ως προς την προτεραιότητα που δίδεται στα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου θα αναλάβει να κάνει όλα τα απαιτούμενα έργα στην πεδινή κοίτη των ρεμάτων, ενώ το ΥΠΕΝ θα αναλάβει τις ορεινές κοίτες των ρεμάτων, με αντιδιαβρωτικά έργα στις πλαγιές του βουνού.
Τις περιοχές παρέμβασης της Περιφέρειας παρουσίασε ο Περιφερειάρχης Γιώργος Χατζημάρκος. Πρόκειται για το Χαράκι (ποταμός Μάκκαρης), τη Λάρδο (χείμαρροι Φονιάς , Μεριδιάτης και Κηπηρίωνας) , το Βάτι (Γέροντας), το Γεννάδι, και το Κιοτάρι (13 ρέματα απορροής που τέμνουν το Επαρχιακό Οδικό δίκτυο). Η Περιφέρεια έχει ήδη καταθέσει την σχετική τεχνική έκθεση στο Ταμείο Φυσικών Καταστροφών του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Όπως τόνισε ο κ. Χατζημάρκος, η Περιφέρεια δεν θα περιμένει την έγκριση της χρηματοδότησης που έχει ζητήσει για αυτά τα έργα, αλλά θα προχωρήσει ούτως ή άλλως και άμεσα την διαδικασία, ώστε την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου ο διαγωνισμός να είναι στον «αέρα» και μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου να υπάρχει ανάδοχος και υπογραφή σύμβασης.
Όσον αφορά τον χρονικό ορίζοντα που τίθεται ως στόχος για την ολοκλήρωση αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών μελετών και έργων του ΥΠΕΝ, είναι 4 με 6 μήνες. Το χρονοδιάγραμμα που θα τεθεί για τις 12 μελέτες θα είναι πολύ σφιχτό, με σκοπό να είναι έτοιμες έως τις 15 Οκτωβρίου (σύνταξη και έγκριση) και τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου να έχουν αναδειχθεί οι ανάδοχοι και να ξεκινήσουν τα έργα. Σημειώνεται ότι με το παλαιότερο του 2021 θεσμικό πλαίσιο, απαιτούντο 2 και 3 χρόνια για την έναρξη των έργων.
Όσον αφορά τα δάση, το αισιόδοξο κατά τον κ. Γκουντούφα είναι ότι, στο σύνολο της καμένης έκτασης, υπάρχουν μεγάλοι θύλακες δασικής ύλης που δεν άγγιξε η φωτιά και οι οποίοι θα λειτουργήσουν ευεργετικά στην φυσική αναγέννηση των δασών.
Ειδικά για την τεχνητή αναδάσωση, ο κ. Γκουντούφας ήταν κατηγορηματικός:
«Όταν καίγεται ένα δασικό οικοσύστημα, δεν επεμβαίνεις στην άμεση αντίδραση της φύσης. Η φύση θα λειτουργήσει άμεσα και θα δείτε ότι την Άνοιξη του 2024 θα αρχίσει να αλλάζει η εικόνα του γκρίζου και του μαύρου στις πληγείσες εκτάσεις. Προτεραιότητά μας είναι να συγκρατήσουμε τα εδάφη και να προστατεύσουμε τους οικισμούς. Ωστόσο, εκεί που αποδεδειγμένα η φύση δεν θα λειτουργήσει και δεν θα υπάρξει φυσική αναγέννηση του δάσους, εκεί θα υπάρξει τεχνητή αναδάσωση, αλλά αυτό θα γίνει μετά την παρέλευση δύο ετών περίπου. Στόχος μας είναι αυτό το μοναδικό οικοσύστημα της Ρόδου να αποκατασταθεί πολύ γρήγορα, εμπλουτίζοντας ταυτόχρονα και την βιοποικιλότητα, με απόλυτο σεβασμό στα αυτόχθονα είδη, στην χλωρίδα και πανίδα του νησιού» ανέφερε.
Κλείνοντας την συνέντευξη Τύπου, ο Περιφερειάρχης ευχαρίστησε τους κκ Γκουντούφα και Τσιλικούνα για το ενδιαφέρον και τα ταχύτατα αντανακλαστικά, ώστε μέσα σε λίγες μόνο μέρες να είναι έτοιμος ο οδικός χάρτης και η προτεραιοποίηση των ενεργειών, των παρεμβάσεων και των έργων που απαιτούνται για την αποκατάσταση του νησιού και την πρόληψη μελλοντικών κινδύνων. Και κατέληξε: «Η ζωή “κτίζεται” και προστατεύεται με αγάπη και δουλειά, με σοβαρότητα και υπευθυνότητα».
