Ο πολυβραβευμένος μάστορας ξύλινων καραβιών και ναυπηγός Θοδωρής Τσίκης είναι ο ρομαντικός διασώστης των πανέμορφων ελληνικών καϊκιών, αλλά και δημιουργός εντυπωσιακών ξύλινων σκαφών
Βασίλης Γούλας
Τίνα Μανδηλαρά
«Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι», έγραφε ο Ελύτης για την τριλογία που αποτελεί την ουσία και το σήμα κατατεθέν της χώρας μας. Γι’ αυτό και τα ξύλινα καράβια που στόλιζαν πάντα τα ελληνικά νερά, βγαλμένα από αξέχαστες ιστορίες και αμέτρητες προσωπικές εικόνες, συμβολίζουν την ουσία της θαλασσινής ιστορίας μας και με πόνο καρδιάς βλέπουμε ότι τείνουν να εξαφανιστούν.
Αυτά τα ωραία κοσμήματα της θάλασσας είναι πια ελάχιστα και μοναχικοί προστάτες τους είναι οι λίγοι ρομαντικοί τεχνίτες – ή μάλλον καλύτερα καλλιτέχνες που εξακολουθούν να ασκούν την τέχνη της ναυπηγοξυλουργικής. Ενας από τους τελευταίους των πιστών εκφραστών της είναι ο Θοδωρής Τσίκης, ο οποίος συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση που ήθελε τον παππού του να αφήνει το νησί του, τη Σύμη, με μεγάλη παράδοση στους ξυλοτεχνουργούς των καϊκιών, για να έρθει στην Αθήνα και να εργαστεί στο νεότευκτο τότε ναυπηγείο του Περάματος.
Τα μυστικά της τέχνης μεταφέρθηκαν από τον παππού στον γιο και από εκεί στον εγγονό της οικογένειας Τσίκη, δικαιώνοντας τον μόχθο και την εργασία περισσότερο από έναν αιώνα. Πολλά είναι ως εκ τούτου τα βραβεία που κοσμούν το ράφι του Θοδωρή Τσίκη, του τελευταίου απόγονου μιας ονομαστής οικογένειας, με τελευταίο αυτό που του απονεμήθηκε στη Διεθνή Ρεγκάτα των Σπετσών. Οι αναρτήσεις του, μάλιστα, μετρούν χιλιάδες like και shares από ανθρώπους που ασπάζονται τις βαθιές ανησυχίες του αλλά και τα μοναδικά σκάφη του.
Τα μυστικά μιας τέχνης αιώνων
Φτιάχνοντας και επισκευάζοντας πανέμορφα σκάφη, σαν αυτά που βλέπουμε να δεσπόζουν στις φωτογραφίες του Μακέιμπ και στις ωραίες αναμνήσεις των Ελλήνων που πάντοτε τα συνέδεαν με τη θαλασσινή μας ιστορία, ο Θοδωρής Τσίκης είναι από τους γνήσιους εκφραστές μιας μαστορικής αιώνων, αλλά και από τους τελευταίους σπουδαίους τεχνίτες που έχουν απομείνει στη χώρα μας.
Με αγάπη για την τέχνη του και με μια οικογενειακή ιστορία που μπορεί να γίνει μυθιστόρημα, γραμμένο με ατελείωτες περιπέτειες και ωραία κεφάλαια για την ιστορία της ελληνικής νησιωτικής παράδοσης, ο Τσίκης σηκώνει περήφανα την παντιέρα του προστάτη των ναυπηγοξυλουργών. Ο ρόλος του είναι ακόμα πιο σημαντικός αν υπολογίσεις ότι πια οι πραγματικοί τεχνίτες τείνουν να εξαφανιστούν εξαιτίας εξωγενών παραγόντων. Σε αυτό το ούτως ή άλλως σπάνιο και δύσκολο επάγγελμα, κρίσιμο ρόλο διαδραμάτισε η ευρωπαϊκή κοινοτική οδηγία που έκανε τους περισσότερους ιδιοκτήτες ξύλινων σκαφών να προβούν στην καταστροφή τους.
Και παρότι η Πολιτεία φρόντισε, τα τελευταία χρόνια, να ψηφίσει σχετικές τροπολογίες για την προστασία τους, ελάχιστοι είναι αυτοί που αψηφώντας τις δυσκολίες συνέχισαν να ασκούν με τεράστιο προσωπικό κόστος και επιμονή την τέχνη τους. Ο Θοδωρής Τσίκης είναι ο εκπρόσωπος ενός από τα ελάχιστα ναυπηγεία και καρνάγια όπου φτιάχνονται και επισκευάζονται ξύλινα παραδοσιακά σκάφη με εμμονή στη λεπτομέρεια και με μια σειρά από εντυπωσιακότατα σκάφη να κοσμούν την επίσημη σελίδα του.
Ναυπηγός ο ίδιος, απόφοιτος του ΕΜΠ, φρόντισε να λάβει την επιστημονική κατάρτιση αλλά και να μάθει την τέχνη από τον πατέρα του και τον επίσης ναυπηγοξυλουργό Δημήτρη Ντεβεντέρη. Στη συνέχεια εργάστηκε στο εκσυγχρονισμένο ναυπηγείο του Μανώλη Ψαρρού, αλλά κατάφερε να προχωρήσει στη δημιουργία δικού του χώρου στο Πέραμα, όπου συνεχίζει απτόητος την τέχνη και οικογενειακή παράδοση.
Ευτυχώς, κόντρα στα σημεία των καιρών και τις ντιρεκτίβες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα ξύλινα σκάφη εξακολουθούν να έχουν ζήτηση από τους λίγους που επιζητούν υψηλή ποιότητα και οι ρομαντικοί όπως ο Τσίκης μπορούν να συνδυάζουν την παραδοσιακή τεχνική με τις σύγχρονες μεθόδους εκσυγχρονίζοντας το επάγγελμα χωρίς να αλλοιώνουν τον χαρακτήρα των περίτεχνων σκαφών. «Η δουλειά μου είναι δημιουργική και ευχάριστη. Τα καθήκοντά μου, εκτός από το τεχνικό κομμάτι, περιλαμβάνουν και το εμπορικό, το marketing, την επιλογή υλικών, με λίγα λόγια, κάνω τα πάντα», θα πει σε παλαιότερη συνέντευξή του και θα επισημάνει: «Η ξυλοναυπηγική είναι σημαντικό να περνά από γενιά σε γενιά – είναι κομμάτι του ανθρώπινου πολιτισμού από πολύ παλιά και θα συνεχίσει να είναι. Διότι το ξύλινο σκάφος είναι βιώσιμο λόγω της φυσικής προέλευσης της πρώτης ύλης του».
Η συμβουλή που δίνει στους νέους τεχνίτες είναι να αγαπούν πρωτίστως την τέχνη τους, τονίζοντας ότι το επάγγελμα αυτό είναι δημιουργικό και έχει καλές αποδοχές, αλλά χρειάζεται υπομονή: «Αυτό που λέω στους νέους είναι ότι σε αυτό το επάγγελμα χρειάζεται υπομονή. Γιατί το αποτέλεσμα αργεί να έρθει. Η κατασκευή θέλει υπομονή που στο τέλος σε ανταμείβει», υποστηρίζει.
Πηγή protothema.gr
