Όταν μιλάμε για την κλιματική αλλαγή, είναι σύνηθες να ακούμε προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο που ενέχει για τις μελλοντικές γενιές. Ωστόσο, τα δεδομένα για τον αντίκτυπο του σήμερα είναι όλο και πιο επιτακτικά, όπως επισημαίνεται στην τελευταία έκθεση του The Lancet σχετικά με τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης στην παγκόσμια υγεία.
Την τελευταία δεκαετία συνολικά, κατά την οποία ο κόσμος έχει θερμανθεί κατά μέσο όρο 1,14 ºC σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, η θνησιμότητα που σχετίζεται με τη ζέστη σε άτομα άνω των 65 ετών αυξήθηκε κατά 85% σε σύγκριση με την περίοδο 1991-2000, επισημαίνει αυτή η μελέτη, μεταξύ άλλων παραδειγμάτων.
Η μελέτη του διάσημου επιστημονικού περιοδικού, που ονομάζεται Lancet Countdown , διαπίστωσε επίσης ότι μεταξύ 2018 και 2022 ο πληθυσμός έχει βιώσει κατά μέσο όρο 86 ημέρες ακραίων θερμοκρασιών. Όσοι είναι πιο ευάλωτοι στη ζέστη, τα παιδιά κάτω του ενός έτους και τα άτομα άνω των 65 ετών, εκτίθενται σε διπλάσιες ημέρες καύσωνα από ό,τι την περίοδο αναφοράς 1986–2005.
Αυτό το κείμενο, που δημιουργήθηκε από 114 ειδικούς από 52 ιδρύματα και υπηρεσίες του ΟΗΕ σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), παρουσιάζει την πιο ενημερωμένη ανάλυση της σχέσης μεταξύ υγείας και κλίματος αλλαγή. Έρχεται στο φως μόλις δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη της συνόδου κορυφής του Ντουμπάι για το κλίμα, COP28, στην οποία για πρώτη φορά θα εξεταστεί στο υψηλότερο επίπεδο η σχέση μεταξύ υγείας και κλιματικής κρίσης.
Οι συντάκτες της έκθεσης βλέπουν την παρουσία αυτού του ζητήματος στη σύνοδο κορυφής ως «μοναδική ευκαιρία» για την επίτευξη δέσμευσης και δράσης.
«Εάν οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα επιτύχουν γρήγορα και δίκαια να μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων, να επιταχύνουν τον μετριασμό και να στηρίξουν τις προσπάθειες προσαρμογής για την υγεία, ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 °C θα είναι εφικτός», προειδοποίησε η Marina Romanello, εκτελεστική διευθύντρια της έκθεσης στο University College του Λονδίνου, το κέντρο που διηύθυνε τη μελέτη.
«Μια αύξηση 2ºC είναι ένα επικίνδυνο μέλλον»
«Οι αυξανόμενες απειλές της κλιματικής αλλαγής σήμερα στοιχίζουν ζωές και επηρεάζουν τα προς το ζην των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο», δήλωσε η Romanello. “Οι προβολές ενός πλανήτη με άνοδο θερμοκρασίας 2°C μιλούν για ένα επικίνδυνο μέλλον και είναι μια ζοφερή υπενθύμιση ότι ο ρυθμός και η κλίμακα των προσπαθειών μετριασμού που έχουμε δει μέχρι στιγμής ήταν θλιβερά ανεπαρκείς για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των ανθρώπων “εξήγησε σε σημείωμα που μοιράστηκε στα μέσα ενημέρωσης.
Η έκθεση επισημαίνει πόσο μακριά απέχουν οι παγκόσμιες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών από αυτό που θα ήταν απαραίτητο για την αποφυγή ακόμη πιο καταστροφικής υπερθέρμανσης.
«Με μια εκπομπή 1.337 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ανά δευτερόλεπτο, δεν πλησιάζουμε καν στη μείωση των εκπομπών αρκετά γρήγορα για να διατηρήσουμε τους κλιματικούς κινδύνους σε ανεκτά επίπεδα για τα συστήματα υγείας μας», λέει αυτός ο επιστήμονας.
Ο διευθυντής της έκθεσης προειδοποιεί επίσης σκληρά. “Το ανθρώπινο κόστος της αδράνειας είναι τεράστιο και δεν έχουμε την πολυτέλεια να παραμελούμε αυτόν τον τρόπο. Πληρώνουμε με ζωές. Κάθε δευτερόλεπτο που καθυστερούμε, η πορεία προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον γίνεται πιο δύσκολη και η προσαρμογή όλο και πιο δαπανηρή και προκλητική”, προσθέτει.
Οι φετινές θερμοκρασίες, λόγω του συνδυασμού της κλιματικής αλλαγής και της επίδρασης του φαινομένου Ελ Νίνιο, βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ και από το καλοκαίρι κάθε νέα ανάλυση φέρνει πιο κοντά την πιθανότητα να είναι η θερμότερη αφού υπάρχουν ρεκόρ. Η έκθεση Lancet προχωρά παραπέρα και επισημαίνει ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες έχουν καταγραφεί σε περισσότερα από 100.000 χρόνια.
Μεταξύ 2013 και 2022, σχεδόν η μισή επιφάνεια της Γης έχει εκτεθεί σε ακραίες ξηρασίες. Συγκεκριμένα, 47%, όταν τη δεκαετία του 1950 ήταν 18%. Και η αύξηση της συχνότητας των ξηρασιών και των κυμάτων καύσωνα συνδέθηκε με αύξηση 127 εκατομμυρίων ανθρώπων που πάσχουν από μέτρια ή σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια σε σύγκριση με την περίοδο 1981-2010. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο προσβολής δυνητικά θανατηφόρων μολυσματικών ασθενειών, όπως ο δάγγειος πυρετός, η ελονοσία ή ο ιός του Δυτικού Νείλου.
Ο πολλαπλασιασμός των ακραίων φαινομένων, ένας άλλος κίνδυνος που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή, προκαλεί και οικονομικές απώλειες, οι οποίες υπολογίστηκαν σε 264 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, σημειώνοντας αύξηση 23% σε σύγκριση με την περίοδο 2010-2014. Οι ακραίες θερμοκρασίες προκάλεσαν επίσης απώλεια 490 δισεκατομμυρίων δυνητικών ωρών εργασίας παγκοσμίως το 2022, αύξηση σχεδόν 42% σε σύγκριση με την περίοδο 1991-2000.
Οι συνέπειες είναι επίσης άνισες μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών, οι οποίες τείνουν να είναι αυτές που υποφέρουν περισσότερο από τις κλιματικές επιπτώσεις. Η απώλεια εισοδήματος αντιπροσώπευε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ σε χώρες χαμηλού εισοδήματος (6,1%) και μεσαίου εισοδήματος (3,8%).
Αλλά πέρα από αυτό που ήδη αντιπροσωπεύει η κλιματική αλλαγή, οι επιπτώσεις θα αυξηθούν στο μέλλον εάν συνεχιστεί ο τρέχων ρυθμός εκπομπών. Μεταξύ άλλων συνεπειών, ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τη ζέστη θα πενταπλασιαστεί σχεδόν μέχρι το 2050.
Παρά αυτά τα συναρπαστικά επιστημονικά δεδομένα, οι νέοι ενημερωμένοι δείκτες αποκαλύπτουν ότι «η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων λαμβάνει αυξανόμενες επενδύσεις και δάνεια », προειδοποιεί η έκθεση.
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τον παγκόσμιο ενεργειακό τομέα – τον μεγαλύτερο παράγοντα που συμβάλλει στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου – αυξήθηκαν κατά 0,9% το 2022 και έφτασαν το ρεκόρ των 36,8 γιγατόνων. Εν τω μεταξύ, οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων. Το 2020, 69 από τις 87 κυβερνήσεις που αναλύθηκαν (υπεύθυνες για το 93% των παγκόσμιων εκπομπών) επιδότησαν τη βιομηχανία, για ένα καθαρό σύνολο 305 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτές οι επιδοτήσεις ξεπέρασαν το 10% των εθνικών δαπανών για την υγεία σε 26 από τις χώρες και ξεπέρασαν το 50% σε δέκα από αυτές.
«Ο χρηματοπιστωτικός τομέας συμβάλλει επίσης στις απειλές για την υγεία », προσθέτει η μελέτη, με το συνολικό δάνειο από ιδιωτικές τράπεζες στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων να φτάνει τα 572 δισεκατομμύρια την περίοδο 2017-2021.
Οι παραγωγοί ορυκτών καυσίμων συνεχίζουν επίσης να αυξάνουν τις προβλέψεις τους τα επόμενα χρόνια, παρά τους κλιματικούς περιορισμούς. Μαζί, οι 20 παγκόσμιοι γίγαντες του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έχουν αυξήσει τις προβλέψεις παραγωγής τους σε σύγκριση με πέρυσι, γεγονός που θα προκαλούσε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου να υπερβούν επίπεδα συμβατά με αύξηση θερμοκρασίας 1,5°C έως το 2040 – σε σύγκριση με την αύξηση 112% που αναμενόταν τις στρατηγικές της για το 2022 – απομακρύνοντάς την ακόμη περισσότερο από την εκπλήρωση των δεσμεύσεών της στη Συμφωνία του Παρισιού.
Οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων έχουν διαθέσει μόνο το 4% των επενδύσεών τους σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2022. «Έτσι, η πιθανότητα ενός υγιούς μέλλοντος παραμένει ακόμη πιο απρόσιτη», προειδοποιεί η μελέτη.
Πηγή: RTVE.es
Μετάφραση: Αθανάσιος Ρούντος
