Τη σπουδαιότητα της συμμετοχής των πολιτών στο τεράστιο έργο που καλείται να φέρει εις πέρας ο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νοτίου Αιγαίου, υπογραμμίζει στη συνέντευξή του σήμερα στη «δημοκρατική», ο γενικός διευθυντής του ΦΟΔΣΑ κ. Χρήστος Γαμβρούδης.
Ο κ. Γαμβρούδης αναφέρεται στα τρία χρόνια λειτουργίας του φορέα και στους στόχους που τέθηκαν κατά την πρόσφατη Γενική Συνέλευση επισημαίνοντας πως «το ουσιώδες υπόβαθρο που πρεσβεύει κάθε ενέργεια και κάθε εγχείρημά μας ως Φορέας διαχείρισης είναι ο συγκερασμός αφενός της βελτίωσης της καθημερινότητας των πολιτών και αφετέρου της διασφάλισης της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος για την περιοχή μας».
• Κύριε Γαμβρούδη να ξεκινήσουμε την συνέντευξη από την τελευταία Γενική Συνέλευση του ΦΟΔΣΑ, τις αποφάσεις αλλά και τους στόχους που τέθηκαν σε ό,τι αφορά στα Δωδεκάνησα.
Στην τελευταία Γενική Συνέλευση του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου που πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για όλα όσα έχουμε υλοποιήσει στα τρία μόλις χρόνια της λειτουργίας του Φορέα μας καθώς και για αυτά που χρειάζεται να γίνουν στο άμεσο μέλλον, σε συνεργασία με τους Δήμους των νησιών, με στόχο τη συνολική βελτίωση της διαχείρισης απορριμμάτων στα Δωδεκάνησα και στις Κυκλάδες.
Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, οι ετήσιες εισφορές των Δήμων πρoς τον Φορέα ως προς το Τέλος Ταφής μειώνονται κατά 2.740.536,25€ και διαμορφώνονται πλέον στα 2.077.028,05€ για το οικονομικό έτος 2024 -βάσει και σχετικής απόφασης του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών. Σε αυτό το σημείο, κυρία Φώτη, αξίζει να υπενθυμίσουμε πως το Τέλος Ταφής δεν εφαρμόζεται σε νησιά που δεν διαθέτουν Χώρους Υγειονομικής Ταφής, καθώς και σε Δήμους με πληθυσμό κάτω από 1.000 κατοίκους.
Επίσης συζητήθηκε το θέμα των καθυστερήσεων στην υλοποίηση δρομολογημένων έργων και της εξασφάλισης χρηματοδότησης και υλοποίησης των ενταγμένων έργων, αρμοδιότητας του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου.
Στο πλαίσιο αυτό η Γενική Συνέλευση ενέκρινε ομόφωνα ψήφισμα προς την Αρμόδια Διαχειριστική Αρχή του Επιχειρησιακού Προγράμματος για την επιτάχυνση των έργων και δράσεων που έχουν ήδη δρομολογηθεί από τον ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου στο ΕΣΠΑ 2014 – 2020 αλλά καθυστερούν από την Διαχειριστική Αρχή του ΕΠ ΠΕΚΑ οι διαχειριστικές διαδικασίες για δημοπρατήσεις και υπογραφές συμβάσεων. Τέλος, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, εξελέγη το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Φορέα η θητεία του οποίου ακολουθεί χρονικά τη θητεία των αιρετών που προέρχονται από τους ΟΤΑ μετόχους. Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο θα δουλέψει από κοινού για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών υποδομών στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου. Αυτός είναι ο βασικός μας στόχος: η συνεργασία με κάθε Δήμο συμβάλλοντας στην αναβάθμιση των υποδομών επεξεργασίας στερεών αποβλήτων και στη μείωση των απορριμμάτων.
• Ποια μεγάλα έργα βρίσκονται σε εξέλιξη και τι θα πρέπει να περιμένουμε στο επόμενο διάστημα;
Κυρία Φώτη, στην πραγματικότητα για εμάς τα έργα δεν κατηγοριοποιούνται σε μικρά και μεγάλα. Όλα τα έργα είναι το ίδιο σημαντικά διότι σχεδιάζονται και υλοποιούνται για να δώσουν λύσεις που τα νησιά μας έχουν ανάγκη με στόχο την όσο το δυνατόν καλύτερη οργάνωση των υποδομών διαχείρισης των αποβλήτων. Ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου προχωρά σταδιακά σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, με ισχυρή περιβαλλοντική χροιά, που εκτός από το θετικό αντίκτυπο, θα έχει και καλύτερα αποτελέσματα στη διαχείριση των αποβλήτων μας. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και το αναθεωρημένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α) Νοτίου Αιγαίου το οποίο εκπονήσαμε αμέσως το οποίο προβλέπει συγκεκριμένα και προσαρμοσμένα στις ιδιαιτερότητες των νησιών μέτρα που προωθούν έργα για την ασφαλή υγειονομική διάθεση των αποβλήτων, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση. Στην αναθεωρημένη έκδοση του Περιφερειακού σχεδιασμού συμπεριλαμβάνονται συνεργασίες οι οποίες στοχεύουν στην κατάλληλη όδευση, διαχείριση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων από σχεδόν όλα τα ρεύματα, ενώ προάγεται παράλληλα και η συνέργεια προς όφελος της ανάπτυξης των αναγκαίων υποδομών αποθήκευσης, επεξεργασίας και επαναχρησιμοποίησης διακριτών ρευμάτων υλικών.
Τα τελευταία δύο χρόνια ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου ξεκίνησε τις διαδικασίες, ωρίμασε, εξασφάλισε χρηματοδότηση και δημοπράτησε δεκάδες Πράξεις, ενδεικτικά αναφέρω τις Πράξεις: Δράσεις για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικών Αποβλήτων Δήμων Λέρου και Μήλου, Ολοκλήρωση του δεύτερου κυττάρου ΧΥΤΑ Καρπάθου και Προμήθεια εξοπλισμού διαχείρισης αστικών αποβλήτων, Μονάδα Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων και Κατασκευή νέου κυττάρου ΧΥΤΥ Δήμου Σύρου – Ερμούπολης για την οποία πρόσφατα λάβαμε Περιβαλλοντική Αδειοδότηση μετά από 2,5 χρόνια περίπου, Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων και Μονάδα Κομποστοποίησης Δήμου Τήνου, Επεξεργασία Υπολειμματικών σύμμεικτων Α.Σ.Α και Προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων Νήσου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, Δράσεις για την ολοκληρωμένη διαχείριση αστικών αποβλήτων Πάρου και Αντιπάρου, Δράσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων στο Δήμο Άνδρου και άλλα. Παράλληλα, προχωρούν οι διαδικασίες για Ολοκληρωμένα Συστήματα Διαχείρισης Απορριμμάτων των Νήσων Ρόδου και Θήρας, δύο πολύ σημαντικά περιβαλλοντικά έργα ΣΔΙΤ, τα οποία μπαίνουν φέτος σε τροχιά υλοποίησης καθώς ολοκληρώθηκε η Α’ Φάση των διεθνών διαγωνισμών.
Αναμένουμε επίσης την έγκριση από την Διυπουργική ΣΔΙΤ του φακέλου που έχουμε υποβάλει για χρηματοδότηση του έργου «Μονάδες Ολοκληρωμένης Ανακύκλωσης και Ανάκτησης Αποβλήτων Δήμων Κω & Καλυμνίων».Ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου σκοπεύει να θέσει σε εφαρμογή την ανάπτυξη δικτύου χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών στα διοικητικά όρια των Δήμων της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου με τη δημιουργία «Πράσινων σημείων και Γωνιών Ανακύκλωσης», δηλαδή οριοθετημένων και διαμορφωμένων χώρων με κατάλληλο εξοπλισμό δίνοντας τη δυνατότητα στους δημότες του να εναποθέτουν προδιαλεγμένα, ανακυκλώσιμα υλικά, όπως χαρτί, γυαλί, μέταλλα, πλαστικά, βρώσιμα έλαια και αντικείμενα (ρουχισμό, βιβλία και παιδικά παιχνίδια) προκειμένου να προωθηθούν στη συνέχεια για ανακύκλωση ή για επαναχρησιμοποίηση. Επίσης έχουμε θέσει σε εφαρμογή ένα καινοτόμο σχέδιο δράσεων με επίκεντρο τον πολίτη και έχει διενεργηθεί διαγωνισμός για την Προμήθεια 10.275 οικιακών μηχανικών κομποστοποιητών 1,5 έως 2 λίτρων, για νοικοκυριά σε πολυκατοικίες και 25.550 κάδων οικιακής κομποστοποίησης κήπου χωρητικότητας 300 λίτρων για νοικοκυριά σε μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες όπου οι πολίτες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου θα μπορούν να διαχωρίζουν το ρεύμα των παραγόμενων βιοαποδομήσιμων αποβλήτων και να το επεξεργάζονται τοπικά σε οικιακούς κομποστοποιητές διαφόρων τύπων. Η συμπεριφορά των πολιτών κατά την υλοποίηση του προγράμματος αποτελεί καθοριστική παράμετρο επιτυχίας του προγράμματος.
• Ποια είναι η φιλοσοφία που διέπει τη λειτουργία του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου;
Στον ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του εργαζόμαστε για ένα καλύτερο περιβαλλοντικό μέλλον σε όλα τα νησιά μας. Η φιλοσοφία της διοίκησης του Φορέα επικεντρώνεται στη διαμόρφωση ενός φιλικού προς το περιβάλλον, βιώσιμου τρόπου διαχείρισης απορριμμάτων το οποίο βασίζεται στις αρχές της Κυκλικής Οικονομίας με προσαρμογές στις ιδιαιτερότητες των νησιών.
Θεωρώ πως αυτή η φιλοσοφία, δηλαδή η ανάγκη υλοποίησης σύγχρονου προγράμματος περιβαλλοντικών υποδομών και δράσεων αποτελεί προτεραιότητα σε κάθε νησί της Περιφέρειας. Αυτό είναι κάτι που επιβεβαιώθηκε από το κλίμα σύμπνοιας και συνεργασίας στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο. Εμείς ως ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου δεσμευόμαστε πως θα εξακολουθήσουμε, με την ίδια φιλοσοφία και σε συνεργασία με τους κατοίκους, τους Δήμους και τους υπόλοιπους αρμόδιους φορείς, την προσπάθεια για να διασφαλιστεί ένα υγιές και βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές του τόπου μας. Τα προβλήματα είναι πολλά αλλά με σχέδιο και πείσμα θα καταφέρουμε να δώσουμε λύσεις σε εκκρεμή ζητήματα δεκαετιών όσον αφορά στη διαχείριση απορριμμάτων. Είμαστε αποφασισμένοι να μεταβολίσουμε κάθε δυσκολία σε ευκαιρία προσβλέποντας στην ουσιαστική προστασία της δημόσιας υγείας και στην προώθηση δράσεων κυκλικής οικονομίας.
• Ποιο είναι το στοίχημα που έχετε θέσει για τον φορέα;
Το ουσιώδες υπόβαθρο που πρεσβεύει κάθε ενέργεια και κάθε εγχείρημά μας ως Φορέας διαχείρισης είναι ο συγκερασμός αφενός της βελτίωσης της καθημερινότητας των πολιτών και αφετέρου της διασφάλισης της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος για την περιοχή μας. Η αποστολή μας είναι κρίσιμη, καθώς καλούμαστε να αντεπεξέλθουμε στις δυσκολίες που διακρίνουν την πορεία προς τον τελικό μας στόχο. Ανερχόμενοι στο ύψος των περιστάσεων, αποδεχόμαστε τη πρόκληση και με απόλυτο αίσθημα ευθύνης σχεδιάζουμε και παράγουμε λύσεις εκεί όπου οι εμπεδωμένες λάθος πρακτικές, η έλλειψη κατάλληλων υποδομών και το θεσμικό κενό που διέκριναν επί δεκαετίες τον τομέα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων στη χώρα μας, συνέθεσαν ένα εξαιρετικά δύσβατο πλαίσιο σημαντικών προβλημάτων και προκλήσεων, μεταξύ των οποίων ο Φο.Δ.Σ.Α. Νοτίου Αιγαίου Α.Ε. καλείται να προηγηθεί.
Από την πλευρά μας δεσμευόμαστε πως θα εργαζόμαστε αδιάκοπα και θα ενεργούμε κατάλληλα με απώτερο σκοπό και στόχο την συντομότερη επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στο επικαιροποιημένο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α) Νοτίου Αιγαίου. Πρόθεση μας είναι η κατάκτηση του εκάστοτε στόχου στον συντομότερο δυνατό χρόνο πάντα στον βαθμό και στο μέτρο που η επιδίωξη αυτή καθίσταται κατά περίπτωση δυνατή. Με εχέγγυα τις αξίες οι οποίες μας ωθούν, είμαι βαθιά αισιόδοξος για την πορεία μας προς τα εμπρός.
• Οι πολίτες πώς μπορούν να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση;
Η συμμετοχή του κοινού στις διαδικασίες αναμόρφωσης του, ας μου επιτραπεί η έκφραση, «συμβατικού», όπως έχει επικρατήσει να το αποκαλούμε, μοντέλου διαχείρισης των απορριμμάτων, είναι βασικός παράγοντας για την μετάβαση προς μια περισσότερο βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων και των παραγόμενων αποβλήτων τόσο για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όσο και για τη χώρα μας. Η σημαίνουσα βαρύτητα που αποδίδεται στην συνεισφορά του κοινού διακρίνεται περίβλεπτα ακόμη και σε επίπεδο μακροσκοπικού σχεδιασμού, καθώς η εκπαίδευση, η εξοικείωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού σε πρακτικές και σε ζητήματα αειφορίας με απώτερο σκοπό τον εγκλιματισμό των πολιτών με τις συστατικές αξίες των μοντέλων κυκλικότητας εντυπώνεται με κάθε επισημότητα ισοβαρώς σε επίπεδο εθνικής στρατηγική και σε επίπεδο περιφερειακού προγραμματισμού. Ο προγραμματισμός δράσεων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τις σημαντικές αυτές θεματικές που συνεισφέρουν στην εμπέδωση συνειδησιακής κουλτούρας βιώσιμης κατανάλωσης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης στα μέλη της κοινωνίας μας αποτελεί σημαντικό μέρος του Περιφερειακού σχεδιασμού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, όπως καταγράφεται και στο αναθεωρημένο ΠΕ.Σ.Δ.Α. Στο σύντομο χρονικό διάστημα της παρουσίας μας ως οργανισμός έχουμε πρακτικά εκκινήσει να υλοποιούμε δράσεις πρόληψης για την αποφυγή δημιουργίας απορριμμάτων. Συγκεκριμένα, η πρόληψη στο πλαίσιο της διαχείρισης αποβλήτων ξεκινά προτού τα καταναλωτικά αγαθά «μπουν» στα σπίτια μας. Συστατικά στοιχεία της πρόληψης είναι, μεταξύ άλλων, η συνειδητή επιλογή αγαθών σε ποσότητες που καλύπτουν επακριβώς τις ατομικές και οικογενειακές μας ανάγκες και ο διαχωρισμός των απορριμμάτων που παράγουμε στο σπίτι μας κατά είδος. Με τον τρόπο αυτό συμβάλλουμε στη μείωση των παραγόμενων αποβλήτων και στη διευκόλυνση της όδευσης των αποβλήτων σε κατάλληλα ρεύματα. Υπό το πρίσμα αυτό, ως Φορέας διαχείρισης, ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου έχει υλοποιήσει, και υλοποιεί, δράσεις ενημερωτικού περιεχομένου και ευαισθητοποίησης του κοινού, όπως:
• η λειτουργία του περιπτέρου ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στο Μαντράκι της Ρόδου στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Μείωσης Αποβλήτων 2023
• η διοργάνωση δράσεων ενημέρωσης για τους μαθητές τάξεων Δημοτικών σχολείων και Γυμνασίων της Ρόδου
• η φιλοξενία σχολικών εκπαιδευτικών εκδρομών στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) στο Τσαΐρι της Ρόδου
• η λειτουργία ενημερωτικών καμπανιών σε μέσα υψηλής επισκεψιμότητας
και άλλες ακόμη ενέργειες και δράσεις οι οποίες αποσκοπούν στην επαύξηση των επιπέδων ανακυκλωσιακής και αειφόρου συνείδησης στους συμπολίτες μας, η συμβολή των οποίων κρίνεται εξαιρετικά σημαντική για την μετάβαση προς βιωσιμότερες πρακτικές οι οποίες θα προστατεύουν την συνολική υγεία του περιβάλλοντος και της ζωής μας.
• Τι είναι αυτό που θέλετε να επικοινωνήσετε στους πολίτες μέσω της συνέντευξης;
Ως άνθρωποι καλούμαστε να αναπροσαρμόσουμε την στάση μας απέναντι στη φύση. Είναι πλέον εμφανές σε όλους μας πως οι μη βιώσιμες πρακτικές του παρελθόντος οδηγούν σε σημαντική υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Βασικό μας μέλημα είναι ο μετασχηματισμός των στερεοτυπικά καθιερωμένων προτύπων, που πλέον αποδεικνύεται πως αποτελούν λάθος πρακτικές, οι οποίες φθείρουν ανεπανόρθωτα τόσο το φυσικό κόσμο γύρω μας, όσο και την σωματική και ψυχική μας υγεία. Καλούμε τον κόσμο να συμπράξει μαζί μας υιοθετώντας πρακτικές αειφορίας, από το έλασσον, που εν προκειμένω θα μπορούσε να είναι η διαλογή των απορριμμάτων κατά είδος από το σπίτι μας προτού δηλαδή φτάσουν στους πράσινους και στους μπλε κάδους, έως το μείζον, που εν προκειμένω είναι η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών όπως η μείωση των απορριμμάτων, η ελαχιστοποίηση της άσκοπης κατανάλωσης και η κομποστοποίηση στο σπίτι. Φυσικά, η υιοθέτηση αυτών των πρακτικών είναι μόνον η αρχή στο πλαίσιο της μετάβασης μας προς περισσότερο βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων, αλλά επί του παρόντος, αποτελεί σημαντικό βήμα το οποίο συμβάλλει καθοριστικά στην πορεία μετεξέλιξης προς ένα σύστημα διαχείρισης το οποίο θα εξυπηρετεί τις καταναλωτικές μας ανάγκες, εξασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την ατομική υγεία των συμπολιτών μας. Ως ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου ζητάμε και επιδιώκουμε από τον κόσμο την συμπαράστασή του στο δύσκολο έργο μας.
