Συγκινητικές στιγμές αναβίωσαν την περασμένη Κυριακή 7 Απριλίου στο Παραδείσι, ημέρα Μνήμης και Τιμής για το Αιματηρό Πάσχα της Βιλλανόβας του 1919.
Με πρωτοβουλία των κ. Ευαγγελίας Παναή και Ελευθερίας Χατζηδιάκου – Μοσχίδη και με την παρουσία κατοίκων αλλά και επισκεπτών, μικρών και μεγάλων, έγινε ξενάγηση στα σημεία όπου πριν από 105 χρόνια άοπλοι κάτοικοι του χωριού συνεπλάκησαν με τους πάνοπλους Ιταλούς αλλά και εκεί όπου από τα πυρά των Ιταλών έπεσαν νεκροί ο ιερέας Λουκάς Παπακωνσταντίνου και η Ανθούλα Ζερβού.
Η ξενάγηση κατέληξε στην κεντρική πλατεία του χωριού όπου κατατέθηκαν λουλούδια στις προτομές των δύο εθνομαρτύρων.
Καθόλη τη διάρκεια της ξενάγησης, η εξιστόρηση των γεγονότων σκόρπισε ρίγη συγκίνησης για τη θυσία των δύο ηρώων αλλά και για την απαράμιλλη γενναιότητα των κατοίκων της Βιλλανόβας.
Το Αιματηρό Πάσχα του 1919, η Δωδεκάνησος τελούσε υπό ιταλική κατοχή. Μετά από τη δεύτερη Ανάσταση, πραγματοποιήθηκαν οργανωμένα συλλαλητήρια και διαδηλώσεις σε όλα τα χωριά του νησιού με αίτημα την Ενωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.
Με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Αποστόλου Τρύφωνος και της δημογεροντίας, οργανώθηκαν συλλαλητήρια διαμαρτυρίας, σε όλα τα χωριά, στα οποία οι κάτοικοι απαιτούσαν την ένωση με την Ελλάδα….
Το συλλαλητήριο πραγματοποιήθηκε παντού σύμφωνα με τις οδηγίες: Να διαβαστεί στις εκκλησίες έτοιμο ψήφισμα για την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα και να εγκριθεί δια βοής απ’ τον κόσμο. Όσοι θέλησαν να βγουν απ’ τον ιερό χώρο διαδηλώνοντας δημόσια την επιθυμία για ένωση με την Ελλάδα, αντίκρισαν την ωμή βία, που θύμιζε την εποχή της τουρκοκρατίας…
Αυτό συνέβη και στο Παραδείσι. Τα κυβερνητικά όργανα έχασαν την ψυχραιμία τους και χτύπησαν στο ψαχνό το πλήθος, με στόχο τον μπροστάρη και επικεφαλής Παπαλουκά και μια γυναίκα, την Ανθούλα Ζερβού. Οι δύο ήρωες έπεσαν νεκροί.
Ο κάτοικος Παραδεισίου, Παναγιώτης Παναής περιέγραψε στη “Μηχανή του Χρόνου”: “Μόλις τους συνέλαβαν, επαναστάτησε όλο το χωριό. Τότε, οι Ιταλοί βρήκαν την ευκαιρία και ξιφολόγχησαν τον γνωστό και δραστήριο πατριώτη, Παπαλουκά. Μάλιστα, ο Ιταλός για να είναι σίγουρος, του έμπηγε τη ξιφολόγχη βαθιά, μέχρι που ξεψύχησε.
Λίγα μέτρα πιο κάτω, στην πλατεία του χωριού, οι καραμπινιέροι χτυπούσαν κάποια από τα παιδιά που συμμετείχαν στο συλλαλητήριο με τις οικογένειές τους. Μόλις το είδε αυτό η φουρνάρισσα, Ανθούλα Ζερβού, άρπαξε τη φουρνίστρα, που προηγουμένως είχε στο φούρνο, και χτύπησε έναν από τους Ιταλούς στο κεφάλι. Εκείνος, χωρίς δεύτερη σκέψη, την τρύπησε με την ξιφολόγχη. Η Ανθούλα πέθανε ακαριαία”….
Όλη την ημέρα του Πάσχα κατά τη δεύτερη Ανάσταση, συνεχίστηκαν οι αψιμαχίες μεταξύ των Παραδεισιωτών και των Ιταλών στρατιωτών. Στα αιματηρά αυτά γεγονότα (της 7ης Απριλίου 1919) τραυματίστηκαν 18 Παραδεισιώτες. Συνελήφθησαν κι οι δυο δάσκαλοι του χωριού Νικόλαος Μαγκαφάς και Κώστας Πανταζής. Οι χωριανοί όμως συγκεντρώθηκαν κι απαιτούσαν ή να συλληφθεί όλο το χωριό από τους Ιταλούς ή ν’ αφήσουν ελεύθερους τους δυο δασκάλους.
Οι Ιταλοί, έντρομοι από τα διεθνή δυσμενή σε βάρος τους σχόλια, για να κατευνάσουν τα πνεύματα, έσπευσαν με τις επίσημες αρχές τους να συλλυπηθούν τις οικογένειες των θυμάτων για το «άτυχο» γεγονός, προσφέροντας μάλιστα και μεγάλες αποζημιώσεις.
Για τα αιματηρά γεγονότα του Πάσχα 7 Απριλίου 1919, η φιλόλογος, επιχειρηματίας και υποψήφια βουλευτής Δωδεκανήσου Ευαγγελία Παναγή, είχε πραγματοποιήσει μια ιστορική ομιλία, το 2019 για τη συμπλήρωση των 100 ετών από τα επεισόδια, στηριγμένη όχι μόνο στην βιβλιογραφική μελέτη, αλλά κυρίως πάνω σε πρωτογενές υλικό που συνέλεξε η ίδια, συνομιλώντας με ανθρώπους που έζησαν εκείνα τα ιστορικά γεγονότα.
Στην διάρκεια της ομιλίας της, παρουσίασε για πρώτη φορά, αποσπάσματα από τις μαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις που είχε πάρει πριν από πολλά χρόνια, από ανθρώπους που βίωσαν σε πρώτο πρόσωπο αυτά τα σπουδαία για την Δωδεκάνησο ιστορικά γεγονότα, όπου δολοφονήθηκαν από τους Ιταλούς κατακτητές, οι εθνομάρτυρες και πρωτοήρωες του Δωδεκανησιακού αγώνα ενάντια στην Ιταλική κατοχή των Δωδεκανήσων, παπά Λουκάς Παπακωνσταντίνου και Ανθούλα Ζερβού!
Όπως αναφέρει η ίδια η κ. Παναή, «αυτό ήταν το πρώτο βήμα για την θωράκιση, την προστασία και την ανάπτυξη των πολύτιμων Νησιών μας, είναι η βαθιά γνώση της μακραίωνης και ένδοξης ιστορίας τους! Κι εγώ, αυτήν την αποστολή, έμαθα να την υπηρετώ, από πολύ νέα».
Oι δυναμικές αντιδράσεις των Δωδεκανησίων είχε ως αποτέλεσμα τους επόμενους μήνες να υπογραφτεί μία κρυφή συμφωνία μεταξύ του Ελευθέριου Βενιζέλου και του Ιταλού Υπουργού Εξωτερικών, Τομάζο Τιττόνι. Σύμφωνα με αυτή, αποφασίζεται να παραδοθούν όλα τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα, με εξαίρεση τη Ρόδο, στην οποία θα πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα εντός μιας πενταετίας, στο οποίο θα αποφασίσουν οι κάτοικοι αν θέλουν την ένωση με την Ελλάδα.
Οι Ιταλοί, όμως, άφησαν επίτηδες πολλά σημεία της συμφωνίας ασαφή, προκειμένου να μην μπορεί να εφαρμοστεί.
Χρειάστηκε να περάσουν πάνω από είκοσι χρόνια, μέχρι τα Δωδεκάνησα να επιστρέψουν στην Ελλάδα, τον Μάρτιο του 1947, μετά από τις θυσίες των Ελλήνων στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
