Τη συνταγματικότητα των διατάξεων του Ν. 5092/2024, που αφορούν στην παραχώρηση χρήσης τμημάτων Αιγιαλού και Παραλίας και την απόδοση της σχετικής αποφασιστικής αρμοδιότητας κατ’ αποκλειστικότητα στο Ελληνικό Δημόσιο δια των Κτηματικών Υπηρεσιών και η ΕΤΑΔ Α.Ε. βάζει στο μικροσκόπιο η ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου, παράλληλα με την παρουσίαση και πρόταση όλων των δυνατών σχετικών εξωδικαστικών και δικαστικών ενεργειών που μπορούν να ασκηθούν.
Η ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου με ομόφωνη απόφασή της, έχει αναθέσει στον Δ.Ν./εντ. διδάσκοντα Πανεπιστημίου με ειδίκευση στο Συνταγματικό & Διοικητικό Δίκαιο, Μιχαήλ Θ. Παπαγεωργίου, την κατάρτιση αναλυτικής νομικής γνωμοδότησης με βάση την επιστημονική του ειδίκευση και την προηγούμενη επαγγελματική του ενασχόληση και κατάρτιση ειδικά και σε νομοπαρασκευαστικό επίπεδο για συναφή θέματα Αιγιαλού και Παραλίας, Προστασίας Περιβάλλοντος, Δικαιωμάτων Ιδιοκτησίας.
Όπως είναι γνωστό, αφαιρείται πλέον από τους Δήμους η σύμφωνη γνώμη για τον καθορισμό των υπό παραχώρηση τμημάτων αιγιαλού και παραλίας και αρμόδιοι φορείς για την παραχώρηση καθίστανται αποκλειστικά το Ελληνικό Δημόσιο δια των Κτηματικών Υπηρεσιών και η ΕΤΑΔ Α.Ε.
Με τον νόμο αυτό θίγεται η βασική αρχή του άρθρου 102 του Συντάγματος ότι η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού.
Η αρμοδιότητα καθορισμού και οριοθέτησης των τμημάτων αιγιαλού και παραλίας, επί των οποίων παραχωρείται από τον Δήμο προς τρίτους το δικαίωμα απλής χρήσης, ανήκει, σύμφωνα με το γενικό τεκμήριο αρμοδιότητας του άρθρου 65, παρ. 1 του ν. 3852/2010, στο δημοτικό συμβούλιο.
Η αρμοδιότητα δε αυτή, αποβλέπει, κυρίως στη διαφύλαξη του κοινόχρηστου χαρακτήρα των παραχωρούμενων τμημάτων και, παραλλήλως στην επωφελή αξιοποίησή τους.
Όπως ανέφερε ο αντιπρόεδρος της ΠΕΔ, δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Δημήτρης Λιανός κατά την τελευταία συνεδρίαση του οργάνου, η αφαίρεση της αρμοδιότητας από τους Δήμους θίγει το άρθρο 24 Συντάγματος: Οι ακτές των νησιών δηλαδή, νομικά, ο αιγιαλός και η παραλία, αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικό αντικείμενο προστασίας, συναρτώμενο με την αειφορία, σε επίπεδο Δημοσίου Δικαίου (Σύνταγμα και ειδικοί νόμοι).
Το Σύνταγμα, με αρωγό τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, θέτει στο επίκεντρο των ρυθμίσεων το άρθρο 24 Σ., ως ουσιαστικό κριτήριο της προστασίας του περιβάλλοντος.
Ενόψει του διαρκούς κινδύνου υπό τον οποίο τελούν τα ευαίσθητα παραθαλάσσια οικοσυστήματα, η ανάγκη προστασίας του αιγιαλού ιδίως στα μικρά νησιά είναι επιτακτική, δεδομένου ότι με το νέο νομικό πλαίσιο έχει αρθεί η απαγόρευση παραχώρησης των μικρών παραλιών, καθιστώντας ακόμα και αυτά τα υπό προστασία οικοσυστήματα διαθέσιμα προς ενδεχόμενη εμπορική εκμετάλλευση.
Σύμφωνα με τους δημάρχους του Νοτίου Αιγαίου είναι ορατός πλέον ο κίνδυνος επέκτασης της παραχώρησης αιγιαλού – παραλίας στα μικρά νησιά των Κυκλάδων, τα οποία μέχρι τώρα σαφώς εξαιρούνταν από την εν λόγω πρακτική και αυτό συντελούσε στην διατήρηση του χαρακτήρα τους ως εναλλακτικών μορφών τουρισμού ανέγγιχτων από την εμπορευματοποίηση.
Επιπλέον, με τις νέες διατάξεις αποδυναμώνεται η αποτελεσματική προστασία των περιοχών Natura 2000, ενώ παρατηρείται υποχώρηση ως προς τους όρους και περιορισμούς κατά την παραχώρηση απλής χρήσης.
Σύμφωνα με την εισήγηση του κ. Λιανού, αφαίρεση της αρμοδιότητας από τους Δήμους παραβιάζει ουσιωδώς το άρθρο 102 παρ. 1 του Συντάγματος καθώς:
• Η απλή παραχώρηση χρήσης του κοινόχρηστου αιγιαλού και της παραλίας αποτελεί αδιαμφησβήτητη τοπική υπόθεση που κατά το Σύνταγμα ανήκει στους ΟΤΑ.
• Ισχύοντος του ανωτέρω, η διαχείριση (άρα και παραχώρηση χρήσης ως διαχειριστική πράξη) των αιγιαλών ανήκει κατά τεκμήριο αρμοδιότητας στους ΟΤΑ.
• Η εν λόγω διάταξη προσκρούει, επιπλέον, και στο άρθρο 101 παρ. 4 του Συντάγματος καθώς συνιστά ‘’κανονιστική δράση» εκ μέρους του κοινού νομοθέτη, που δεν λαμβάνει υπόψη της τις ιδιαιτέρες συνθήκες των νησιωτικών περιοχών.
Ο αντιπρόεδρος της ΠΕΔ πρότεινε τη λήψη απόφασης, η οποία και ψηφίστηκε ομοφώνως, για δικαστική προσφυγή στα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια κατά των διατάξεων του νόμου που θίγουν τους ΟΤΑ και τον ορισμό εξειδικευμένου δικηγορικού γραφείου που θα χειριστεί τη συγκεκριμένη δικαστική διαδικασία.
