Μικρά αλλά σημαντικά μυστικά που βοηθούν όλους εμάς, τους καταναλωτές, να ψωνίζουμε πιο έξυπνα και να εξοικονομούμε χρήματα για την καλύτερη διαβίωσή μας, εν μέσω του εκρηκτικού μείγματος της ακρίβειας σε προϊόντα και υπηρεσίες, δίνει σήμερα μέσω της ‘δ’ ο πρόεδρος της Ένωσης Εργαζόμενων Καταναλωτών Ελλάδας της ΓΣΕΕ, κ. Απόστολος Ραυτόπουλος.
Με αφορμή και την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ρόδο από κοινού με τον πρόεδρο της ΓΣΕΕ κ. Γιάννη Παναγόπουλο και ενόψει της μεγάλης απεργίας στις 17 Απριλίου, ο κ. Ραυτόπουλος μίλησε ακόμη, για την απουσία ελέγχων στην αγορά αλλά και τα μέτρα που δεν εφαρμόζονται, αφήνοντας τον καταναλωτή έρμαιο των κερδοσκόπων. Σημειώνεται πως τον Μάρτιο σημειώθηκε αύξηση του πληθωρισμού στο 3,2% και 5,3% για τα τρόφιμα.
• Κύριε Ραυτόπουλε, οι καταναλωτές βρίσκονται σε απόγνωση με την συνεχιζόμενη αύξηση σε όλα, σε υπηρεσίες, ενέργεια, τρόφιμα ενώ οι μισθοί αναμένουμε να αυξηθούν. Είναι αυτό όμως αρκετό σε σχέση με τις τιμές που βλέπουμε κάθε μέρα να ανεβαίνουν στα προϊόντα και στα τρόφιμα;
Καθένας από εμάς, που είναι καταναλωτής, διαπιστώνει καθημερινά ότι βάζει ολοένα και περισσότερο το χέρι στην τσέπη, προκειμένου να αγοράσει τα ίδια προϊόντα (και σε ίδιο όγκο, θα έλεγα) με αυτά που αγόρασε την προηγούμενη φορά. Οι αυξήσεις που ανακοινώνει η κυβέρνηση στον κατώτατο μισθό και τις συντάξεις, είναι, βέβαια, καλοδεχούμενες. Ωστόσο αυτό που διαπιστώνουμε είναι πως δεν μπορούν να καλύψουν ούτε κατά το ήμισυ τις αυξήσεις σε όλα, που γίνονται καθημερινά. Αυτό που έχουν υποστεί οι καταναλωτές στην Ελλάδα, στην αύξηση των τιμών στα τρόφιμα τα τρία τελευταία χρόνια, είναι (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία) 31,2% (!).
Επιπλέον, μόνον τον Φεβρουάριο του 2024 ο δείκτης της τιμής των τροφίμων (και όχι ο δείκτης της τιμής του καταναλωτή που τα περιλαμβάνει όλα) είναι κατά 3 μονάδες υψηλότερος από την αύξηση η οποία δόθηκε –με υπέρβαση περί το 10% περίπου.
Από την άλλη, παρατηρούμε πως ενώ σε όλη την Ευρώπη ο πληθωρισμός μειώθηκε για τον μήνα Μάρτιο, από το 2,6-2,4%, στην Ελλάδα –σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat- πήγε στο 3,4% με αύξηση κατά 0,3% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Συνεπώς, βλέπουμε ότι τα μέτρα που έχει πάρει η κυβέρνηση, είναι… ημίμετρα. Δηλαδή, αναγκάζεται να λαμβάνει μέτρα κατά της ακρίβειας αλλά και της πάταξης της αισχροκέρδειας. Αν και επιβάλλονται συνεχώς πρόστιμα σε πολυεθνικές, σε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, δεν αλλάζουν πολλά. Αυτό δείχνει ότι σύμφωνα με το Νόμο 4818 του 2021, η κυβέρνηση δεν έχει εισακουστεί για το πλαφόν του περιθωρίου του εμπορικού κέρδους που έχει επιβάλει. Έτσι, τα πρόστιμα που επιβάλλονται, δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα, αφού οι εταιρείες όχι μόνον ΔΕΝ μειώνουν τις τιμές τους, αλλά, αντιθέτως, συνεχίζουν να τις αυξάνουν. Είναι αμφίβολο, μάλιστα, εάν τα πληρώσουν και πότε… Εμείς, έχουμε στείλει στο υπουργείο και στην Γενική Γραμματεία Προστασίας του Καταναλωτή στοιχεία που αφορούν παραβάσεις της συμφωνίας για μόνιμη μείωση τιμής που συνυπέγραψαν κυβέρνηση, βιομήχανοι και σούπερ μάρκετ ότι 6 μήνες τα εντασσόμενα προϊόντα δεν μπορούν να αυξηθούν ούτε 1 λεπτό με ποινή 2.000 ευρώ σε κάθε κατάστημα για κάθε προϊόν που αυξάνει την τιμή του.
• Παρατηρούμε ακόμη ότι τα ίδια προϊόντα, με αυξημένες τιμές, έχουν μειωμένες ποσότητες! Τι πρέπει να προσέχουμε; Τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές; Σε ποιους να απευθυνθούν;
Πράγματι, το παρατηρούμε συνεχώς. Οι εταιρείες τροφίμων μειώνουν τις ποσότητες στα προϊόντα, ενώ αυξάνουν τις τιμές! Αυτό συμβαίνει σε πάρα πολλά τρόφιμα όπως στα γαλακτοκομικά, το ψωμί του τοστ, οι μαργαρίνες κ.ο.κ. Επιπλέον, οι καταναλωτές στρέφονται στα ‘Προϊόντα Ιδιωτικής Ετικέτας’ ενώ αναζητούν προσφορές –οι οποίες δεν εμφανίζονται πλέον με την ίδια συχνότητα όπως σε άλλες εποχές.
Για να σας απαντήσω στο ερώτημα τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές, εμείς σαν Ένωση Εργαζόμενων Καταναλωτών Ελλάδας της ΓΣΕΕ βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή και συνεργασία με τα Εργατικά Κέντρα σε όλη την χώρα (με τα παραρτήματά μας, όπως και στην Ρόδο). Έτσι, επικεντρωνόμαστε στην διενέργεια καθημερινών ελέγχων αναδεικνύοντας τα προβλήματα των καταναλωτών.
Μπορούμε να κάνουμε πολλά με πρώτο, να αποκτήσουμε όλοι ‘καταναλωτική συνείδηση’: δηλαδή, ο καταναλωτής, πηγαίνοντας για ψώνια, να έχει στα χέρια του μια ‘λίστα’. Είναι σημαντικό αυτό. Να ψωνίζει δηλαδή, τα απαραίτητα προϊόντα για το νοικοκυριό και όχι άλλα, που σε προσελκύουν για να αγοράσεις ένα προϊόν που επί της ουσίας, δεν χρειάζεσαι!
Θα έλεγα επίσης, να κάνουν καλή έρευνα αγοράς πριν πάνε για ψώνια. Να ελέγχουν με προσοχή τα προϊόντα που επιλέγουν, να ελέγχουν τις ποσότητες, την διακύμανση των τιμών (ανά εβδομάδα) και να κρατάνε σημειώσεις.
• Αποδίδει αυτό στην πράξη; Το κάνουν οι καταναλωτές;
Ναι, και μάλιστα θα σας έλεγα ότι είναι πλέον πάρα πολύ προσεκτικοί σε κάθε τους βήμα. Δεν έχουν πολλά περιθώρια, άλλωστε. Ελέγχουν τα πάντα, ψωνίζουν τα απαραίτητα και δεν κάνουν αγορές σε προϊόντα που δεν χρειάζονται. Από την άλλη, η έρευνα αγοράς κρίνεται απαραίτητη για να βλέπουμε ποια προϊόντα είναι σε χαμηλότερη τιμή, ποιες είναι οι ποσότητες και ποια είναι σε προσφορές. Εδώ να σημειώσω κάτι ακόμη. Όταν αναφερόμαστε σε ‘προσφορές’ πρέπει να μιλάμε για πραγματικές προσφορές και όχι για παραπλανητικές! Π.χ. μια συσκευασία μακαρόνια που η τιμή της είναι στα 0,77 ευρώ και η προσφορά λέει 3+1 δώρο για ίδιο προϊόν, της ίδιας συσκευασίας ακριβότερη από ό,τι να παίρναμε 4 μονές συσκευασίες, είναι καλύτερα να το υπολογίσουμε πριν το βάλουμε στο… καλάθι.
Είναι καλό λοιπόν, να κάνουμε συνεχείς ελέγχους και έρευνα αγοράς ώστε, όταν βλέπουμε ένα προϊόν που χρησιμοποιούμε συνεχώς σε καλή τιμή ή σε προσφορά, να αγοράζουμε πολλές συσκευασίες. Το ίδιο ισχύει και με τα μακράς διάρκειας προϊόντα, τα απορρυπαντικά, τα καλλυντικά (αφρόλουτρα, σαμπουάν, σαπούνια κ.λπ.).
Συνεπώς, αντί για ‘μποϊκοτάζ’ και διάφορα άλλα, είναι καλύτερα να μάθουμε να ψωνίζουμε με καταναλωτική συνείδηση, να αλλάξουμε συνήθειες στον τρόπο αγορών, ώστε να επέλθει σιγά σιγά η αλλαγή και οι μειώσεις στις τιμές.
• Με τα καλάθια του νοικοκυριού και πάσης… φύσεως τι γίνεται; Είναι δύσκολο ακόμη και να τα εντοπίσεις σε κάποια ράφια…
Σύμφωνα με τις αρχικές προβλέψεις του υπουργείου, επρόκειτο για 51 βασικά προϊόντα τα οποία τα χρησιμοποιεί το 80% οι καταναλωτές (κατά 80-90% Επώνυμα και κατά 10%-20% Ιδιωτικής Ετικέτας). Ωστόσο, από την πρώτη κιόλας εβδομάδα που ξεκίνησε το μέτρο, διαπιστώσαμε ότι ήταν το… αντίθετο. Ακόμη και σήμερα, που διανύουμε τον 18ο μήνα της εφαρμογής του Καλαθιού του Νοικοκυριού, τα καταστήματα που συμμετέχουν, ΔΕΝ διαθέτουν αυτά τα 51 προϊόντα (π.χ. το βρεφικό γάλα). Και βεβαίως, μιλάμε για 51 προϊόντα αλλά ανάμεσα σε χιλιάδες κωδικούς προϊόντων, δεν φαίνεται μεγάλο εγχείρημα. Το δεχτήκαμε θετικά, αλλά στην πράξη και στην πορεία δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα.
