Ηεπιλογή της Αγκυρας να συντηρήσει τη ρητορική ένταση για το ζήτημα των θαλασσίων πάρκων σε τρία διαφορετικά επίπεδα –υπουργείων Εξωτερικών, Εθνικής Αμυνας και κυβερνώντος κόμματος– μαρτυρεί την απόφαση να μην παρερμηνευθεί, έστω και εμμέσως, η αδιάλλακτη στάση που κρατάει στα ζητήματα του Αιγαίου, όπως, βεβαίως, αυτά έχουν διαμορφωθεί από την τουρκική διπλωματία τα τελευταία χρόνια με επίκεντρο τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών». Η επιστροφή, μέσω διαρροών από το τουρκικό υπουργείο Εθνικής Αμυνας, περί αντίδρασης στο πεδίο σε περίπτωση που η Ελλάδα προχωρήσει στην οριοθέτηση των θαλασσίων πάρκων, αποτελεί την πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 2023 που η Αγκυρα επιστρέφει σε έμμεσες πλην σαφείς απειλές χρήσης στρατιωτικής ισχύος για την αποτροπή ενός δικαιώματος της Αθήνας. Από την ελληνική πλευρά, πάντως, όπως σημείωσε χθες από τις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν τίθεται θέμα αλλαγής της προγραμματισμένης συνάντησης στην Αγκυρα με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που θα πραγματοποιηθεί στις 13 Μαΐου. Επιπλέον, ο πρωθυπουργός αναδεικνύει το έωλο των τουρκικών αντιδράσεων, περιγράφοντάς τες ως «αδικαιολόγητες», καθώς αφορούν περιβαλλοντικά ζητήματα.
«Αδικαιολόγητη» χαρακτήρισε την τουρκική προσέγγιση ο Κυριάκος Μητσοτάκης – Κανονικά θα πραγματοποιηθεί η επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Αγκυρα στις 13 Μαΐου.
Η υπερβολική αντίδραση από μέρους της Τουρκίας αναδεικνύει, αν μη τι άλλο, την απόλυτη προσήλωση της Αγκυρας στην ατζέντα των «γκρίζων ζωνών», μια εμπεδωμένη καχυποψία του κράτους έναντι της Ελλάδας και της Δύσης συνολικότερα, καθώς η ανακήρυξη θαλασσίων πάρκων γίνεται στο πλαίσιο δυνατοτήτων που παρέχονται από την Ε.Ε. (ανάμεσα στις οποίες η χρηματοδότηση). Κάποιοι στην Αθήνα διερωτώνται, μάλιστα, για ποιο λόγο να μην εντάσσονται περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, όπως αυτή, σε μια ευρύτερη έκδοση της αποκαλούμενης θετικής ατζέντας. Επίσης, προκύπτει με σαφήνεια ότι οι περιβόητοι δίαυλοι επικοινωνίας Αθήνας – Αγκυρας δεν είναι και τόσο αποτελεσματικοί όσο διακηρύσσεται κατά καιρούς. Κατόπιν όλων αυτών, τα ορόσημα των συναντήσεων Μητσοτάκη – Ερντογάν στις 13 Μαΐου στην Αγκυρα –όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός θα πραγματοποιηθεί κανονικά– και στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο (9-11.7) γίνονται ακόμη πιο σημαντικά, καθώς μπορεί να χρησιμεύσουν για την προώθηση των συνομιλιών που αυτή τη στιγμή εκ των πραγμάτων μοιάζουν δύσκολες.
Ο κ. Μητσοτάκης είπε χθες χαρακτηριστικά ότι «η Ελλάδα ασκεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο Αιγαίο με βάση το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της Θάλασσας. Από εκεί και πέρα, προκαλεί και σε εμένα εντύπωση αυτή η παντελώς αδικαιολόγητη αντίδραση της Τουρκίας για μία πρωτοβουλία η οποία στο κάτω κάτω έχει περιβαλλοντικό χαρακτήρα». Ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι, όπως έχει δεσμευθεί ο ίδιος, «η Ελλάδα θα προχωρήσει στη δημιουργία αυτών των θαλασσίων πάρκων». Ο πρωθυπουργός παρατήρησε ακόμη ότι κατά την άποψή του «η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η οποία είναι αναμφισβήτητη και μετρήσιμη», δεν οδηγεί αυτόματα στην υπόθεση εργασίας ότι «οι βασικές θέσεις της Τουρκίας όσον αφορά το κρίσιμο ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν αλλάξει».
Ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι «οι θέσεις αυτές παραμένουν θέσεις οι οποίες είναι βαθιά προβληματικές για την πατρίδα μας», ωστόσο, όπως είπε, «αυτό δεν μας απαγορεύει να μπορούμε να συζητούμε, να διαμορφώνουμε ένα γενικότερο καλό κλίμα και να επενδύουμε περισσότερο στη θετική ατζέντα και λιγότερο στα θέματα τα οποία μας χωρίζουν και στα οποία ξεκάθαρα διαφωνούμε».
Επιμονή στη θεωρία των «γκρίζων ζωνών»
Η Ελλάδα δεν υποχωρεί από τα κυριαρχικά δικαιώματά της ούτε όμως και αποχωρεί από τον ελληνοτουρκικό διάλογο, ανέφερε μεταξύ άλλων χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, σχολιάζοντας την τελευταία ρητορική κλιμάκωση από πλευράς του τουρκικού υπουργείου Εθνικής Αμυνας σχετικά με τη δημιουργία θαλασσίου πάρκου προστασίας του περιβάλλοντος στο Αιγαίο. «Είναι δεδομένες οι θέσεις μας, είναι δεδομένη η διάθεσή μας για συνέχιση του διαλόγου, είναι δεδομένο ότι δεν υποχωρούμε από τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και είναι επίσης αυτονόητο και το έχουμε αποδείξει σε όλη την Ιστορία ότι η χώρα μας πιστεύει βαθιά στην επίλυση των διαφορών, της μιας διαφοράς, εν προκειμένω ο καθορισμός ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, αλλά έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας με βάση το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας», ανέφερε. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος υπογράμμισε μάλιστα ότι «όλες αυτές οι ενέργειες, όλες αυτές οι κινήσεις έχουν καθαρά στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, έχουν περιβαλλοντικό χαρακτήρα ευρύτερα, όλες οι κινήσεις της χώρας. Και βέβαια, η Ελλάδα είναι μία κυρίαρχη χώρα που δεν υποχωρεί από τα κυριαρχικά της δικαιώματα και, σε σχέση με τη γείτονα χώρα, συνεχίζουμε και πιστεύουμε στη συνέχιση του διαλόγου».
Στη ρητορική της Αγκυρας η Αθήνα απαντάει με την πάγια θέση ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσει σε ζητήματα κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Οι τοποθετήσεις του κ. Μαρινάκη έγιναν λίγο μετά τις διαρροές από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας της Τουρκίας που επανέφεραν τον ισχυρισμό περί νησιών και νησίδων «ακαθόριστης κυριαρχίας» στο Αιγαίο, μάλιστα λίγες ώρες μετά τις παρόμοιες επισημάνσεις του εκπροσώπου του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, Ομέρ Τσελίκ, ενώπιον κομματικού ακροατηρίου. «Aπό το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών στις 8 Απριλίου ανακοινώθηκε ότι θα κηρυχθούν δύο μεγάλα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος. Το υπουργείο Εξωτερικών μας έχει προβεί στις απαραίτητες διπλωματικές ενέργειες σχετικά με τα πάρκα που σχεδιάζονται να κηρυχθούν και έχει δηλώσει ότι μονομερείς de facto καταστάσεις στα νησιά και νησίδες του Αιγαίου που δεν έχει καθοριστεί η κυριαρχία τους (ΕGEAAYDAK) δεν θα γίνουν αποδεκτές και δεν θα επιφέρουν νομικές συνέπειες» ανέφεραν, μεταξύ άλλων, πηγές του υπουργείου Εθνικής Αμυνας της Τουρκίας, όπως μετέδωσε από την Κωνσταντινούπολη ο ανταποκριτής της «Κ» Μανώλης Κωστίδης.
«Ως υπουργείο παραμένουμε σε επαγρύπνηση προκειμένου να προστατεύσουμε τα ενδιαφέροντα, τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μας στο Αιγαίο για να αποτρέψουμε τις προσπάθειες της Ελλάδας να καθιερώσει μονομερές καθεστώς», ανέφεραν επίσης οι συγκεκριμένες πηγές. Υπενθυμίζεται ότι και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, σε συνέδριο, εξέφρασε την ελπίδα «ότι υπάρχουν κάποια όρια και στον παραλογισμό της γειτονικής μας χώρας», αναφερόμενος στις τελευταίες τουρκικές αντιδράσεις.
Πηγή kathimerini.gr
Βασίλης Νέδος
