Για τις μεγάλες προκλήσεις του Ευρωκοινοβουλίου, την Πράσινη Συμφωνία, τις lifestyle προσωπικότητες, την αναγκαιότητα να εγκαταλείψουμε τα ορυκτά καύσιμα και να αξιοποιήσουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μιλάει σήμερα στην συνέντευξη του στη «δ» ο Πέτρος Κόκκαλης, Γραμματέας του «ΚΟΣΜΟΥ» και ευρωβουλευτής των Πρασίνων. Ο κ. Κόκκαλης ασκεί κριτική σε ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο γιατί δεν ανέπτυξαν ικανές κλιματικές πολιτικές, αλλά αντιθέτως αρνούνται να ταυτιστούν με τις επιταγές των καιρών, θέτοντας ουσιαστικά σε δεύτερη μοίρα την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Ο κ. Κόκκαλης ευρωβουλευτής -και εκ νέου υποψήφιος- υποστηρίζει ότι βασική αρχή του κόμματος «Κόσμος» είναι να μεταφέρει τη φιλοσοφία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας στον ελληνικό πολιτικό διάλογο, ενώ απαντάει επίσης στα ερωτήματα για την Νησιωτικότητα, την προστασία των θαλασσών μας τα επιτυχημένα μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης.
Ο κ. Κόκκαλης θα βρίσκεται στη Ρόδο το διήμερο 24 και 25 Μαΐου στο πλαίσιο των προεκλογικών εξορμήσεων του ανά την επικράτεια. Κατά την παραμονή του στο νησί θα περιοδεύσει στην πόλη και θα συναντηθεί με πολίτες, αυτοδιοικητικούς και φορείς του τόπου.
Αναλυτικά η συνέντευξή του στη «δ»:
• Κύριε Γραμματέα, ο πλανήτης και οι κοινωνίες αλλάζουν δραματικά. Το φυσικό περιβάλλον απειλείται ολοένα και περισσότερο. Η κλιματική κρίση είναι το μείζον πρόβλημα του πλανήτη, η μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής. Εσείς πήρατε την απόφαση να συγκροτήσετε τον «ΚΟΣΜΟ», δηλώνοντας ότι δεν θέλετε να βάλετε άλλη μια «πράσινη» πινελιά στο πολιτικό σύστημα και θέλετε ένα κόμμα που θα προωθεί ρεαλιστικές λύσεις διακυβέρνησης. Τι καινούργιο φέρνει αυτό το κόμμα;
Κυρία Παμπρή, δεν είναι το περιβάλλον που απειλείται, αλλά η δυνατότητα του ανθρώπου να επιβιώσει στο νέο κλίμα όπως διαμορφώνεται, να αντέξουν οι καλλιέργειες και οι υποδομές μας.
Ο πλανήτης αντέχει, και θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά τον άνθρωπο, αν αποφασίσουμε να μην κάνουμε τίποτα για το πρόβλημα και οδηγηθούμε εκεί. Είναι μία κοινή παρανόηση, η οποία χρεώνεται ενδεχομένως στο λόγο των παλαιότερων οικολογικών σχημάτων.
Η σύγχρονη πολιτική οικολογία δεν προτάσσει το περιβάλλον δημιουργώντας κόστη για τους πολίτες και την παραγωγή, αλλά το αντίθετο. Κεντρικός άξονας των πολιτικών μας είναι η ασφάλεια και η προστασία του ανθρώπου, με επαναφορά του ρόλου του κράτους, της εποπτείας των αγορών, της στήριξης και των δημόσιων επενδύσεων σαν αυτές που έπρεπε να είχαν γίνει για να μην χαθεί ο Θεσσαλικός κάμπος.
Η Εθνική Πράσινη Συμφωνία, η πρότασή μας, μιλάει για άμεση παύση στη χρήση ορυκτών καυσίμων και την αντικατάσταση του πετρελαίου, του λιγνίτη και του φυσικού αερίου από τον δωρεάν ήλιο και αέρα, επαναφορά της έννοιας του δημόσιου αγαθού για Παιδεία, Υγεία, στέγη, μετακινήσεις, επικοινωνία, με ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και νομική αρωγή. Είναι προϋπόθεση αν θέλουμε να κλείσουμε τις ανισότητες, να διαφυλάξουμε την κοινωνική συνοχή, να έχουμε παραγωγικούς και ευημερώντας πολίτες και να αντέξουμε στο κλιματικό τσουνάμι που είναι μπροστά μας.
Δυστυχώς, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ όχι μόνο δεν ανέπτυξαν ικανές κλιματικές πολιτικές στο πρόγραμμά τους, αλλά επέλεξαν να αγνοήσουν ακόμα και τις βασικές επιταγές της επιστήμης, υπερψηφίζοντας για παράδειγμα τις εξορύξεις. Αυτό έκανε και την δημιουργία του ΚΟΣΜΟΥ επιτακτική, με καταξιωμένους ανθρώπους στον εργασιακό και επιστημονικό τους βίο, που κατανοούν το κατεπείγον, έχουν τις γνώσεις για να αρθρώσουν κλιματικό λόγο και τελικά να μας οδηγήσουν όλους μαζί σε ασφαλή νερά.
• Η κλιματική κρίση έχει χτυπήσει και τη χώρα μας. Η Ρόδος φλεγόταν για 10 ημέρες πέρυσι το καλοκαίρι, όπως και ο Έβρος, ενώ η Θεσσαλία βούλιαξε από το νερό. Που υστερούμε στην αντιμετώπιση των φυσικών φαινομένων; Γιατί μπορεί κάποιος να ισχυρισθεί ότι και το Ντουμπάι που διαθέτει υπερσύγχρονες υποδομές, «πνίγηκε» στα λασπόνερα.
Μην μας συγκρίνετε με το Ντουμπάι, όπου πιθανόν να μην υπήρχε καμία υποδομή για αυτές τις νεροποντές παρά τις σημαντικές επενδύσεις που έχουμε δει· αν θέλετε είναι και ένα παράδειγμα ελλιπούς κλιματικού σχεδιασμού.
Να κάνουμε, όμως, τη σύγκριση της Ελλάδας με τη Λιβύη, ενός οργανωμένου κράτους και ενός που αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της Λιβύης, κατά την κακοκαιρία Ντάνιελ. Στην Ελλάδα το φαινόμενο κόστισε 17 ζωές και στην ανοχύρωτη Λιβύη άνω των 11.000 ζωών. Η κακοκαιρία Ντάνιελ ήταν “καμπανάκι” για όσα θα ζήσουμε και στην Ελλάδα με την βέβαιη κλιμάκωση των φαινομένων αν συνεχίσουμε να είμαστε κλιματικά τζιτζίκια, και δεν προετοιμαστούμε αγνοώντας τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων.
Οι υποδομές μας έχουν ξεπεραστεί και πρέπει να δράσουμε άμεσα, όσο υπάρχει καιρός
Ομοίως οι δομές διακυβέρνησης και το κράτος πρέπει επίσης να αλλάξουν. Σήμερα δεν υπάρχει κανείς που να έχει την αρμοδιότητα να αξιοποιήσει τους διαθέσιμους πόρους, να σχεδιάσει και να υλοποιήσει τις αναγκαίες αλλαγές, όσο και να διαχειριστεί τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης που ήδη βιώνουμε. Το πιο απλό παράδειγμα, είναι πως στον καταυλισμό προσφύγων στο Κουτσόχερο υπάρχουν πλέον 103 Έλληνες κλιματικοί πρόσφυγες, δίχως χρήματα και πλέον δίχως τροφή, όχι γιατί δεν μπορούν να τους στηρίξουν τα οικονομικά της Ελλάδας, αλλά γιατί δεν υπάρχει κανένας αρμόδιος για να μεριμνήσει.
Πρέπει λοιπόν να προχωρήσουμε άμεσα στη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα που θα διαχειριστεί τα πολλαπλά μέτωπα της κλιματικής κρίσης, τις καλοκαιρινές (και ανοιξιάτικες πια) πυρκαγιές, τις πλημμύρες, την ξηρασία, την αγροτική παραγωγή, την ενίσχυση των δομών Υγείας, τα απόβλητα και τη ρύπανση, ενημερώνοντας παράλληλα τους πολίτες και αναδιατάσσοντας το υπόλοιπο κράτος.
Μόνο έτσι θα προσφέρουμε πραγματική πολιτική προστασία κατά τα φαινόμενα. Μόνο έτσι θα σχεδιάσουμε αποτελεσματικά στο πλαίσιο και με την στήριξη της ΕΕ, των προγραμμάτων και πολιτικών που ήδη υπάρχουν και θα εξελιχθούν περαιτέρω αν το επιτρέψει η νέα πλειοψηφία που θα προκύψει από τις εκλογές του Ιουνίου, αλλά σήμερα σπαταλώνται σε κατ’ όνομα πράσινες δράσεις, δίχως πραγματικό σχεδιασμό και πολιτική προστασία.
Λυπάμαι για την υπενθύμιση, αλλά αν η νέα πλειοψηφία στην Ευρώπη είναι αυτή της ακροδεξιάς και όσων εκφράζει ο κ. Μάνφρεντ Βέμπερ του ΕΛΚ, τίποτα από αυτά δεν θα προχωρήσει. Το είδαμε σε κάθε βήμα την περασμένη θητεία, και ειδικά στην ψήφιση του νόμου για την αποκατάσταση της Φύσης. Για λόγους που με ξεπερνούν και ενδεχομένως να μην είναι της παρούσης, οι συγκεκριμένες πολιτικές ομάδες επιμένουν στη στήριξη του παρελθόντος, αντί της επένδυσης στο μέλλον με τα μάτια ανοιχτά σε αυτό που συμβαίνει και αυτό που έρχεται.
• Ένα από τα παράδοξα, είναι ότι στα πρόσωπα του ευρωψηφοδελτίου σας, δεν βρίσκονται άνθρωποι από το χώρο του star system ή των media. Ρωτάω γιατί πάρα πολλοί από τους καλλιτέχνες, αθλητές και δημοσιογράφους έχουν ευαισθησίες και ανησυχίες για το περιβάλλον, την οικολογία. Εσείς γιατί τους «αποκλείσατε»;
Δεν είναι τόσο πως τις ή τους αποκλείσαμε, όσο πως υπήρχε πληθώρα ανθρώπων με εξειδικευμένη γνώση πάνω στα θέματα, αντί μόνο καλές προθέσεις. Δεν καταδικάζουμε a priori κανέναν, για κανένα λόγο. Με αυτά τα κριτήρια άλλωστε, βρεθήκαμε με 58% γυναίκες στο ψηφοδέλτιο μας, αριθμό ρεκόρ, όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός επιμένει πως δεν υπάρχουν γυναίκες στην πολιτική.
• Η χώρα μας εδώ και χρόνια έχει κάνει βήματα στην αναζήτηση υδρογονανθράκων στο Αιγαίο. Ο «ΚΟΣΜΟΣ» είναι υπέρ αυτής της μορφής αναζήτησης ενέργειας ή θεωρείτε ότι η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει αυτό το πεδίο;
Η καύση ορυκτών καυσίμων παράγει αέρια που εγκλωβίζουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα με κίνδυνο για τον άνθρωπο, το οικοσύστημα που υποστηρίζει την ανθρώπινη ζωή, τη βιοποικιλότητα και την παραγωγή τροφής. Την ώρα που η Ευρώπη πρωτοστατεί και χρηματοδοτεί την Ενεργειακή Μετάβαση, εμείς επιμένουμε στο χθες, στο πρόβλημα, στο όνομα ενός δήθεν ρεαλισμού που είναι ψευδής. ΔΕN ισχύει.
Μέχρι να εξορυχθούν για παράδειγμα τα κοιτάσματα της Κρήτης, αν υπάρχουν, το πετρέλαιο δεν θα αξίζει τίποτα, γιατί πολύ απλά θα έχει ολοκληρωθεί ο εξηλεκτρισμός της κοινωνίας και της παραγωγής. Τι κάνουμε λοιπόν σήμερα με το “Τάμα” των ερευνών; Παραπληροφορούμε τους πολίτες που πλήττονται πολλαπλά από το κόστος της ενέργειας σε όλα τα επίπεδα, πως δήθεν έρχονται καλύτερες μέρες όσο εκείνοι φτωχοποιούνται και οι εταιρείες πετρελαιοειδών εμφανίζουν υπερκέρδη, ακόμα και σε καιρό πολέμου. Είναι ανήθικο.
Να δούμε και την περίπτωση πως τα ορυκτά καύσιμα δεν θα έχουν εξαλειφθεί μέχρι να εξορυχθούν; Οι συμβάσεις που έχει υπογράψει η χώρα δεν προσφέρουν ούτε ευνοϊκή τιμή για τους Έλληνες, ούτε τέλη για τις τοπικές κοινωνίες που θα επωμισθούν τον κίνδυνο ατυχήματος, ούτε σημαντικά έσοδα από φόρους. Οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι και πάλι οι κολοσσοί του πετρελαίου.
Σε αντίθεση με το πετρέλαιο, την οικονομική ομηρία που προκαλεί για τους πολίτες και την οικονομία, και τον κίνδυνο για τις τοπικές κοινωνίες, ο αέρας και ο ήλιος είναι δωρεάν. Γιατί συζητάμε λοιπόν ακόμα για ορυκτά καύσιμα; Κάποια στιγμή η κυβέρνηση, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, πρέπει να μας εξηγήσουν το σκεπτικό τους.
• Ένας βασικός παράγοντας της ανάπτυξης των νησιών μας βασίζεται στη θάλασσα, ενώ χιλιάδες άνθρωποι ζουν απ’ αυτήν. Τα τελευταία χρόνια οι θάλασσες μας έχουν στερέψει από αλιεύματα. Προφανώς το πρόβλημα είναι σύνθετο. Από τη μία υπάρχει η ανάγκη λήψης μέτρων προστασίας της θαλάσσιας ζωής από καταστροφικές πρακτικές υπεραλίευσης και από την άλλη η διασφάλιση του βιοπορισμού των αλιέων. Ποια είναι η θέση του κόμματος επ’ αυτού;
Οι τρεις λόγοι μείωσης των ιχθυοαποθεμάτων είναι η ρύπανση, η κλιματική αλλαγή και η υπεραλίευση.
Η ρύπανση συναρτάται του υπερτουρισμού, των υποδομών διαχείρισης αποβλήτων, της ανακύκλωσης και της μη ολοκληρωμένης ενεργειακής μετάβασης. Είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει σημαντικά μεσοπρόθεσμα.
Η κλιματική κρίση απαιτεί την συνολική προσπάθεια όλων, όπου ο καθένας θα κάνει εκείνες τις αλλαγές που του αντιστοιχούν. Η ΕΕ πρωτοστατεί σε σχεδιασμό και διάθεση πόρων σε αυτήν την κατεύθυνση, με όρους κλιματικής δικαιοσύνης για τους πολίτες.
Οι αλλαγές πρέπει να γίνουν “χθες” αν θέλουμε να αναχαιτίσουμε την σφοδρότητα εξέλιξης των φαινομένων και εν προκειμένου της ανόδου θερμοκρασίας στις θάλασσες μας.
Τέλος σε ό,τι αφορά την υπεραλίευση οι λύσεις μπορούν να είναι πιο άμεσες, αλλά απαιτούν πολιτική βούληση και συστηματική δουλειά εντός ΕΕ, ειδικά αν οι γείτονες μας αρνούνται να σεβαστούν τους κανόνες που αφορούν την υπεραλίευση, με πρώτο προφανές μέτρο την εφαρμογή των αποφάσεων σε ό,τι αφορά τη διάθεση αλιευμάτων που έχουν πιαστεί παράνομα. Στο μεσοδιάστημα θα πρέπει να υπάρξουν και συγκεκριμένες πολιτικές στήριξης, όπως γίνεται με τους αγρότες, μέχρι να δούμε μία αλλαγή στα αποθέματα.
• Ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα είναι η Νησιωτικότητα. Δηλαδή τα ειδικά μέτρα -σύμφωνα και με το άρθρο 101 του Συντάγματος- που προβλέπουν ειδικές νησιωτικές πολιτικές. Είναι ένα πεδίο το οποίο θα αναδείξετε, εξ ου και η επιλογή σας να συμπεριλάβετε δύο υποψηφίους από τη Ρόδο στο ευρωψηφοδέλτιο του κόμματός σας;
Στην θητεία που μόλις τελείωσε στο ευρωκοινοβούλιο ήμουν εισηγητής στη γνωμοδότηση για τα νησιά και την πολιτική συνοχής της της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του κοινοβουλίου.
Τα νησιά αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες προκλήσεις, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και της εξάρτησής τους από τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές, όσο και από τις εισαγωγές ενέργειας. Η οικονομική τους ανάπτυξη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από συγκεκριμένους τομείς, όπως η γεωργία, ωστόσο, η έλλειψη φυσικών πόρων, όπως η γη και το νερό, θέτει συχνά σημαντικούς περιορισμούς στην οικονομική τους ανάπτυξη. Το γεγονός αυτό επιδεινώνεται από τις ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες των νησιών που συχνά τα αφήνουν εκτεθειμένα σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, κάτι που δυστυχώς γνωρίζεται πολύ καλά στην Ρόδο. Όσο τα φαινόμενα κλιματικής αλλαγής επιτείνονται, τα φαινόμενα αυτά θα γίνονται όλο και πιο τακτικά και πιο έντονα αποτελώντας κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή, αλλά και τους σπάνιους φυσικούς πόρους των νησιών, θέτοντας σε κίνδυνο τη γεωργία και τα μέσα διαβίωσης των αγροτών και των κατοίκων.
Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει τις περιφερειακές ανισότητες και να βοηθήσει τις αγροτικές περιοχές και τα νησιά που αποτελούν μέρος τους να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), και η πολιτική συνοχής είναι οι δύο σημαντικότερες πηγές στήριξης για τα νησιά, προωθώντας και υποστηρίζοντας την αρμονική ανάπτυξή τους. Και φυσικά το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το InvestEU και η Ευρωπαϊκή Τράπεζας Επενδύσεων.
Να προχωρήσουμε στα “έξυπνα χωριά” ως κόμβους ψηφιακής καινοτομίας στη γεωργία και στρατηγικά εργαστήρια για την εφαρμογή καινοτόμων μέτρων πολιτικής και τεχνικών λύσεων και ψηφιακής τεχνολογίας, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής μετάβασης, τη μείωση των εκπομπών CO2 και την ενίσχυση της στροφής προς βιώσιμα συστήματα τροφίμων, ακμάζουσες αγροτικές κοινότητες και βιώσιμο αγροτουρισμό.
Οι νησιωτικές κοινότητες είναι οι πλέον κατάλληλες για να αξιολογήσουν τα σχετικά πλεονεκτήματα των εδαφών τους και να τα αξιοποιήσουν, με έμφαση στην έννοια της νησιωτικής βιοποικιλότητας και τα μοναδικά οικοσυστήματα που περιλαμβάνουν πολλά είδη φυτών και ζώων που είναι ενδημικά και δεν απαντώνται πουθενά αλλού στη Γη.
Στην επόμενη θητεία θα εντείνουμε τις προσπάθειες μας και θα απαιτήσουμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει τις νησιωτικές πολιτικές κατά τη διάρκεια των διαδικασιών περιφερειακού σχεδιασμού για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης, της βιώσιμης γεωργίας, της παραγωγής τροφίμων και του αγροτουρισμού, αξιολογώντας και στηρίζοντας ταυτόχρονα το πραγματικό κόστος της νησιωτικότητας.
• Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου φιλοδοξεί μέσα από το project “The Rhodes Co-Lab, Sustainable Destination”, να μετατρέψει τη Ρόδο στο πρώτο παγκόσμιο παράδειγμα ολιστικού μετασχηματισμού ενός τουριστικού προορισμού. Προφανώς, από την εμπειρία σας στην Ευρώπη, είναι ένα βασικό κριτήριο στην επιλογή των προτιμήσεων των ταξιδιωτών που αναπτύσσουν μία διαρκώς εντεινόμενη ευαισθητοποίηση για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα;
O ΚΟΣΜΟΣ και οι Πράσινοι στηρίζουμε μοντέλα ήπιας ανάπτυξης και του ήπιου τουρισμού με εγκαταστάσεις και μεγέθη που δεν δημιουργούν προκλήσεις σε ό,τι αφορά τις υποδομές, το τοπίο το περιβάλλον και ειδικά τη νησιωτική βιοποικιλότητα. Το πλαίσιο και οι στόχοι που έχει δημοσιοποιήσει το “The Rhodes Co-Lab, Sustainable Destination” σε ό,τι αφορά το περιβάλλον και την ευθυγράμμιση με τους στόχους της Πράσινης Μετάβασης είναι σημαντικοί και στην σωστή κατεύθυνση για τις ήδη υφιστάμενες δομές τουρισμού. Δεν πρέπει, όμως, να μπούμε σε μία λογική όπου τηρώντας τις βασικές αρχές μετάβασης, να συνεχίσουμε σε ένα μοντέλο υπερτουρισμού που θα ονομάσουμε πράσινο, αλλά εκ των πραγμάτων θα είναι εξίσου προβληματικό με το παρελθόν. Πρέπει να υπάρξει εξίσου αλλαγή σε ό,τι αφορά τις πυκνώσεις πληθυσμών και εγκαταστάσεων στους τουριστικούς μας προορισμούς, αλλά και τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται κατά την τουριστική περίοδο. Ευχή μας είναι να δούμε και προγράμματα που θα αναδείξουν τον τόπο, για παράδειγμα το Ροδίνι, με σύνδεση στο Πράσινο Ταμείο, αλλά και αστικές αναπλάσεις με πρώτους ωφελούμενους τους κατοίκους της Ρόδου.
