• Καλλιεργήθηκε ένα άηθες κλίμα εναντίον μας, που όσο περνάει ο καιρός συνειδητοποιούμε τους λόγους και τη σκοπιμότητά του
Χειμαρρώδης στη συνομιλία μας η Κωνσταντίνα Σβύνου, μιλάει στη «δ» για όλους και για όλα, κυρίως για τον τουρισμό – γέννημα θρέμμα άλλωστε η ίδια του τουρισμού• αλλά και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Με τον τουρισμό ασχολείται από την παιδική της ηλικία, λόγω των οικογενειακών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Διετέλεσε για αρκετά χρόνια πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω και είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων. Διανύει την πρώτη της ενασχόληση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Από τον Ιανουάριο του 2024 βρίσκεται στο τιμόνι του Επαρχείου Κω• Νισύρου.
Δεν κρύβει τα λόγια της, δηλώνει ετοιμοπόλεμη ν’ αντιμετωπίσει όλες τις προκλήσεις, επισημαίνοντας για μία ακόμη φορά ότι μπήκε σε αυτό τον χώρο, γιατί θέλει να προσφέρει στον τόπο, εκφράζει την ανησυχία της για την επόμενη τουριστική σεζόν που εκτιμά ότι θα είναι δυσκολότερη η κατάσταση, παραδέχεται ότι οι επιχειρηματίες έχουν δίκιο να γκρινιάζουν για τα μειωμένα έσοδα στα ταμεία και δε διστάζει να πει ότι το κράτος «πυροβολεί» τους νόμιμους και τους υγιής, θέτοντας παράλληλα τον προβληματισμό αν τελικά τιμωρείται η επιτυχής έκβαση του τουριστικού προϊόντος και η μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλουν οι επιχειρηματίες, οι παράγοντες και οι εργαζόμενοι του τουρισμού.
«Όλοι διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις, παρά τη ζήτηση που δείχνει να έχει η χώρα μας. Μας προβληματίζει η αύξηση του Τέλους Ανθεκτικότητας που μπορεί να αποβεί αποτρεπτική. Ήδη λαμβάνουμε τα πρώτα ανησυχητικά μηνύματα από τη γερμανική αγορά», δηλώνει για τα μηνύματα που έρχονται για την τουριστική χρονιά το 2025.
Από τον Αύγουστο βρέθηκε σε μία οξυμένη κατάσταση με ανταλλαγή πυρών με τον Α’ βαθμό Τ.Α. στην Κω, λόγω του ζητήματος με τον ΧΥΤΑ, ωστόσο η ίδια δηλώνει ότι παρά την πικρία της για τον τρόπο που έχει λειτουργήσει ο Δήμαρχος Κω απέναντι της, η ίδια τον καλεί • μέσα από τη συνέντευξή μας• να προσπεράσουν τις πικρίες και τα όσα προηγήθηκαν, ενώνοντας δυνάμεις προκειμένου ο τόπος να πάει μπροστά.
Επισημαίνει ότι στο νησί του Ιπποκράτη, που είναι ο τέταρτος τουριστικός προορισμός της χώρας μας, πρέπει να γίνουν σοβαρά έργα υποδομών και διασφάλισης των φυσικών πόρων.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Κυρία Έπαρχε, κλείνοντας ένα εννιάμηνο στο τιμόνι του Επαρχείου Κω• Νισύρου, ποιες είναι οι εντυπώσεις σας ως «πρωτάρα» στην Τοπική Αυτοδιοίκηση; Γιατί η αλήθεια είναι ότι μπήκατε κατευθείαν στα «βαθιά»…
Πράγματι κυρία Παμπρή, μπορώ να πω ότι δεν είχα καν αυτή την «περίοδο χάριτος» προκειμένου να προσαρμοστώ στον νέο μου ρόλο, να μάθω και να αρχίσω σιγά σιγά να πράττω… Από την πρώτη στιγμή, δύσκολες προκλήσεις, πολλά τα ζητούμενα και μια ομάδα νέα για εμένα, τόσο ως προς τους εκλεγμένους συναδέλφους, όσο και ως προς τους εργαζόμενους στον χώρο του Επαρχείου. Ωστόσο, όταν προέρχεσαι από τον ιδιωτικό τομέα, είσαι «ετοιμοπόλεμος» και μπορείς να προσαρμοστείς ταχύτατα. Το παραπάνω όμως λειτουργεί και ανάποδα, καθώς στον ιδιωτικό τομέα αποφασίζεις και εκτελείς. Στην τοπική αυτοδιοίκηση όμως, οι διαδικασίες είναι αδικαιολόγητα χρονοβόρες, η υποστελέχωση και η μη δυνατότητα προσλήψεων αποτελεί σημαντικό τροχοπέδη, η έλλειψη αυτονομίας και οικονομικής αυτάρκειας στους επάρχους επίσης λειτουργούν ανασταλτικά (παρά το ότι ο περιφερειάρχης είναι πάντα θετικός και αρωγός σε ό,τι προτείνουμε).
• Ποιοι είναι οι στόχοι που θέτετε για την Κω ως έπαρχος και ποιες είναι οι προτεραιότητες που πρέπει να δοθούν σε ένα νησί όπως η Κως που είναι ο 4ος τουριστικός προορισμός της χώρας;
Στο νησί μας πρέπει να γίνουν σοβαρά έργα. Έργα υποδομών και διασφάλισης των φυσικών μας πόρων, όπως το νερό, έργα στο οδικό δίκτυο, έργα στις πύλες εισόδου. Αν ήταν στο δικό μας χέρι θα ανακατασκευάζαμε αρκετά πράγματα το νησί.
Πχ. δεν μας επιτρέπεται αυτή η εικόνα στη βασικότερη πύλη εισόδου του νησιού, στην είσοδο Σέγκεν. Μια εικόνα που μας έχει ντροπιάσει διεθνώς. Δεν μας επιτρέπεται αυτή η εικόνα στο Μαστιχάρι, με μισογκρεμισμένα κτήρια κ σίδερα να εξέχουν στην παραλιακή οδό, μισά πεζοδρόμια, φύκια παντού, μέχρι και σκουριασμένοι σιδηροδοκοί παρατημένοι στο λιμάνι. Δεν μας επιτρέπεται αυτή η εικόνα στην Κέφαλο, αυτή την ευλογημένη από φυσικό τοπίο περιοχή που στενάζει καθώς καμία απολύτως επένδυση υποδομής δεν έχει γίνει τα τελευταία χρόνια. Αυτά δεν είναι εικόνα 4ου τουριστικού προορισμού, αλλά δυστυχώς δεν περνούν από τη δικαιοδοσία του Β’ βαθμού να προχωρήσει σε παρεμβάσεις.
Έως το τέλος της θητείας μας θα έχουν ολοκληρωθεί βασικά έργα στο επαρχιακό οδικό δίκτυο που αυτή τη στιγμή δρομολογούνται με ειδικές μελέτες. Περιμένουμε να υπογραφεί άμεσα σε ανάδοχο η μελέτη για την κεντρικό άξονα Κω• αεροδρόμιο, μετά την ολοκλήρωση της οποίας θα προχωρήσουμε στην εφαρμογή της. Το οδικό μας δίκτυο θα εκσυγχρονιστεί στον άξονα της ασφαλούς οδήγησης προς την επίλυση βασικών προβλημάτων (επικίνδυνα σημεία, κόμβοι κλπ).
Παράλληλα χρηματοδοτούμε δράσεις-προτάσεις ώριμων έργων που μας έρχονται από τον Δήμο της Κω, όπως (ΔΕΥΑΚ, αστικές αναπλάσεις, λιμάνι Κεφάλου κ.α.), ενώ τρέχουμε πολλά και σημαντικά θέματα, που πρώτα θα δρομολογηθούν και μετά θα τα ανακοινώσουμε. Πάγια πεποίθησή μου αποτελεί ότι πρώτα πράττω και μετά ανακοινώνω και όχι το αντίθετο που βλέπουμε να γίνεται μέχρι τώρα σε αρκετές περιπτώσεις.
• Στο τελευταίο διάστημα η Κως βρίσκεται σε μία διαμάχη Α’ και Β’ βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης κι εσείς έχετε μπει στη «δίνη του κυκλώνα» με τη δημοτική αρχή, ανταλλάσσοντας πυρά, σε μία ένταση που ξεκίνησε για τον ΧΥΤΑ και αντί να καταλαγιάζει, φαίνεται ότι όλο και πυροδοτείται. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η κατάσταση, γιατί είστε και σε μία μικρή τοπική κοινωνία…Μου είναι λυπηρό και αδιανόητο αυτό που συμβαίνει. Σε όλες τις θέσεις που βρέθηκα ως αιρετή, κατάφερνα να έχω συνεργασία ακόμα και με στελέχη που ήταν σε αντίθετη κατεύθυνση απόψεων. Εδώ καλλιεργήθηκε ένα άηθες κλίμα εναντίον μας, που όσο περνάει ο καιρός συνειδητοποιούμε τους λόγους και τη σκοπιμότητά του.
Όσον αφορά στο θέμα του ΧΥΤΑ Κω, του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου και του ΠΕΣΔΑ, το 2022 που αυτά ψηφίστηκαν από τους δημάρχους, εμείς ούτε εκλεγμένοι ήμασταν, ούτε ερωτηθήκαμε ποτέ. Ο μόνος που γνώριζε και ψήφιζε ήταν ο τότε και νυν δήμαρχος Κω. Γιατί τώρα φταίει η έπαρχος και οι νέοι περιφερειακοί σύμβουλοι; Ας μας το εξηγήσουν αυτοί που μας το καταλογίζουν… Αυτή την πολιτική δεν τη γνωρίζω και δεν θέλω να τη μάθω.
Μπήκα σε αυτό το χώρο, γιατί θέλω να προσφέρω στον τόπο μου. Παρά την πικρία για τον τρόπο που έχει λειτουργήσει ο δήμαρχος Κω απέναντί μου, τις παραφράσεις των λόγων μου που έχει κάνει και τον τρόπο που μίλησε για εμένα σε πρόσφατη συνέντευξή του, εγώ είμαι εδώ, έτσι ώστε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να μπορέσουμε να δουλέψουμε μαζί για αυτό για το οποίο μας εξέλεξε ο κόσμος. Να πάμε τον τόπο μας μπροστά.
• Προχωρήσατε σε μία κίνηση καλής διάθεσης μέσα από την πρόσφατη ανάρτησή σας, ώστε να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να προσπεράσετε την ένταση που προηγήθηκε όλο αυτό το διάστημα στην Κω απλώνοντας χείρα φιλίας προς όλες τις πλευρές για το καλό του τόπου. Υπάρχει βέβαια και η γνωστή ρήση ότι αν ραγίσει το γυαλί δύσκολα ξανακολλάει…
Οι σχέσεις μεταξύ αιρετών δεν είναι προσωπικές, είναι συσχετισμοί συνέργειας και αποτελεί στοιχειώδη μας υποχρέωση να προσπαθήσουμε να βρούμε ισορροπίες. Ξέρω πια πως ο δρόμος είναι δύσκολος, όμως στο μικρό αυτό χρονικό διάστημα είδα και έμαθα. Δεν απλώνω χείρα φιλίας, απλώνω χείρα συνεργασίας και θα συνεχίσω να το κάνω ακόμα και όταν κάποιοι προσπαθούν να μου κόψουν το χέρι…
• Στον τουρισμό με τον οποίο ασχολείστε επιχειρηματικά, είστε πρόεδρος του ΙΤΕΠ και τέως πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω, πως αποτιμάτε τη φετινή σεζόν, μπαίνοντας πλέον στην τελική ευθεία στα νησιά μας; Στην Κω εξ όσων πληροφορούμαι, η πληρότητα και τον Σεπτέμβριο έπιασε «ταβάνι» θυμίζοντας Αύγουστο…
Οι πληρότητες στα ξενοδοχεία είναι στα ίδια επίπεδα με την περσινή χρονιά, με τη μέση τιμή να εμφανίζεται αυξημένη λόγω της αύξησης του κόστους λειτουργίας των ξενοδοχείων. Η ζήτηση που έχει το νησί μας, το Ν. Αιγαίο και η χώρα μας είναι στα υψηλότερα επίπεδα και για το λόγο αυτό βλέπουμε να διανύουμε μια χρονιά με ρεκόρ των αφίξεων. Τη ζήτηση αυτή όμως δεν πρέπει να τη λαμβάνουμε ως δεδομένη.
Το ρεκόρ αφίξεων δεν αποτυπώνεται ευρύτερα ούτε στον κύκλο εργασιών των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, ούτε στην αγορά. Το πλεόνασμα των αφίξεων, αλλά κι ένα μεγάλο ποσοστό αυτών, φαίνεται να διαφεύγει προς βραχυχρόνια μίσθωση, δηλωμένη ή μη, που αποδεδειγμένα οι επισκέπτες τους δαπανούν λιγότερα.
Μας ανησυχεί το γεγονός των μειωμένων εισπράξεων του Ιουλίου και μας χτυπάει καμπανάκι καθώς δεν μπορούμε να θεωρούμε ως δεδομένη την συνεχή επιτυχή πορεία στο χώρο του τουρισμού. Ο Ευρωπαίος περνάει δύσκολα οικονομικά, όπως και ο Έλληνας και τη στιγμή που το πακέτο «μετακίνηση• διαμονή» έχει αυξηθεί είναι αναμενόμενο να μειώσει την υπόλοιπη δαπάνη του.
Την τελική αποτίμηση θα την κάνουμε στο τέλος, όπου θα τρέξουμε και την ετήσια έρευνά μας ως ΙΤΕΠ προκειμένου να έχουμε όλα εκείνα τα ποιοτικά δεδομένα με τα οποία θα αξιολογήσουμε την πορεία μας.
Ωστόσο, είμαστε ευτυχείς που οι Ευρωπαίοι μας προτιμούν, αλλά κυρίως που λειτουργούμε με έναν περιφερειάρχη που δίνει προτεραιότητα όχι γενικά στην τουριστική προβολή αλλά σε στοχευμένα έργα αειφορίας που θέτουν εξαρχής νέα ανταγωνιστική βάση στο τουριστικό προϊον του Νοτίου Αιγαίου.
• Ωστόσο σε επαφές μου με επιχειρηματίες της Κω τον περασμένο Αύγουστο στο νησί, υπήρχε γκρίνια για το τι μένει τελικά στο ταμείο…
Και δικαιολογημένα. Γιατί τα κόστη λειτουργίας των επιχειρήσεων έχουν εκτοξευθεί. Σε τέτοια επίπεδα που δεν είναι εύκολο να ενσωματωθούν στις τιμές πώλησης, με αποτέλεσμα την οικονομική δυσχέρεια των επιχειρήσεων. Μεγάλο επίσης πρόβλημα η εύρεση εξειδικευμένου προσωπικού, ποιοτικά και ποσοτικά. Πέραν τούτου μια φορολογική πολιτική η οποία πλέον προβληματίζει, αλλαγές σε ταμειακές και Pos που σε κάποιες περιπτώσεις δεν έχουν λογική. Γιατί πχ να πρέπει μια επιχείρηση που ήταν ήδη συνδεδεμένη με την ΑΑΔΕ μέσω φορολογικού μηχανισμού να είναι αναγκασμένη να αλλάξει το σύστημα και να πάει σε «πάροχο» καταβάλλοντας αμοιβή για κάθε παραστατικό που κόβει; Αυτή την απορία πάντως θα ήθελα κάποιος να μου την εξηγήσει…
Πολύ φοβάμαι ότι του χρόνου η κατάσταση θα είναι δυσκολότερη για τις επιχειρήσεις, καθώς η υπεραύξηση του τέλους ανθεκτικότητας θα μειώσει τη δαπάνη των επισκεπτών στην αγορά, ενώ ενδέχεται να μειώσει τη ζήτηση.
• Δηλώσατε απογοητευμένη κι εσείς από τις πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες στη ΔΕΘ, όπως και η συντριπτική πλειονότητα όσων ασχολούνται με τον τουριστικό κλάδο. Τι προσμένατε να ακούσετε;
Αντί να ακούσουμε την απόφαση του τρόπου με τον οποίο θα καταστεί πραγματικά ανταποδοτικό το Τέλος Ανθεκτικότητας με την απόδοσή του στην τοπική αυτοδιοίκηση, ακούσαμε την αύξησή του, προκειμένου να λειτουργήσει ανταποδοτικά!. Μια αύξηση, που παρά τα σενάρια που κυκλοφορούσαν δεν την περίμενα, γιατί απλούστατα τη θεωρώ μέγιστο παραλογισμό.
Σαφέστατα περίμενα κ εγώ, όπως και όλος ο κλάδος, να ακούσουμε μέτρα για την εξυγίανση των αρνητικών επιπτώσεων (ως επι το πλείστον κοινωνικών), που προκαλεί η βραχυχρόνια μίσθωση. Μέτρα που θα είναι δίκαια και αναλογικά για κάθε περιοχή και που θα διασφαλίζουν την υγιή επιχειρηματικότητα, αλλά και την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών στον κλάδο της διαμονής και ευρύτερα της φιλοξενίας.
Αντιθέτως συνειδητοποιούμε μετα λύπης μας ότι μονίμως το κράτος «πυροβολεί» τους νόμιμους και τους υγιείς και αναρωτιόμαστε αν τελικά τιμωρείται η επιτυχής έκβαση του τουριστικού μας προϊόντος και η μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλουν οι επιχειρηματίες, οι παράγοντες και οι εργαζόμενοι του τουρισμού.
• Για το Τέλος Ανθεκτικότητας ο περιφερειάρχης κ. Χατζημάρκος διεκδικεί από την αρχή να περάσει στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στο πλαίσιο της ανταποδοτικότητας, η οποία με τη σειρά της θα διανείμει τα κονδύλια στους Δήμους. Όμως οι Δήμοι υποστηρίζουν ότι δεν χρειάζονται μεσάζοντες..
Κάθε τέλος έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα και ο αρχικός μετασχηματισμός του φόρου διαμονής σε Τέλος Ανθεκτικότητας, αυτό το σκοπό είχε αρχικά. Από την αρχή ο κλάδος εξέφρασε τις αντιρρήσεις του στην υπέρογκη αύξηση που άγγιζε το 200% κι ένα παραπάνω τώρα σε αυτόν τον παραλογισμό της 2ης συνεχόμενης αύξησης πριν καν περάσει ένα έτος, με την πρόφαση η αύξηση αυτή να αποδίδεται (θεωρητικά) στην τοπική αυτοδιοίκηση. Αναρωτιόμαστε βέβαια με ποιο τρόπο έγινε η κατανομή των 400 περίπου εκατομμυρίων (κατά προσέγγιση υπολογισμός) που εισπράττονται από το Τέλος Ανθεκτικότητας…. Από αυτά τα 400, υπολογίζουμε πάνω από 100 εκ ευρώ να παράγονται στο Ν. Αιγαίο… Σκεφτείτε λοιπόν, αν όχι ολόκληρο το ποσό, αλλά ποσοστό αυτού ερχόταν στην τοπική αυτοδιοίκηση πόσα έργα υποδομών θα μπορούσαν να σχεδιαστούν και να εκτελεστούν…
Πρώτη η περιφέρεια Ν. Αιγαίου ξεκίνησε ένα σοβαρό εγχείρημα για τη διεκδίκηση του Τέλους Ανθεκτικότητας, θέτοντας τον όρο αυτά τα χρήματα να κατανέμονται αναλογικά στον τόπο από τον οποίο παράγονται. Ο στόχος είναι κοινός, οι δήμαρχοι θα έπρεπε να συνενώσουν τις δυνάμεις τους και να διεκδικήσουν όλοι μαζί ως Τ.Α. Α’ και Β’ βαθμού την ανταποδοτικότητα των τελών, αντί να ξεκινήσουν να διαφωνούν μεταξύ τους για το ποιος θα κάνει την πρώτη διαχείριση των χρημάτων. Με τέτοιες αντιπαραθέσεις βγαίνουμε μονίμως οι χαμένοι!
• Κυρία Σβύνου, υπάρχουν ενδείξεις για την τουριστική σεζόν του 2025 στην Κω;
Όλοι διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις, παρά τη ζήτηση που δείχνει να έχει η χώρα μας. Μας προβληματίζει η αύξηση του Τέλους Ανθεκτικότητας που μπορεί να αποβεί αποτρεπτική για κάποιον να επιλέξει να έρθει στην Ελλάδα. Παράλληλα δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό τόσο με τους ανταγωνιστικούς μας προορισμούς (Τουρκία, Ισπανία, Τυνησία κλπ), όσο και μεταξύ επιχειρήσεων της φιλοξενίας.
Ήδη λαμβάνουμε τα πρώτα ανησυχητικά μηνύματα από τη γερμανική αγορά, ενώ είναι βέβαιο πως θα περιοριστεί περαιτέρω η δαπάνη των επισκεπτών στην αγορά.
