ΔΟΚΤΩΡ ΕΙΡΗΝΗ ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ-ΧΑΙΡΕΤΗ MD PhD, ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ, ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΥ
• Επιστημονική Διευθύντρια της Μονάδας Μαστού Ρόδου Euromedica, Δρ. Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών στον Καρκίνο του Μαστού, Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΑΣΩ Αθηνών και Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Εξειδικευμένη στη Λαπαροσκοπική και Ενδοσκοπική Χειρουργική στη Γερμανία και μέλος της Ευρωπαϊκής Γυναικολογικής Εταιρείας Λαπαροσκόπησης-Ενδοσκόπησης ESGE, Τ. Επιμελήτρια Προπαιδευτικής Πανεπιστημιακής Κλινικής Δρέσδης Γερμανίας και Υπεύθυνη του Κέντρου Μαστού
Μία στις οκτώ γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού και 1 στις 4 είναι μικρότερη των 55 ετών. Ο καρκίνος του μαστού αφορά στο 1% των περιστατικών άνδρες.
Πρέπει να γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου και να ενισχύουμε τους προστατευτικούς παράγοντες, ώστε να προληφθεί πρωτογενώς ο καρκίνος του μαστού.
Παράγοντες κινδύνου: η ηλικία, η λευκή φυλή, η γενετική προδιάθεση, το οικογενειακό ιστορικό, ο προηγηθείς καρκίνος ( του μαστού, των ωοθηκών), η αυξημένη πυκνότητα και οι υπερπλαστικές αλλοιώσεις του μαστού, η προηγηθείσα ακτινοθεραπεία στο θώρακα, η πρώιμη εμμηναρχή, η καθυστερημένη εμμηνόπαυση, η ατοκία, η αυξημένη ηλικία κατά τον 1ο τοκετό (>30 ετών), η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης και το αλκοόλ.
Προστατευτικοί παράγοντες: Ο μητρικός θηλασμός από 1,5 έτος, η σωματική άσκηση 3-5 ώρες την εβδομάδα, η υγιεινή διατροφή (με φυτικές ίνες, πολυακόρεστα λίπη, συμπληρώματα βιταμίνης D και A), η αποφυγή μακροχρόνιας ορμονικής υποκατάστασης στην εμμηνόπαυση και μακροχρόνιας χρήσης αντισυλληπτικών, η αντιμετώπιση της αϋπνίας και η αποφυγή τοξικών ουσιών στην εμβρυική και παιδική ζωή.
Μόνο 10% των ασθενών έχουν γενετικό υπόβαθρο, λόγω μεταλλάξεων των γονιδίων κυρίως BRCA-1 και BRCA-2. Με μία εξέταση αίματος μπορούν οι γυναίκες να διαγνωσθούν αν είναι φορείς των μεταλλάξεων αυτών και να μπουν σε πρόγραμμα εντατικής παρακολούθησης από τα 25 έτη.
Για την καλή πρόγνωση, μεγάλη σημασία παίζει η πρώιμη διάγνωση. Συνιστάμε ετήσιο προληπτικό έλεγχο σε ειδικό μαστολόγο από το 25ο έτος της ζωής, αν υπάρχει οικογενής προδιάθεση και από το 30ο έτος στο γενικό πληθυσμό.
Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες του 2024 όλες οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται από τα 40 έτη και άνω σε ψηφιακή μαστογραφία ανά 1 με 2 έτη. Μελέτες έδειξαν μείωση της θνησιμότητας με τη χρήση της κατά 25%. Ο ακτινογραφικά πυκνός μαστός όμως και οι ασθενείς κάτω των 40 ετών αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα της μαστογραφίας.
Συστήνεται η διενέργεια σύγχρονου υπερηχογραφήματος υψηλής ανάλυσης, που αποτελεί τη διαγνωστική μέθοδο εκλογής στις γυναίκες αυτές. Πρόσθετες τεχνικές είναι το έγχρωμο Doppler , η ελαστογραφία και η 3D υπερηχογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η τομοσύνθεση.
Μόλις διαγνωστεί το ύποπτο εύρημα (ψηλαφητό ή μη) γίνεται η ιστολογική διάγνωση με σύστημα βιοψίας υπό υπερηχογραφική ή μαστογραφική καθοδήγηση, υπό τοπική αναισθησία, χωρίς νοσηλεία, ανώδυνα (όχι παρακέντηση με λεπτή βελόνη).
Επί καλοήθους ευρήματος αποφεύγεται το περιττό χειρουργείο, ενώ επί κακοήθους η ιστολογική διάγνωση κατευθύνει τη θεραπευτική αντιμετώπιση, εξατομικευμένα για την κάθε ασθενή, με εξαιρετικά αποτελέσματα στην επιβίωση και ποιότητα ζωής. Παλαιότερες τακτικές, με τις οποίες η ασθενής μάθαινε τη διάγνωση μετά το χειρουργείο μέσω ταχείας βιοψίας, χωρίς ενημέρωση, χωρίς γνώση της βιολογίας του όγκου και χωρίς προεγχειρητικό σχεδιασμό, θεωρούνται ξεπερασμένες.
Στη χειρουργική θεραπεία, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο, διατηρούμε το μαστό στο 80 % των περιπτώσεων με μεθόδους ογκοπλαστικής (δηλαδή τεχνικές πλαστικής χειρουργικής με έξυπνες τομές και εσωτερικές μεταφορές κρημνών μαζικού αδένα ή και δέρματος για κάλυψη του κενού που αφήνει η αφαίρεση του όγκου ή με τη μέθοδο της μείωσης- ανόρθωσης των μαστών).
Στις περιπτώσεις που πρέπει να εφαρμοστεί η μαστεκτομή η μοντέρνα τεχνική με διατήρηση δέρματος ή και θηλής και άμεση αποκατάσταση με προθέματα σιλικόνης, διατατήρες (expanders) ή μυοδερματικούς κρημνούς του σώματός μας από την πλάτη ή την κοιλία προσφέρουν εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα.
Έτσι η χειρουργική του μαστού δεν συνεπάγεται πλέον τον ακρωτηριασμό της γυναίκας, αλλά μία τεχνικά εξειδικευμένη, αισθητικά προσανατολισμένη επέμβαση που εξασφαλίζει ποιότητα ζωής.
Προοπτική μελέτη μου για τα αποτελέσματα και την επίδραση των σύγχρονων τεχνικών μαστεκτομής στην ποιότητα της ζωής των ασθενών δημοσιεύθηκε στο υψηλής επιστημονικής αξίας διεθνές ιατρικό περιοδικό European Journal of Cancer EJC τον 11ο-2022, ενώ άλλη προοπτική μελέτη μου για τα αποτελέσματα και την επίδραση των καινοτόμων χειρουργικών τεχνικών ογκοπλαστικής με διατήρηση του μαστού στην ποιότητα της ζωής των ασθενών δημοσιεύθηκε στο υψηλής επιστημονικής αξίας ιατρικό περιοδικό The Breast τον 4ο-2023.
Το βραβείο Ιατρικής Καινοτομίας και Πρωτοπορίας μου απονεμήθηκε για το έργο μου στη χειρουργική του μαστού, κατά το 9ο Συμποσίο Ιατρικής Αριστείας-Καινοτομίας στην Αθήνα τον 6ο- 2023 και το 10ου αντίστοιχο συμπόσιο την 1η -6-2024.
Με την ομάδα μου πραγματοποιούμε καθημερινά όλο το φάσμα των χειρουργικών επεμβάσεων καλοήθων και κακοήθων παθήσεων του μαστού, εφαρμόζοντας όλες τις σύγχρονες τεχνικές ογκοπλαστικής χειρουργικής και την τεχνική του λεμφαδένα φρουρού, που αποτελεί την ενδεδειγμένη χειρουργική θεραπεία της μασχάλης στον καρκίνο του μαστού. Παράλληλα πραγματοποιούμε την πλέον σύγχρονη διαγνωστική και συμβουλευτική των παθήσεων του μαστού και την παρακολούθησή τους. Το ποσοστό ίασης των ασθενών μου με καρκίνο του μαστού είναι σχεδόν 100%.
Με τα σύγχρονα διαγνωστικά μέσα και χειρουργικές τεχνικές, καθώς και την εξέλιξη της ακτινοθεραπείας και των συστηματικών θεραπειών (χημειο-, ορμονο- ανοσοθεραπειών και μοριακών θεραπειών) μπορεί να ιαθεί ο καρκίνος του μαστού. Το άλφα και το ωμέγα είναι η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία. Ο προληπτικός ετήσιος έλεγχος σε ειδικό μαστολόγο σώζει ζωές.
