-Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του διεθνούς Συνεδρίου με θέμα «Ελευθερία Λόγου και Λογοκρισία» που πραγματοποίησαν το Διεθνές Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών Ρόδου του ΔΟΠΑΡ, το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και το Συμβούλιο των Συγγραφέων και Μεταφραστών των Τριών Θαλασσών (TSWTC) από 3 μέχρι 5 Οκτωβρίου υπό την αιγίδα της UNESCO.
Στο συνέδριο έλαβαν μέρος 25 ομιλητές από 15 χώρες, οι οποίοι παρουσίασαν τη δική τους εμπειρία ως λογοτέχνες, δημοσιογράφοι, κριτικοί και μεταφραστές στις χώρες τους σχετικά με την ελευθερία έκφρασης και αυτοέκφρασης, τα πνευματικά δικαιώματα, τη λογοκρισία και την αυτολογοκρισία.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε με αφορμή τον εορτασμό των 20 χρόνων από την κρουαζιέρα 400 συγγραφέων και μεταφραστών από 30 χώρες στο Αιγαίο Πέλαγος, τη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα όπου οραματίστηκαν την ίδρυση ενός κέντρου για τη λογοτεχνία, τη μετάφραση, την ελευθερία του λόγου, το διαπολιτισμικό διάλογο, την αμοιβαία κατανόηση και αποδοχή.
Την Πέμπτη 2 Οκτωβρίου στην τελετή υποδοχής των ομιλητών που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΔΚΣΜΡ παρέστησαν ο Δήμαρχος Ρόδου, κ. Φώτης Χατζηδιάκος, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, κ. Τέρης Χατζηιωάννου, ο Αντιδήμαρχος Διοικητικών και πρώην Αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Σάββας Διακοσταματίου, ο Πρόεδρος του ΔΟΠΑΡ, κ. Σέργιος Αϊβάζης, η Αντιδήμαρχος Τουρισμού, κ. Μαρίζα Χατζηλαζάρου, και οι κ.κ. Βασίλης και Λη Μηναΐδης.
Την Παρασκευή 3 Οκτωβρίου, την έναρξη του Συνεδρίου κήρυξε ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Τέρης Χατζηιωάννου, ο οποίος μίλησε για τη σπουδαιότητα του ΔΚΣΜΡ, την ύπαρξη της λογοκρισίας στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης και ευχήθηκε καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου και στη συνέχεια απηύθυνε χαιρετισμό ο Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Σπύρος Συρόπουλος, ο οποίος αναφέρθηκε στην επίπονη προσπάθεια που έγινε από όλους τους συνεργαζόμενους φορείς για την πραγματοποίηση του Συνεδρίου. Συγκεκριμένα, ο κ. Συρόπουλος ενημέρωσε ότι η προετοιμασία για το Συνέδριο άρχισε πριν από ενάμιση χρόνο, υπήρξε εντατική ηλεκτρονική επικοινωνία, προκειμένου να συντονιστούν και να ομαδοποιηθούν οι συνεδρίες στις οποίες ήταν διαρθρωμένο το πρόγραμμα του Συνεδρίου και έγινε εκτενής ενημέρωση στον Τύπο ήδη από το Μάιο για τη διεξαγωγή του στη Ρόδο.
Η Νάνσυ Τρυποσκούφη, προϊσταμένη του Διεθνούς Κέντρου αναφέρθηκε συνοπτικά στο ρόλο που παίζει το ΔΚΣΜΡ τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό και τοπικό επίπεδο και ευχαρίστησε όλους τους συμμετέχοντες καθώς και τους χορηγούς δίχως την αρωγή των οποίων δεν θα ήταν εφικτό ένα τόσο μεγάλο Συνέδριο.
Ο Gino Leineweber, Πρόεδρος του TSWTC και της Ένωσης Λογοτεχνών Αμβούργου, μίλησε για την κοπιώδη προετοιμασία ενός τόσο μεγάλου συνεδρίου, προκειμένου να συμμετάσχουν σημαντικοί ομιλητές από 15 διαφορετικές χώρες και ευχαρίστησε όλους όσοι δούλεψαν σκληρά για την πραγματοποίησή του.
Επίσης, χαιρέτησε ο Κώστας Τσολακίδης, Επίκουρος Καθηγητής Πληροφορικής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, καθώς είχε ενεργή εμπλοκή στην ηλεκτρονική διασύνδεση του Κέντρου στα πρώτα του βήματα.
Το Συνέδριο ξεκίνησε με την αναδρομή στην κρουαζιέρα με το πλοίο World Renaissance το Νοέμβριο του 1994, όπου συζητήθηκε εκτενώς η ιδέα της ίδρυσης ενός κέντρου που θα αντιπροσωπεύει την ιδέα μιας νέας Ευρώπης, ενός κέντρου ανεξάρτητου και ανοιχτού σε όλους τους συγγραφείς και μεταφραστές, με στόχο να δώσει ένα νέο νόημα στη γραπτή επικοινωνία στο ξεκίνημα της νέας χιλιετίας. Πρωτεργάτες του εγχειρήματος ήταν ο Σουηδός ποιητής Peter Curman και ο αείμνηστος Δωδεκανήσιος συγγραφέας Νίκος Κάσδαγλης. Ο Peter Curman θυμήθηκε με μεγάλη συγκίνηση τις συζητήσεις και τις απαγγελίες ποιημάτων καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και ο Γιώργος Γιαννόπουλος, πρώην Δήμαρχος Ροδίων, μίλησε για την πρόταση που έγινε από τον Peter Curman, το Νίκο Κάσδαγλη και τον αείμνηστο Ηλία Κόλια, τότε Εφόρου Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στη Ρόδο, προκειμένου να ιδρυθεί το διεθνές κέντρο στη Ρόδο και την κατοπινή αγωνιώδη δουλειά για να μπορέσει να γίνει το όνειρο πραγματικότητα. Η Ewa Kumlin, σύζυγος του τότε πρέσβη της Σουηδίας στην Ελλάδα αναφέρθηκε στις συναντήσεις που είχε για την πραγματοποίηση της κρουαζιέρας, αφού είχε αναλάβει το συντονισμό του προγράμματος, τις επισκέψεις με το Θανάση Βαλτινό στο Υπουργείο Πολιτισμού και το άγχος κατά την ημέρα των εγκαινίων του ΔΚΣΜΡ.
Η γνωστή Τουρκάλα μεταφράστρια Sezer Duru, που κι αυτή ανήκε στο στενό πυρήνα των εμπνευστών, αναφέρθηκε κυρίως στα προβλήματα λογοκρισίας που βιώνει στις μέρες μας η Τουρκία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην αυτολογοκρισία που υφίστανται οι λογοτέχνες και οι μεταφραστές καθώς και οι εκδοτικοί οίκοι στη χώρα της.
Η πρώτη συνεδρία είχε τίτλο «Το “όχημα” της έκφρασης και της επικοινωνίας» με πρώτο ομιλητή τον ποιητή, μεταφραστή και συντάκτη της εφημερίδας «Το Βήμα» κ. Αναστάση Βιστωνίτη, ο οποίος μάς θύμισε τη λογοκρισία που είχε εγκαθιδρυθεί στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της επταετίας καθώς και τα διάφορα ευτράπελα που τη συνόδευαν. Στη συνέχεια πήρε το λόγο η Fatima Hussain, καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Νέου Δελχί στην Ινδία, που έκανε μία ιστορική αναδρομή σε θέματα λογοκρισίας στην Ινδία, ιδιαίτερα κατά την εποχή της αποικιοκρατίας και κατόπιν η Cecilia Djurberg, κριτικός και δημοσιογράφος από τη Σουηδία, παρουσίασε τα σύγχρονα μέσα ελευθερίας λόγου και έκφρασης (μέσα κοινωνικής δικτύωσης), ηλεκτρονικά βιβλία κ.ά. και την ελευθερία και αυτολογοκρισία στη σύγχρονη θεατρική τέχνη.
Η πρώτη απογευματινή συνεδρία «Ελευθερία λόγου – έννοια – ιστορία» άνοιξε με τον Uwe Friesel, Γερμανό συγγραφέα, ιδρυτικό μέλος του ΔΣ του TSWTC, ο οποίος μίλησε για την ελευθερία του λόγου και τη λογοκρισία μετά την ένωση της δυτικής και της ανατολικής Γερμανίας καθώς και με ποιητική και συναισθηματική διάθεση θυμήθηκε τις γεμάτες ποίηση και όνειρα ημέρες της κρουαζιέρας.
Ο κ. Αναστάσιος Χαμουζάς, δικηγόρος, υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διευθυντής του Εσπερινού Λυκείου, προσέγγισε νομικά την ελευθερία του λόγου και τη λογοκρισία και έκανε ιστορική αναδρομή σε λογοτεχνικά κείμενα από την αρχαιότητα και το Μεσαίωνα με στοιχεία λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας.
Στη δεύτερη απογευματινή συνεδρία με τίτλο «Λογοκρισία και αυτολογοκρισία» μίλησε ο Meir Ouziel, καλλιτεχνικός διευθυντής της Ένωσης Εβραίων Συγγραφέων του Ισραήλ, που έκανε λόγο για τα σατιρικά λογοτεχνικά κείμενα και πώς μέσα από αυτά μπορούν να ξεπηδήσουν μηνύματα χωρίς να είναι εύκολο να λογοκριθούν. Κατόπιν ο Jukka Laajarinne, συγγραφέας και καθηγητής φιλοσοφίας από τη Φινλανδία, αναφέρθηκε στην αυτολογοκρισία που επιβάλλεται από διάφορους παράγοντες όπως η θρησκεία που θεωρεί κάποιες λέξεις «αμαρτωλές» και έδωσε έμφαση στη σιωπή στην οποία προσφεύγουν συχνά οι πνευματικοί άνθρωποι για να αντιμετωπίσουν τις αντίξοες συνθήκες που υφίστανται σε απολυταρχικά καθεστώτα.
Η συνεδρία έκλεισε με την ομιλία του Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Αιγαίου, κ. Σπύρου Συρόπουλου, ο οποίος αναφέρθηκε στη λογοκρισία κατά την αρχαιότητα, στην ισηγορία και ισονομία που τελικά απολάμβαναν μόνο οι Αθηναίοι πολίτες που ήταν μορφωμένοι και αστοί.
Το Σάββατο 4 Οκτωβρίου, το συνέδριο ξεκίνησε με την ποιήτρια από την Τουρκία Gonça Özmen, που έχει συχνά κυνηγηθεί για τα ποιήματά της με το επιχείρημα ότι είναι προκλητικά και ανατρεπτικά και τη Manana Dumbadze, συγγραφέα από τη Γεωργία και θυγατέρα του σπουδαιότερου Γεωργιανού συγγραφέα Nodar Dumbadze, η οποία ανέγνωσε μία επιστολή με ηρωίδα την Ελιά που φυτεύτηκε το 2006 κατά τα εγκαίνια του κτηρίου εκπαιδευτικών προγραμμάτων του ΔΚΣΜΡ (κτήριο Περδικάκη), σύμβολο της ειρήνης των λαών και της ελεύθερης διακίνησης ιδεών μεταξύ τους και την ονόμασε «Κόρη της Manana» και κόρη κάθε συγγραφέα που επιζητεί την ελευθερία στην έκφραση.
Ακολούθησε η συνεδρία με τίτλο «Αυτολογοκρισία και πληροφοριοδότες» με τον Τούρκο ποιητή, συγγραφέα, δημοσιογράφο και πρώην σύμβουλο του πρωθυπουργού της Τουρκίας σε θέματα πολιτισμού, Mesut Senol, ο οποίος έκανε λόγο για τη λογοκρισία στη λογοτεχνική μετάφραση, τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα στην Τουρκία.
Στη συνέχεια ακούσαμε τη συγκλονιστική εισήγηση του ποιητή και πρώην Υπουργού Πολιτισμού του Πακιστάν Fakhar Zaman, ο οποίος αναφέρθηκε στις συνθήκες σκοταδισμού που επικρατούν στη χώρα του όπου κατά καιρούς απαγορεύονται και καίγονται βιβλία, ενώ οι συγγραφείς και οι ποιητές διώκονται συστηματικά, πράγμα που έχει βιώσει και ίδιος, αφού επί 18 χρόνια έζησε στην εξορία.
Κατόπιν μίλησε ο συγγραφέας και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης Istvan Turczi, ο οποίος επεσήμανε ότι παρά την πολιτική μεταβολή στη χώρα, ακόμη και σήμερα υφίσταται λογοκρισία σε πολλά επίπεδα, πράγμα πολύ ανησυχητικό για το μέλλον.
Η πρώτη απογευματινή συνεδρία με συντονίστρια την εκπρόσωπο της Νορβηγικής Ένωσης Kopinor για τα Πνευματικά Δικαιώματα Bente Christensen με τίτλο «Η σπουδαιότητα των πνευματικών δικαιωμάτων» ξεκίνησε με την Παλαιστίνια ποιήτρια και ερευνήτρια Dr. Faiha Abdulhadi, η οποία μάς έκανε κοινωνούς της δραματικής κατάστασης που βιώνει ο παλαιστινιακός λαός και την προσπάθεια των πνευματικών ανθρώπων να διασώσουν τη λογοτεχνία, την προφορική παράδοση, την ιστορική μνήμη ταυτόχρονα με την κατοχύρωση των πνευματικών δικαιωμάτων τους.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η εισήγηση της Γερμανίδας συγγραφέως Nina George, της οποίας το τελευταίο βιβλίο έχει γίνει best seller φέτος στη Γερμανία. Η Nina George ασχολείται ενεργά με την προστασία των συγγραφικών δικαιωμάτων και ιδιαίτερα της πώλησης των βιβλίων μέσω ηλεκτρονικών βιβλιοπωλείων καθώς και της ηλεκτρονικής λογοκρισίας που υφίστανται.
Ο Helge Sonneland, εκπρόσωπος από τη Νορβηγία, αναφέρθηκε στα πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων στη Νορβηγία και παρέθεσε τις προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται διεθνώς για την προστασία τους.
Η τελευταία συνεδρία με τίτλο «Λογοκρισία και αυτολογοκρισία στη λογοτεχνία» είχε ως ομιλητές την Αικατερίνη Νικολαρέα, Ε.Ε.ΔΙ.Π. Αγγλικής Γλώσσας για τη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Μυτιλήνη, που ασχολήθηκε με θέμα τον Οιδίποδα Τύραννο, τις μεταφράσεις και τη λογοκρισία στη θεατρική του μεταφορά κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού στην Αγγλία. Όπως επεσήμανε η κ. Νικολαρέα, αν και έγιναν αρκετές μεταφράσεις της τραγωδίας εκείνη την εποχή, ωστόσο απέφευγαν συστηματικά να την παρουσιάσουν στο θέατρο λόγω της θεματολογίας της.
Η Azar Mahloujian, συγγραφέας από το Ιράν, μίλησε για τη δριμεία λογοκρισία που υφίστανται τα συγγραφικά έργα στο Ιράν καθώς και για τη φυγή της πριν από αρκετά χρόνια προς τη Δύση λόγω του καθεστώτος.
Τελευταίες ομιλήτριες ήταν η Λιθουανή ποιήτρια Dalia Staponkute και η Κύπρια ποιήτρια Alev Adil που θεατροποίησαν και ανέγνωσαν ποιήματά τους δημιουργώντας ένα υποβλητικό κλείσιμο του Συνεδρίου καθώς μάς μετέφεραν σε μια άλλη ποιητική διάσταση.
Σημαντική στιγμή του συνεδρίου ήταν η αποχαιρετιστήρια ομιλία της Λη Μηναΐδη, ειδικού συμβούλου σε θέματα δημοσίων και διεθνών σχέσεων στο Δήμο Ρόδου, η οποία βίωσε από την πρώτη στιγμή και συνέβαλε ενεργά στη δημιουργία του ΔΚΣΜΡ. Η κ. Μηναΐδη έκανε ένα σύντομο απολογισμό του έργου του Κέντρου, αναφέρθηκε στις τρέχουσες δραστηριότητές του, τη δημιουργικότητα και άριστη συνεργασία του προσωπικού του και έδωσε το στίγμα για τους μελλοντικούς στόχους του ΔΚΣΜΡ.
Το Συνέδριο ολοκληρώθηκε με χορούς από το σύλλογο χορού TEΡΨΙΧΟΡΗ που ενθουσίασε όλους τους συμμετέχοντες, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να αντισταθούν και χόρεψαν μαζί τους.
Τα πρακτικά του Συνεδρίου πρόκειται να εκδοθούν σε δίγλωσσο τόμο, Αγγλικά και Ελληνικά.
Η συμμετοχή του κοινού ήταν αξιοσημείωτη και είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι υπήρξε μεγάλη συμμετοχή από τους φοιτητές όλων των τμημάτων του πανεπιστημίου που παρακολούθησαν το σύνολο των εισηγήσεων.
Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι η πραγματοποίηση αυτού του σημαντικού διεθνούς συνεδρίου βασίστηκε εξ ολοκλήρου σε χορηγίες που κάλυψαν όλες τις δαπάνες και συγκεκριμένα τη Σουηδική Ακαδημία, τη νορβηγική ένωση Kopinor, τον κ. Βασίλη Μηναΐδη και τον κ. Αντώνη Καμπουράκη για την παραχώρηση των δωματίων στα ξενοδοχεία Ερμής και Rodos Palace αντίστοιχα, το University Press για τα προγράμματα και τις αφίσες, το Pane di Capo-ΠΟΝΤΙΚΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΟΕ για τη δεξίωση υποδοχής, τη ΔΕΡΜΑΕ, τη δημοτική επιχείρηση συγκοινωνιών ΡΟΔΑ για την παραχώρηση του λεωφορείου.
