Οι παρατεταμένα υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία οι οποίες χαρακτήρισαν το φετινό καλοκαίρι στις περισσότερες περιοχές της χώρας, τα επόμενα χρόνια αναμένεται να επηρεάσουν καταλυτικά τον ελληνικό τουρισμό.
Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η νέα μελέτη με τίτλο «Χωρική και χρονική ανάλυση του Δείκτη Κλιματικών Συνθηκών Διακοπών (HCI) για αστικούς και παραθαλάσσιους προορισμούς στην Ελλάδα», η οποία δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Theoretical and Applied Climatology, από Ελληνες επιστήμονες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Η εργασία εξετάζει την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην καταλληλότητα του κλίματος για τον τουρισμό στην Ελλάδα, έναν από τους πιο δημοφιλείς καλοκαιρινούς προορισμούς παγκοσμίως.
Χρησιμοποιώντας τον Δείκτη Κλιματικών Συνθηκών Διακοπών (HCI) για αστικές και παραθαλάσσιες περιοχές, οι επιστήμονες ανέλυσαν τις ιστορικές τάσεις από το 1981 έως το 2023, προβλέποντας τις μελλοντικές συνθήκες υπό τρία σενάρια κλιματικής αλλαγής για την περίοδο 2025–2099.
Τρία κλιματικά σενάρια
Ο δρ Ηλίας Πέτρου, ερευνητικός συνεργάτης Εργαστηρίου Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας στο Τμήμα Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και ένας εκ των ερευνητών της μελέτης, εξηγεί στην «Κ» ποια είναι τα τρία σενάρια τα οποία δούλεψε η ομάδα.
«Σύμφωνα με το πρώτο, το πιο ήπιο σενάριο, οι εκπομπές όλων των θερμοκηπικών αερίων μειώνονται αισθητά στο εγγύς μέλλον. Το δεύτερο κλιματικό σενάριο δεν προβλέπει αισθητή μείωση εκπομπών, ενώ με βάση το τρίτο σενάριο, το δυσοίωνο, οι εκπομπές των θερμοκηπικών αερίων θα αυξηθούν περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Εμείς ψάξαμε να βρούμε πώς εξελίσσεται, σε καθεμία από τις τρεις περιπτώσεις, ο τουριστικός δείκτης (HCI) στην Ελλάδα».
Σύμφωνα με τον κ. Πέτρου, ακόμα και στο αισιόδοξο σενάριο SSP1-2.6, οι τιμές του HCI για αστικούς και παραθαλάσσιους προορισμούς παρουσιάζουν μείωση, ιδιαίτερα κατά τον Ιούνιο.
Στο πιο απαισιόδοξο σενάριο SSP5-8.5, οι συνθήκες στις αστικές περιοχές θα είναι «οριακές», ενώ οι παραθαλάσσιες περιοχές υποβαθμίζονται σε «αποδεκτές» ή «καλές» μέχρι το τέλος του αιώνα.
«Ακομα και στο πιο αισιόδοξο σενάριο, με βάση τον δείκτη HCI, τα επόμενα 50 χρόνια η Ελλάδα συνεχίζει να εμφανίζει κλιματική επιβάρυνση, ενώ τουριστικές περιοχές δεν θα είναι ανεκτές για τουρισμό σε 70 χρόνια από τώρα» υπογραμμίζει ο κ. Πέτρου.
Η πιο απότομη μείωση του δείκτη αναμένεται την επόμενη δεκαετία, γι’ αυτό και είναι επιτακτική η ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Οπως σχολιάζει ο ερευνητής, «οι μελλοντικές προβολές δείχνουν περαιτέρω επιδείνωση της κλιματικής καταλληλότητας για τον τουρισμό σε όλα τα σενάρια».
Οι ετήσιες αλλαγές στη βαθμολογία του τουριστικού δείκτη HCIUrban, Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο, την περίοδο 1981-2023. Με μαύρες κουκίδες οι θέσεις στατιστικής σημασίας
Οι περιοχές που «στρεσάρονται»
Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν πως μεγάλοι αστικοί προορισμοί, όπως η Θεσσαλονίκη ή η Αθήνα αλλά και περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, παρουσιάζουν σημαντική μείωση των συνθηκών καταλληλότητας για τουρισμό, με τον δείκτη HCI να υποβαθμίζεται από «πολύ καλές» σε «καλές» ή ακόμη και σε «οριακές» συνθήκες.
Πτωτική τάση του HCI παρατηρείται ιδιαίτερα τον Ιούνιο, λόγω αύξησης της θερμοκρασίας και των μεταβαλλόμενων κλιματικών συνθηκών.
Στους παραθαλάσσιους προορισμούς, οι μεγαλύτερες μειώσεις παρατηρούνται στα Ιόνια Νησιά, το Νότιο Αιγαίο και τις παράκτιες περιοχές νότια της Θεσσαλονίκης, κυρίως στις αρχές του καλοκαιριού. Ωστόσο, Ιούλιο και Αύγουστο, οι αλλαγές είναι μικρότερες, με τις συνθήκες να παραμένουν σχετικά σταθερές.
Οπως εξηγεί ο κ. Πέτρου, «ας δούμε τον Ιούνιο που πέρασε. Ηταν πολύ θερμός μήνας για τα συνήθη δεδομένα, έγινε πολύ απότομο ξεκίνημα των υψηλών θερμοκρασιών. Αντιθέτως, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο οι τουρίστες αλλά και οι πολίτες έχουν προλάβει να “θερμορυθμιστούν” γι’ αυτό και δεν εξέφρασαν τόση δυσαρέσκεια όσο για τον Ιούνιο τον οποίο βίωσαν σαν σοκ».
«Ο τουριστικός κλιματικός δείκτης αλλάζει προς το χειρότερο στις αστικές και στις ορεινές περιοχές. Βλέπουμε την Αθήνα και την Κρήτη να “στρεσάρονται” πολύ και βλέπουμε το ίδιο να συμβαίνει και σε ορεινές περιοχές, όπως για παράδειγμα γύρω από την Πίνδο».
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Πέτρου, «φέτος το καλοκαίρι, είδαμε περιοχές κλιματικά επιβαρυμένες λόγω παρατεταμένης ξηρασίας 4-5 μηνών, όπως η Κρήτη για παράδειγμα. Οι συγκεκριμένες συνθήκες αναμένεται να επιδεινωθούν τις επόμενες δεκαετίες στην Ελλάδα. Θα υπάρχουν περιοχές που θα είναι απλησίαστες για μερικούς μήνες» τονίζει, κάνοντας αναφορά και στα τραγικά περιστατικά τουριστών, οι οποίοι έκαναν πεζοπορία υπό ακραίες συνθήκες
Ο ορεινός τουρισμός δεν θα παραμείνει αλώβητος. «Βλέπουμε στις περιοχές γύρω από την Πίνδο, τις θερμοκρασίες να αυξάνονται με εντατικό ρυθμό. Η αύξηση της θερμοκρασίας σχετίζεται με τη μείωση της χιονόπτωσης, της ξηρασίας και άλλους παράγοντες».
Η μελέτη, σύμφωνα με τον κ. Πέτρου, επισημαίνει τη σημαντική ευαλωτότητα του ελληνικού τουριστικού τομέα στην κλιματική αλλαγή, ειδικά λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας τους καλοκαιρινούς μήνες, των ακραίων θερμικών επεισοδίων, και των πιθανών μεταβολών στα εποχιακά πρότυπα.
Τα αποτελέσματα τονίζουν την ανάγκη για έγκαιρα μέτρα όπως η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, η υιοθέτηση τεχνολογιών εξοικονόμησης νερού και η προώθηση βιώσιμων τουριστικών πρακτικών. «Αυτές οι στρατηγικές είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της ελκυστικότητας της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού και τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης οικονομικής της βιωσιμότητας σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα» υπογραμμίζει ο κ. Πέτρου.
«Βλέπουμε ήδη επιμήκυνση της σεζόν»
Οι επαγγελματίες οι οποίοι «φιλτράρουν» πρώτοι τις τάσεις και τις αλλαγές στον τουρισμό, αναφέρουν πως οι επισκέπτες έχουν ήδη αρχίσει να δείχνουν σταθερά αυξανόμενο ενδιαφέρον για τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.
Σύμφωνα με τον Αγγελο Καλλία, γενικό γραμματέα στην Πανελλήνια Ενωση Ξενοδόχων, η απάντηση στο ερώτημα αν οι τουρίστες επιλέγουν περισσότερο τους φθινοπωρινούς μήνες, λόγω και των κλιματικών αλλαγών, «είναι κάτι που θα φανεί τα επόμενα τρία τέσσερα χρόνια. Ωστόσο, γεγονός είναι ότι φέτος, Σεπτέμβριος και Οκτώβριος ήταν ανέλπιστα καλοί μήνες». Οπως σημειώνει ο ίδιος: «Αρκετοί επέλεξαν να έρθουν στη χώρα μας αυτούς τους δύο μήνες, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι πληρότητες του Ιουλίου και του Αυγούστου έπεσαν τρομαχτικά. Υπήρξε όμως μία μείωση, της τάξης του 4%. Σίγουρα, πολλοί Ευρωπαίοι επιλέγουν τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο λόγω οικονομικότερων πακέτων. Γνωρίζουν όμως την ίδια στιγμή, πως στα της χώρας θα πετύχουν πολύ καλές θερμοκρασίες. Θα έρθουν και θα είναι σαν καλοκαίρι».
Μελέτη: Πόσο κορεσμένη τουριστικά είναι η Ελλάδα;
Σύμφωνα με τον κ. Καλλία, οι Έλληνες ξενοδόχοι παρακολουθούν προσεκτικά την τάση επιμήκυνσης του τουρισμού προς τη φθινοπωρινή σεζόν, αφενός γιατί οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι γεγονός που έχει μπει εμφαντικά στον δημόσιο διάλογο και αφετέρου γιατί βολιδοσκοπούν την πιθανότητα να αρχίσουν να διαπραγματεύονται νέες τιμές με τους τουριστικούς πράκτορες για τους μήνες αυτούς, αν φανεί ότι η δυναμική τους γίνεται ισοδύναμη με αυτή των καλοκαιρινών μηνών.
Πηγή: kathimerini.gr
