Η πορεία των διαπραγματεύσεων για επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα και οι λεπτές ισορροπίες που θα κρίνουν την θέση των μειονοτήτων στην «νέα» Συρία που ελέγχεται πλέον από την ισλαμιστική ηγεσία των σουνιτών ανταρτών τέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης του Γαβριήλ Χαρίτου, επισκέπτη καθηγητή διεθνών σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ερευνητή του ΕΛΙΑΜΕΠ και του κυπριακού Ινστιτούτου Μελετών Πολιτικής και Δημοκρατίας (ΙΜΠΔ) με την δημοσιογράφο Ευαγγελία Μπαλτατζή στην καθημερινή ειδησεογραφική εκπομπή «Ναι μεν, αλλά» του Πρώτου Προγράμματος 91,6 και 105,8 του ραδιοφώνου της ΕΡΤ.
Αναφερόμενος στην πορεία των διαπραγματεύσεων για επίτευξη εκεχειρίας στη Γάζα με αντάλλαγμα την απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων που κρατούνται από την οργάνωση Χαμάς, ο κ. Χαρίτος τόνισε ότι, πράγματι, τα τελευταία εικοσιτετράωρα, φαίνεται να σημειώνεται πρόοδος. Σημαντική ένδειξη γι’ αυτό αποτέλεσε χθεσινή δήλωση του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου ενώπιον της ολομέλειας της Κνέσετ, ότι «σημειώνεται σημαντική πρόοδος στο όλο ζήτημα». Πρόκειται για την πρώτη επίσημη αναφορά του Νετανιάχου για το συγκεκριμένο θέμα, πλην όμως τόνισε ότι το παράθυρο ευκαιρίας για επίτευξη συμφωνίας δεν διαφαίνεται να διαρκέσει επ’ άπειρον. Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο κ. Χαρίτος, σε αντίθεση με προηγούμενους κύκλους παρασκηνιακών επαφών, διαρρέουν στα τοπικά ΜΜΕ λεπτομέρειες για ζητήματα που δεν θίγονταν μέχρι πρότινος. Για παράδειγμα, έχει σημασία ότι η Χαμάς άφησε να διαρρεύσει ότι ακολουθεί μία πιο «ευέλικτη στάση» ως προς το ενδεχόμενο να απελευθερώσει ήδη από το πρώτο στάδιο της εκεχειρίας ισραηλινούς ομήρους που διαθέτουν και στρατιωτική ιδιότητα. Παράλληλα, η ισραηλινή πλευρά φαίνεται πως έχει καταλήξει από ποια σημεία του θύλακα προτίθεται να αποσύρει τα στρατεύματά της – ένα ζήτημα που, μέχρι πρότινος τουλάχιστον, αποτελούσε για τους Ισραηλινούς μία από τις πολλές «κόκκινες γραμμές».
Ωστόσο, ο Γαβριήλ Χαρίτος εκτίμησε ότι το βασικό θέμα-κλειδί των διαπραγματεύσεων αποτελεί το ερώτημα εάν κατά η «επόμενη μέρα» θα βρει την Χαμάς να διατηρεί την παρουσία της στην μεταπολεμική Γάζα. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο βρίσκει παντελώς αντίθετη την ισραηλινή πλευρά. Με βάση αυτό το δεδομένο, και προκειμένου να ευοδωθούν οι τρέχουσες προσπάθειες επίτευξης συμφωνίας, ο κ. Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι θα είναι αναπόφευκτο να συμφωνηθεί σε ποια χώρα ή σε ποιες χώρες πρόκειται να εξοριστούν ηγετικά στελέχη της Χαμάς που βρίσκονται στη Γάζα και υπό ποιες εγγυήσεις θα συμβεί αυτό, που θα διασφαλίζουν την σωματική τους ακεραιότητα. Παρότι το ερώτημα αυτό δεν αναδεικνύεται ιδιαίτερα από κανένα δημοσιογραφικό μέσο στο Ισραήλ ή στο εξωτερικό, αναμφίβολα αποτελεί το βασικό ερώτημα που αναζητεί απάντηση, ήδη από τους πολλούς αλλεπάλληλους κύκλους επαφών που προηγήθηκαν τους τελευταίους μήνες. Στις υποψήφιες χώρες που έχουν συζητηθεί κατά καιρούς ότι θα αναλάβουν την «φιλοξενία» των ηγετικών στελεχών της Χαμάς συγκαταλέγεται η Τουρκία, το Ιράν και η πάλαι ποτέ Συρία του καθεστώτος Άσαντ. Τελευταία όμως, επαναφέρεται το ενδεχόμενο «φιλοξενίας» της Χαμάς στην Μαλαισία – μία λύση που φερόταν να είχε εξετάσει και απορρίψει ο τότε εν ζωή ηγέτης του πολιτικού σκέλους της οργάνωσης, Ισμαήλ Χανίγια. Παρ’ όλα αυτά, τελευταίες διαρροές αναφέρουν και πάλι αυτό το ενδεχόμενο ως περισσότερο πιθανό – αν και επισήμως η κυβέρνηση της Κουάλα Λουμπούρ δεν επιβεβαιώνει, αλλά ούτε και διαψεύδει.
Μεγάλη κινητικότητα για την θέση των Δρούζων στην «νέα» Συρία
Η «νέα» Συρία των ισλαμιστών σουνιτών ανταρτών της οργάνωσης Ταχρίρ Αλ-Σαμ (HTS) προσπαθεί να βρει τον νέο της βηματισμό για την δική της «επόμενη μέρα», καλούμενη πρωτίστως να διαχειριστεί το φλέγον ζήτημα του καθεστώτος που θα ισχύσει για τις τρεις σημαντικότερες μειονότητες που διαβιούν στη χώρα: Τους Δρούζους (συμπαγής πληθυσμός των οποίων υπάρχει στην επαρχία Σουέϊντα, στην νότια Συρία επί της μεθορίου με την Ιορδανία και κοντά στα συριακά εδάφη που ελέγχονται από τον ισραηλινό στρατό αφότου κατέρρευσε το καθεστώς Άσαντ), τους Κούρδους (στην βορειοανατολική Συρία στα σύνορα με την Τουρκία και το Ιράκ) και τους Αλεβίτες (οι οποίοι, αφότου κατέρρευσε το καθεστώς Άσαντ, με το οποίο είχαν ιδιαίτερους δεσμούς, έχουν αφεθεί από τους αντάρτες να μετακινηθούν είτε προς τις μεσογειακές ακτές της χώρας, πλησίον των ρωσικών στρατιωτικών βάσεων της Λαττάκειας και της Ταρτούς, είτε να περάσουν τα σύνορα και να καταφύγουν στον γειτονικό Λίβανο).
Αναφερόμενος στις λεπτές ισορροπίες που τελούν υπό διαμόρφωση την επαύριον της επικράτησης των ανταρτών της HTS, ο Γαβριήλ Χαρίτος επεσήμανε την αυξημένη κινητικότητα που παρατηρείται στις τάξεις της εθνοθρησκευτικής κοινότητας των Δρούζων της νότιας Συρίας. Συγκεκριμένα, επειδή οι Δρούζοι κατοικούν σε τέσσερεις διαφορετικές χώρες (Συρία, Λίβανο, Ισραήλ και Ιορδανία), και δεδομένης της εμπεδωμένης ανά τους αιώνες κουλτούρας διατήρησης ‘άτυπων διαύλων’ συντονισμού μεταξύ των Δρούζων δημογερόντων/Σεΐχηδων που αποφασίζουν ποιες τοπικές συμμαχίες θα συνάψουν οι τοπικές τους κοινότητες, παρουσιάζει ενδιαφέρον το φαινόμενο ότι δεν έχουν καταλήξει ακόμα ποιο καθεστώς θα προτιμήσουν να αποδεχθούν για τους Δρούζους της συριακής επαρχίας Σουέΐντα, που αποτελεί και την ιστορική κοιτίδα της εθνοθρησκευτικής τους κοινότητας ανά τους αιώνες.
Ο κ. Χαρίτος παρέθεσε τις εξής σημαντικές εξελίξεις που διαδραματίζονται το τελευταίο δεκαήμερο. Προτού καν περάσουν τα πρώτα δύο εικοσιτετράωρα από την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ, ο ηγέτης των Δρούζων του Ισραήλ, Μουάφακ Ταρίφ, μετέβη αρχικά στο Αμπού Ντάμπι, όπου συναντήθηκε με τον Πρόεδρο των ΗΑΕ, Σεΐχη Μοχάμαντ Μπιν Ζάγιεντ, και στη συνέχεια στο Τελ Αβίβ, όπου συναντήθηκε με τον Πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου, μεταφέροντας το αίτημα των Δρούζων της Συρίας, να συνεργαστούν το Ισραήλ και τα ΗΑΕ για να ισχύσει καθεστώς ευρείας αυτονομίας των Δρούζων στο πλαίσιο της «νέας» Συρίας, ή ακόμα και να αποκτήσουν ανεξάρτητο κράτος – κάτι που θα γινόταν για πρώτη φορά στην Ιστορία της συγκεκριμένη εθνοθρησκευτικής κοινότητας. Από την άλλη όμως, στα μέσα της περασμένης εβδομάδας, αντιπροσωπεία των ανταρτών της HTS μετέβη στην επαρχία Σουέϊντα, σε μία προσπάθεια να πείσει τους τοπικούς Δρούζους δημογέροντες να μην προτιμήσουν αποσχιστικές λύσεις. Την περασμένη Κυριακή, ο ηγέτης των Δρούζων του Λιβάνου, Ουαλίντ Τζουμπλάτ, μετέβη στην Δαμασκό – την ίδια, μάλιστα, ημέρα της επίσκεψης του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν – όπου, αφού συναντήθηκε με τον νέο ισχυρό άνδρα της Συρίας και ηγέτη των ανταρτών, δήλωσε ότι «οι Δρούζοι του Λιβάνου επιθυμούν να δουν μία Συρία ενιαία», προσθέτοντας ότι «πρέπει να αντιμετωπιστεί η ισραηλινή επεκτατικότητα» – μία δήλωση που, εμμέσως πλην σαφώς, απηχεί τις απόψεις των Δρούζων του Λιβάνου όσον αφορά το μελλοντικό καθεστώς των ομοεθνών τους που διαβιούν εντός της συριακής επικράτειας.
Αποτιμώντας τις εξελίξεις που σχετίζονται με την «επόμενη μέρα» των Δρούζων της Συρίας, ο Γαβριήλ Χαρίτος σχολίασε ότι η θεσμική «λύση» που τελικά θα εφαρμοστεί, μοιραία θα αποτελέσει ένα σημαντικό πρόκριμα/μοντέλο ανάλογης διευθέτησης για την θέση των Κούρδων και των Αλεβιτών στο πλαίσιο της «νέας» Συρίας. Έτι περαιτέρω – και επειδή καθ’ όπως φαίνεται η λύση για τους Κούρδους θα είναι αυτή που θα προκύψει από την δύναμη των όπλων – η διευθέτηση του ζητήματος των Δρούζων θα αποτελέσει πρόκριμα κυρίως για την θέση των Αλεβιτών, η κοιτίδα των οποίων ανέκαθεν θεωρούνταν οι συριακές μεσογειακές ακτές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις περιφερειακές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο και τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών της.
Σύνταξη Δανάη Γραφάκου
Πηγή: ertnews.gr
