• Οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία και οι καθυστερήσεις στον διαγωνισμό για την αναβάθμιση του ΒΙΟΚΑ στο Βόδι
Η διαχείριση της λυματολάσπης που παράγεται από τον βιολογικό καθαρισμό στη Ρόδο είναι ένα χρόνιο πρόβλημα με πολλαπλές διαστάσεις.
Από την αλόγιστη απόρριψη σε παράνομους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) έως την εναπόθεσή της στην περιοχή «Λούκα», οι αρμόδιοι φορείς της ΔΕΥΑ Ρόδου και οι τοπικές αρχές έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με νομικές, περιβαλλοντικές και πολιτικές προκλήσεις.
Η αδυναμία εξεύρεσης μίας μόνιμης λύσης έχει μετατρέψει την κατάσταση σε περιβαλλοντική «ωρολογιακή βόμβα», η οποία απειλεί τη δημόσια υγεία, το φυσικό περιβάλλον και την τουριστική φήμη του νησιού και απαιτεί άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση.
Η λυματολάσπη είναι το στερεό υπόλειμμα που προκύπτει από την επεξεργασία των λυμάτων σε βιολογικούς καθαρισμούς. Περιέχει οργανικές ουσίες, παθογόνους μικροοργανισμούς και ενίοτε βαρέα μέταλλα ή τοξικές ενώσεις.
Ενώ σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η λυματολάσπη επεξεργάζεται για να μετατραπεί σε λίπασμα ή καύσιμο υλικό, στην Ελλάδα, η έλλειψη κατάλληλων υποδομών έχει οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη διάθεση, συχνά με σοβαρές περιβαλλοντικές συνέπειες.
Κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία: Η λυματολάσπη μπορεί να περιέχει παθογόνους μικροοργανισμούς που ευθύνονται για τη μετάδοση ασθενειών, όπως σαλμονέλα, ηπατίτιδα Α και γαστρεντερίτιδα.
Ρύπανση υδάτων: Οι διαρροές από χώρους εναπόθεσης μπορεί να μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και να επηρεάσουν την ποιότητα του πόσιμου νερού.
Παραγωγή μεθανίου: Η οργανική αποσύνθεση οδηγεί σε εκπομπές μεθανίου, ενός αερίου που συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και ενέχει κίνδυνο εκρήξεων.
Η διαδρομή της λυματολάσπης στη Ρόδο
Από τη δεκαετία του 1980, η λυματολάσπη της Ρόδου απορριπτόταν σε παράνομους ΧΑΔΑ σε διάφορες περιοχές του νησιού, όπως στ’ Αφάντου, στην Κάμειρο, στη Νότια Ρόδο και στον Αρχάγγελο.
Με το κλείσιμο των ΧΑΔΑ το 2011, η διάθεση της λυματολάσπης μεταφέρθηκε στην περιοχή «Λούκα» στην Καλλιθέα, όπου παραμένει έως σήμερα ενώ άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι παραμένει στις εγκαταστάσεις του ΒΙΟΚΑ κι εκεί ανακατεύεται με χημικά (ορισμένοι μιλούν για ασβέστη).
Ωστόσο, η απουσία αδειοδοτήσεων και οι ελλιπείς υποδομές έχουν δημιουργήσει ένα αδιέξοδο για τη διαχείρισή της.
Σύμφωνα με στοιχεία, που παρουσιάστηκαν σε δικογραφίες στο παρελθόν η περιοχή «Λούκα» δεχόταν περίπου 11.000 τόνους λυματολάσπης ετησίως, δηλαδή σχεδόν 1.000 τόνους μηνιαίως.
Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι είναι σοβαροί και αυτονόητοι. Οι διαρροές από την περιοχή «Λούκα» απειλούν κυρίως τον υδροφόρο ορίζοντα και τους γύρω φυσικούς πόρους.
Οι υπεύθυνοι της ΔΕΥΑΡ υποστηρίζουν ότι η λυματολάσπη αφυδατώνεται και δεν είναι τοξική, καθώς η απουσία βιομηχανικών συνδέσεων στο αποχετευτικό δίκτυο της Ρόδου περιορίζει την παρουσία βαρέων μετάλλων.
Ωστόσο, αναγνωρίζουν την ύπαρξη παθογόνων οργανισμών και τη δυσάρεστη οσμή. Επικαλούνται επίσης αδυναμία εξεύρεσης κατάλληλου χώρου επεξεργασίας.
Παρά την αθώωσή τους για παλαιότερες περιβαλλοντικές παραβάσεις καμία διοίκηση δεν έχει ενσκήψει στο πρόβλημα με την προσήκουσα σοβαρότητα.
Από το 2017, συγκεκριμένα το Διοικητικό Συμβούλιο της επιχείρησης αποφάσισε τη δημιουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυματολάσπης, χωρίς όμως να προχωρήσει σε υλοποίηση. Τα αιτήματα για δημοπρασία αγοράς οικοπέδου και κατασκευής των απαραίτητων υποδομών παραμένουν ανεκπλήρωτα, με τη διαδικασία να καθυστερεί λόγω γραφειοκρατίας και νομικών εμποδίων.
Η κατάσταση επανήλθε στην επικαιρότητα το 2018, όταν ο ειδικός σύμβουλος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου κ. Στέργος Στάγκας, αποκάλυψε ότι η περιοχή «Λούκα» κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα «μικρό Τσερνόμπιλ».
Τα εμπιστευτικά έγγραφα που παρουσίασε τότε ανέδειξαν τη σοβαρότητα του προβλήματος και την αδυναμία της ΔΕΥΑΡ να διαχειριστεί την κατάσταση.
Η λυματολάσπη της Ρόδου αποτελεί ένα πρόβλημα που δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Οι συνέπειες της ανεξέλεγκτης διάθεσής της πλήττουν τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και την εικόνα του νησιού ως τουριστικού προορισμού.
Ο διαγωνισμός για την αναβάθμιση του ΕΕΛ
Η ΔΕΥΑΡ στο μεταξύ δεν έχει ολοκληρώσει τη διαγωνιστική διαδικασία για το έργο της αναβάθμισης και αντικατάστασης εξοπλισμού της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ). Η διαδικασία χαρακτηρίζεται από σημαντικές εξελίξεις, νομικές ενέργειες και διοικητικές αποφάσεις που καθορίζουν την πορεία του έργου.
Ειδικότερα η ένωση εταιρειών «ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε. – ΤΟΜΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.» υπέβαλε αίτηση ακύρωσης και αναστολής εκτέλεσης της απόφασης του 6ου Κλιμακίου της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ), επικαλούμενη ζητήματα συμμόρφωσης και βαθμολόγησης.
Η υπόθεση εξετάζεται από το Συμβούλιο της Επικρατείας (Δ’ Τμήμα), υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητα των διαδικασιών που σχετίζονται με τα μεγάλα δημόσια έργα.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΥΑΡ είχε λάβει ειδικότερα μία σειρά αποφάσεων με γνώμονα τη συμμόρφωση προς τις κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΑΔΗΣΥ και την εξασφάλιση της διαφάνειας:
Αποδοχή και απόρριψη προσφορών:
Η προσφορά της «ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ Α.Ε.» απορρίφθηκε λόγω μη προσκόμισης παράτασης ισχύος της εγγυητικής συμμετοχής.
Η τεχνική προσφορά της «ΓΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ Α.Τ.Ε. – ΕΡΓΟΤΕΜ Α.Τ.Ε.Β.Ε.» αποκλείστηκε καθώς δεν πληρούσε τις απαιτήσεις του πίνακα συμμόρφωσης.
Αποδοχή προσφορών:
Οι οικονομικοί φορείς «ΕΝΩΣΗ ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε. – ΤΟΜΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.» και «ENVITEC Α.Ε.» πληρούσαν τους όρους του διαγωνισμού και προκρίθηκαν στο επόμενο στάδιο.
Διόρθωση βαθμολογίας:
Κατόπιν της αποφάσεως της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων υπήρξε σε συμμόρφωση αυτής αναβαθμολόγηση με την Ενωση Ακτωρ – Τομή να μην πετυχαίνει μεγαλύτερη βαθμολογία από την ENVITEC Α.Ε.
Ο διαγωνισμός έτσι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.
Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 17,7 εκατομμύρια ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Σημειώνεται ότι η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου ορίζεται σε 72 μήνες από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης.
Μέχρι τότε ο Θεός βοηθός…
