Η παχυσαρκία αποτελεί νόσο και μάλιστα μάστιγα του 21ου αιώνα, με ταχεία εξάπλωση παγκοσμίως, χωρίς η Ελλάδα να αποτελεί εξαίρεση. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, το σύνολο των ενήλικων παχύσαρκων ατόμων στη χώρα μας είναι περίπου 30% και η νόσος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων ασθενειών όπως διαβήτη, καρδιαγγειακών παθήσεων, στειρότητας και ορισμένων κακοηθειών, όπως τονίζει στη «δ» ο διαιτολόγος-διατροφολόγος Φωκάς Παπανικήτας.
Ο κ. Παπανικήτας εξηγεί αναλυτικά τα αίτια και τους κινδύνους που κρύβει η νόσος της παχυσαρκίας, αναφέρεται στα λάθη που υποπέφτουμε στη διατροφή μας λόγω των πιεστικών ρυθμών στην καθημερινότητά μας, στις δημοφιλείς δίαιτες, επισημαίνει ότι «μαγικές» λύσεις δεν υπάρχουν, αφού καμία τροφή από μόνη της δεν αδυνατίζει, απαντά σε ποιες περιπτώσεις χρειάζονται τα συμπληρώματα διατροφής, τα οποία έχουν γίνει μάστιγα εδώ και χρόνια.
«Βλέπουμε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από πολλούς επιτήδειους που θέλουν να εκμεταλλευτούν την ανάγκη και την ανασφάλεια του ανθρώπου, όπως είναι η απώλεια βάρους, με απώτερο σκοπό το οικονομικό κέρδος, αλλά και από «ειδικούς» που έρχονται να αναιρέσουν ή να παραποιήσουν τα επιστημονικά δεδομένα, με αποτέλεσμα την απόλυτη σύγχυση του κόσμου», όπως υπογραμμίζει.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• κ. Παπανικήτα ποια είναι τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουμε στη διατροφή μας, λόγω των πιεστικών ρυθμών της καθημερινότητας;
Πιστεύω ότι ορισμένα από τα λάθη που κάνουμε στη διατροφή μας κα. Παμπρή, είναι αρχικά ο χρόνος που αφιερώνουμε στο να προετοιμάσουμε και να καταναλώσουμε το γεύμα μας, όπως επίσης και η κακή διαχείριση της πείνας, λόγω του έντονου καθημερινού στρες, όπου μας οδηγούν σε λανθασμένες διατροφικές συνήθεις όπως παράλειψη γεύματος ή στο να επιλέξουμε κάποιο ταχυφαγείο (fast food), καθώς είναι βολικό, αλλά με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, ζάχαρη και κορεσμένα λιπαρά.
• Το υπερβολικό σωματικό βάρος έχει λάβει τη μορφή επιδημίας παγκοσμίως, που έχει σαν αποτέλεσμα τον αυξημένο καρδιοαγγειακό κίνδυνο, την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Στην Ελλάδα πού βρισκόμαστε; Είναι τελικά η παχυσαρκία ασθένεια ή συνέπεια του σύγχρονου τρόπου ζωής;
Η παχυσαρκία είναι πράγματι νόσος και αποτελεί κύριο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση όπως διαβήτη, καρδιαγγειακά, υπογονιμότητα, καρκίνο και άλλες χρόνιες παθήσεις, παράλληλα όμως είναι και αποτέλεσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής, που χαρακτηρίζεται από ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
Η παχυσαρκία έχει αυξηθεί δραματικά σε παγκόσμιο επίπεδο και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Το σύνολο των ενήλικων παχύσαρκων ατόμων στην Ελλάδα είναι περίπου 30%. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει με το σώμα μας, είναι σημαντικό να αναλύσουμε τους τέσσερεις φαινοτύπους που μπορεί να οδηγήσουν έναν άνθρωπο στην παχυσαρκία: 1) hungry brain, υπάρχει νευρολογική δυσλειτουργία όπου δεν σηματοδοτεί τον εγκέφαλο ότι έχει καταναλώσει αρκετές θερμίδες άρα καταλήγει να τρώει μεγάλα γεύματα, 2) hungry gut, όπου το στομάχι και το έντερο στέλνουν σήματα πείνας μεταξύ των γευμάτων ακόμα και αν έχουν φάει μόλις 30 λεπτά νωρίτερα, το λεγόμενο τσιμπολόγημα 3) emotional hunger, όπου χρησιμοποιούν το φαγητό ως απάντηση τόσο σε αρνητικά όσο και σε θετικά συναισθήματα, τα άτομα αυτά έχουν φαινοτύπους που τους ωθούν να τρώνε επεξεργασμένες τροφές πχ γλυκά 4) slow burner, δηλαδή χαμηλός μεταβολικός ρυθμός σε συνδυασμό με τη γενικά χαμηλή δραστηριότητα.
• Πώς βλέπετε τις δημοφιλείς δίαιτες, όπως η keto, η διαλειμματική νηστεία, Atkins κ.α. βοηθούν; Υπάρχουν τελικά «μαγικές» λύσεις για την απώλεια βάρους;
Αρχικά κα. Παμπρή να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν υπάρχει καμία τροφή που αδυνατίζει από μόνη της. Βλέπουμε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από πολλούς επιτήδειους που θέλουν να εκμεταλλευτούν την ανάγκη και την ανασφάλεια του ανθρώπου, όπως είναι η απώλεια βάρους με απώτερο σκοπό το οικονομικό κέρδος, αλλά και από «ειδικούς» που έρχονται να αναιρέσουν ή να παραποιήσουν τα επιστημονικά δεδομένα και τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, με αποτέλεσμα την απόλυτη σύγχυση του κόσμου.
Οι δίαιτες όπως η Keto, η Atkins και η διαλειμματική είναι πολύ δημοφιλείς τα τελευταία χρόνια και συχνά παρουσιάζονται ως γρήγορες και αποτελεσματικές για την απώλεια βάρους. Ωστόσο, δεν μπορούμε να πούμε ποια είναι αποδοτικότερη ή πιο ισορροπημένη. Το ζητούμενο είναι ο διατροφολόγος να μπορεί να προσαρμόζει την εκάστοτε διατροφή στο προφίλ του ασθενή με βάση την καθημερινότητά του, αλλά επίσης και με βάση το ιστορικό που υπάρχει.
• Τι προτείνετε σε άτομα που θέλουν να χάσουν βάρος, αλλά δυσκολεύονται ενδεχομένως λόγω κακού μεταβολισμού, ηλικίας κλπ;
Τα άτομα που δυσκολεύονται να χάσουν κιλά θα πρέπει για αρχή να επικοινωνήσουν με έναν επιστήμονα υγείας, όπου θα τους κατατοπίσει σωστά και τεκμηριωμένα για τους λόγους που μπορεί να δυσκολεύονται να πετύχουν τον στόχο τους και μετέπειτα να τους κερδίσει την εμπιστοσύνη ώστε να γίνουν σύμμαχοι σε αυτήν την προσπάθεια. Ένα από τα συνηθέστερα λάθη που ακούω είναι ότι ενώ ο ασθενής καταναλώνει σε καθημερινή βάση καθαρή άλιπη πρωτεΐνη με σαλάτα, η ζυγαριά δεν «πέφτει», αυτό από πίσω κρύβει αρκετούς λόγους για να συμβεί, όπως η αυθαίρετη κατανάλωση θερμίδων και η παρατεταμένη χρήση της ίδιας διατροφής που έχει ως αποτέλεσμα να σταματήσει να είναι αποδοτική.
• Ποια είναι η προσωπική σας άποψη για τα συμπληρώματα διατροφής; Πότε είναι απαραίτητα;
Τα συμπληρώματα διατροφής είναι μία μάστιγα που υπάρχει εδώ και χρόνια. Ο κόσμος θα πρέπει να καταλάβει οτι μέσα από μία ισορροπημένη διατροφή θα καλύψει σχεδόν όλες τις ανάγκες του οργανισμού. Προφανώς και είναι απαραίτητα σε περιπτώσεις μεγάλης έλλειψης, πχ λόγω δυσαπορρόφησης ή λόγω περιορισμού πχ vegan διατροφής, και πάλι όμως θα πρέπει ο ασθενής να κάνει τακτικά εξετάσεις αίματος ώστε να επιβεβαιώσει ότι υπάρχει έλλειψη και με την συμβολή του επιστήμονα υγείας να πάρει το σωστό συμπλήρωμα.
• Πώς διατηρούμε μία ισορροπημένη διατροφή μέσα στην καθημερινότητά μας; Πολλοί μπερδεύουν τη διατροφή με τη δίαιτα;
Μπορούμε να διατηρήσουμε μία ισορροπημένη διατροφή έχοντας στο πιάτο μας όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά όπως είναι η πρωτεΐνη, το λίπος και ο υδατάνθρακας. Οι τροφές μας θα πρέπει να είναι επιλεγμένες με βάση τα θρεπτικά συστατικά που έχει το κάθε τι, επίσης θα πρέπει να εκπαιδευτούμε στο να διαβάσουμε σωστά τις ετικέτες που υπάρχουν πίσω από τα τρόφιμα, τα φρούτα και τα λαχανικά θα πρέπει να είναι εποχικά και τέλος θα πρέπει να επιλέγουμε τους σωστούς τρόπους μαγειρέματος. Πολύς κόσμος μπερδεύει τη δίαιτα με τη διατροφή, αλλά πιστεύω ότι αυτό οφείλεται κυρίως στη λανθασμένη αντίληψη ότι ένα ισορροπημένο γεύμα θα πρέπει να είναι και με αυστηρούς διατροφικούς περιορισμούς.
