Επιστολή σε όλους τους αρμόδιους υπουργούς και φορείς έστειλε ο δήμαρχος της Σύμης κ. Ε Παπακαλοδούκας ζητώντας να ληφθούν μέτρα για τη στατικότητα των κτιρίων στον οικισμό του νησιού που έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός. Η επιστολή είναι η εξής:
Αξιότιμοι κύριοι/κυρίες,
Ο οικισμός της Σύμης κηρύχθηκε ως ιστορικός τόπος και διατηρητέο μνημείο στο σύνολό του, γιατί εμφάνιζε καθ’ όλα ένα ιδιαίτερο ιστορικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον και αποτελούσε χρησιμότατο στοιχείο για την ιστορία της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής (βλέπε Υ.Α. Πολιτισμού 24908/23.10.71). Μιας αρχιτεκτονικής, που βασίστηκε στο Βυζαντινό Δίκαιο και που αναδεικνύει την παιδεία και τις σχέσεις μεταξύ των κατοίκων της. Μιας δηλαδή ευνομούμενης υψηλού επιπέδου κοινωνίας, που με την νοοτροπία της δημιούργησε ένα μοναδικό επίτευγμα. Η Αρχιτεκτονική του Οικισμού αυτού δεν είναι επανάληψη στοιχείων ή τοποθέτησή τους με προκαθορισμένο τρόπο, αλλά ο σχεδιασμός του κάθε αρχιτεκτονικού στοιχείου με ευμετρία. Κάτι που οποιοσδήποτε μπορεί να διαπιστώσει με μια ματιά. Ως εκ τούτου η ακολουθούμενη λογική της συμμετρίας και της επανάληψης αρχιτεκτονικών στοιχείων δεν συνάδει με την Αρχιτεκτονική του Οικισμού.
Εκτός των παραπάνω, το ΣτΕ έχει νομολογήσει ότι, κατά την έννοια των συνταγματικών διατάξεων, η διαμόρφωση του οικιστικού περιβάλλοντος ενός παραδοσιακού οικισμού, που υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, πρέπει ενεργείται με γνώμονα τα καθοριζόμενα σε αυτές κριτήρια. Τα κριτήρια δε αυτά αποβλέπουν, εκτός από την εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας και της αναπτύξεως των οικισμών και τη διασφάλιση των καλύτερων δυνατών όρων διαβιώσεως των κατοίκων. Μεταξύ αυτών είναι και η προσβασιμότητα της ολότητας του Οικισμού. Εν όψει, όμως, της συνταγματικής προστασίας παραδοσιακών οικισμών οποιαδήποτε μεταβολή των όρων και περιορισμών δομήσεως σε αυτούς, επιβαλλόμενη είτε με προεδρικό διάταγμα είτε με νόμο πρέπει να στηρίζεται σε αξιολόγηση των ειδικότερων χαρακτηρισμών του οικισμού και να αποσκοπεί στην επιβαλλόμενη κατά τα ανωτέρω από το Σύνταγμα διατήρηση και ανάδειξή του.
Επίσης είναι σαφές από όλες τις σχετικές διατάξεις (π.χ. Αποφ-3832/15 (ΦΕΚ-226/ΑΑΠ/13-11-15)) ότι ακόμη και στην ανακατασκευή ενός διατηρητέου κτιρίου (κατηγορίας Ι) μπορούν να γίνουν: α) αλλαγές στην εσωτερική διαρρύθμιση των χώρων, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες της νέας χρήσης, β) χρήση σύγχρονων υλικών και φέροντα οργανισμού από οπλισμένο σκυρόδεμα που θα είναι επιχρισμένα και δεν θα είναι εμφανή σε κανένα σημείο της κατασκευής,
γ) κατασκευή νέας ξύλινης στέγης, που θα εδράζεται στην πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα του ορόφου, κατά τα παραδοσιακά πρότυπα και σε αναλογία με τη μορφή της στέγης των όμορου κτιρίων. Πολύ δε περισσότερο όταν πρόκειται για ένα προϋφιστάμενο κτίριο που βρίσκεται σε ένα παραδοσιακό οικισμό και δεν είναι αφ’ εαυτού διατηρητέο κτίριο. Όλη μας δηλαδή η προσπάθεια πρέπει είναι: να αναδείξουμε και να προστατεύσουμε τον οικισμό με τα δικά του πραγματικά χαρακτηριστικά στοιχεία στο σύνολό του, χωρίς να ξεχνάμε την λειτουργικότητα του κτιρίου και πάνω από όλα τον Κτιριοδομικό Κανονισμό και την στατική επάρκεια των κτιρίων.
Ο Οικισμός της Σύμης, παρόλο την εκ του σύνεγγυς παρακολούθηση από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, οι οποίες όμως επιβάλλουν μια κατά την άποψη μας διαφορετική λογική από αυτήν που είπαμε παραπάνω, με αποτέλεσμα, εκτός από το να αλλοιώνουν την πολεοδομία και την αρχιτεκτονική του Οικισμού να δημιουργούν και προβλήματα στην στατικότητα των κτιρίων. Η περιοχή μας είναι από τις πλέον υψηλού κινδύνου σεισμικές ζώνες και δεν είναι δυνατόν η διοίκηση να παρεμβαίνει στις μελέτες των υπεύθυνων μηχανικών και να επιβάλλει κατασκευές ευάλωτες στο σεισμό.
Ο Δήμος Σύμης λοιπόν, διαπιστώνοντας την ανησυχία των κατοίκων καθώς και των μελετητών μηχανικών, θεωρεί ότι πρέπει να παρέμβει ώστε να βρεθεί μια ουσιαστική λύση στα προβλήματα αυτά. Από την μία πλευρά η σωστή διατήρηση του οικισμού μας, που είναι γι’ εμάς ένα ανεκτίμητο πολιτιστικό και οικονομικό κεφάλαιο, να γίνεται σωστά και από την άλλη, όπως επιτάσσεις και το Σύνταγμα, να διασφαλιστούν οι σωστοί και ασφαλείς όροι διαβίωσης των κατοίκων.
Το πρόβλημα δεν αφορά όμως μόνο την ιδιωτική περιουσία των κατοίκων αλλά και κρίσιμες δημόσιες υποδομές, όπως τα σχολεία, που φιλοξενούν καθημερινά μαθητές και εκπαιδευτικούς, καθώς και τα δημόσια κτίρια.
Πιστεύουμε λοιπόν ότι υπάρχει έλλειψη ειδικών μελετών και προσαρμοσμένων λύσεων για να αντιμετωπιστούν αυτά τα υψηλού κινδύνου προβλήματα του Οικισμού. Ότι επίσης δεν υπάρχει σαφές θεσμικό πλαίσιο που να επιτρέπει επεμβάσεις ενίσχυσης χωρίς μακροχρόνιες διαδικασίες έγκρισης αρχιτεκτονικής ανάλυσης, που διυλίζουν τον κώνωπα και δεν λύνουν τα πραγματικά προβλήματα που θα πρέπει, μετά από μελέτη, να καταρτιστούν από τα αρμόδια Υπουργεία ΥΠΕΝ και ΥΠΠΟ.
Ενόψει μάλιστα και των γεγονότων στο Αιγαίο, αιτούμαστε: 1. Άμεση αξιολόγηση της στατικής επάρκειας των σχολικών κτιρίων και άλλων δημόσιων χώρων του παραδοσιακού οικισμού από ειδικούς μηχανικούς. 2. Θέσπιση ειδικής διαδικασίας ταχείας έγκρισης εργασιών στατικής ενίσχυσης για κτίρια που παρουσιάζουν κινδύνους, χωρίς να θίγεται η πολιτιστική κληρονομιά (ενδεχομένως με προκαθορισμένες προδιαγραφές που θα καθοριστούν με σχετική μελέτη). 3. Παροχή χρηματοδοτικών εργαλείων (ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης κ.λπ.) για την αποκατάσταση των κτιρίων που έχουν ανάγκη ενίσχυσης.
Εν κατακλείδι, ζητούμε άμεσες ενέργειες για την εξεύρεση μιας ισορροπημένης λύσης που θα διασφαλίζει και τους δύο στόχους, όπως τους αναλύσαμε παραπάνω. Αναμένουμε την ανταπόκρισή σας και είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε συνεργασία απαιτείται.
Με εκτίμηση,
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΠΑΠΑΚΑΛΟΔΟΥΚΑΣ
