Το «Ξενοδοχείο Λέρος» ή «Albergo Roma», όπως ήταν γνωστό στην ιταλική περίοδο, που βρίσκεται στο μέσον της παραλίας του οικιστικού συνόλου στο Λακκί, εισέρχεται στην τελική φάση αποκατάστασης, ώστε να μετατραπεί σε ένα πλήρες, λειτουργικό και ενεργειακά αποδοτικό κτήριο με πολιτιστικές χρήσεις στο ισόγειο και χρήση δημοτικού ξενώνα στον όροφο για φιλοξενία καλλιτεχνών στη Λέρο.
Η ΥΝΜΤΕΔ του Υπουργείου Πολιτισμού, προχώρησε στην έγκριση του 4ου Πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού του ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση του έργου «Αποκατάσταση – Ανάδειξη και επανάχρηση του Δημοτικού «Ξενοδοχείου Λέρος», του ενταγμένου στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Το ιστορικό κτήριο (Β’ Φάση) αναλαμβάνει ως ανάδοχος – οριστικός μειοδότης, η εταιρεία «Κακνής Αριστείδης & ΣΙΑ Ο.Ε.», με μέση έκπτωση προσφοράς 11,33% και ποσό προσφοράς 1 εκατ. 486χιλ. ευρώ μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. Το κινηματοθέατρο και το ξενοδοχείο Λέρος έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία «γιατί αποτελούν αξιόλογα δείγματα κτηρίων Ιταλικής Αρχιτεκτονικής και της εποχής του μεσοπολέμου και είναι αναπόσπαστα τμήματα του αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού ιστού της πόλης του Λακκιού».
Το μνημείο μαζί με τα υπόλοιπα κτήρια του Porto Lago και την πολεοδομική τους οργάνωση αποτελούν σημαντικά δείγματα ρασιοναλιστικής αρχιτεκτονικής.
Το συγκρότημα του ξενοδοχείου-κινηματοθεάτρου μελετήθηκε τα έτη 1934-37. Άρχισε να κατασκευάζεται στα μέσα του 1935 επί κυβερνήσεως Μ. Lago, ενώ ολοκληρώθηκε το 1938 επί κυβερνήσεως De Vecchi. Tα επίσημα εγκαίνια έγιναν στις 21 Απριλίου 1938 με την ευκαιρία της ετήσιας εορτής της κήρυξης της Ρώμης πρωτεύουσας, εξαιτίας της αρχικής ονομασίας του ξενοδοχείου ως ”Albergo Roma”.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Messagero di Rodi», το κτήριο είχε κατασκευασθεί σε μοντέρνο στυλ και διέθετε 19 δωμάτια, 29 κρεβάτια, 6 μπάνια, εστιατόριο, αίθουσα μπιλιάρδου, αίθουσα αναγνωστηρίου, μπαρ και δύο σαλόνια υποδοχής.
Το ξενοδοχείο χρησιμοποιήθηκε κυρίως για τη διαμονή των συζύγων ή συγγενών των Ιταλών στρατιωτικών που υπηρετούσαν στο νησί. Το 1943 υπέστη βλάβες από βομβαρδισμούς και επισκευάστηκε το 1954-55. Συνέχισε να λειτουργεί ως ξενοδοχείο τουλάχιστον έως το 1986, αφού περιήλθε στην ιδιοκτησία του Δήμου. Τη δεκαετία του ΄90 έγιναν διαρρυθμίσεις και επισκευές προκειμένου να εγκατασταθούν εκεί οι Σχολές Λαϊκής Επιμόρφωσης.
Το 1995 χαρακτηρίσθηκε ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο». Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου είναι 2 εκατ. 197 χιλ. ευρώ και χρόνος παράδοσης και της Β΄φάσης ορίζεται η 31/12/2025.
Στην τελική φάση αποκατάστασης το «Ξενοδοχείο Λέρος» στο Λακκί
