• Κατηγορούμενος ο δήμαρχος κ. Λευτέρης Παπακαλοδούκας και δημοτικοί σύμβουλοι • Στο επίκεντρο η παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου σε ιστορική περιοχή και η εμπλοκή της αρχαιολογικής υπηρεσίας
Η δίκη του δημάρχου Σύμης κ. Λευτέρη Παπακαλοδούκα, και 15 αιρετών του ίδιου δήμου, που κατηγορούνται για παράβαση καθήκοντος, διεκόπη το απόγευμα της Τετάρτης από το Α’ Μονομελές Εφετείο Δωδεκανήσου για να συνεχιστεί στις 28 Μαρτίου 2025.
Η υπόθεση αφορά την παραχώρηση κοινόχρηστου χώρου σε επιχειρηματία το 2019, παρά την ύπαρξη αυθαίρετων κατασκευών σε ιστορικό τόπο, χωρίς την απαιτούμενη έγκριση της αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσίας.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο δήμαρχος και οκτώ ακόμη δημοτικοί σύμβουλοι, κατά τη συνεδρίαση της 22ας Ιουλίου 2019, ενέκριναν την παραχώρηση 227 τετραγωνικών μέτρων κοινόχρηστου χώρου στον «Γυαλό» της Σύμης, μπροστά από καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος ιδιοκτησίας επιχειρηματία. Ωστόσο, ήδη από τις 18 Μαρτίου 2019, το Τμήμα Προστασίας Νεωτέρων Μνημείων είχε εκδώσει σήμα διακοπής εργασιών, λόγω αυθαίρετων κατασκευών στην περιοχή, χωρίς άδεια από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία.
Παρά την ειδοποίηση, το δημοτικό συμβούλιο προχώρησε στην απόφαση παραχώρησης του χώρου, χωρίς να έχει εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, όπως απαιτείται από τον Νόμο 3028/2002 για την προστασία των μνημείων και των ιστορικών τόπων. Ο οικισμός της Σύμης είναι χαρακτηρισμένος ως ιστορικός τόπος και διατηρητέο μνημείο, σύμφωνα με αποφάσεις του 1971 και του 2012, γεγονός που επιβάλλει αυστηρούς όρους στη διαχείριση των κοινοχρήστων χώρων.
Το 2020, το δημοτικό συμβούλιο ενέκρινε νέα παραχώρηση 253,75 τετραγωνικών μέτρων στον ίδιο επιχειρηματία, παρά τα έγγραφα των υπηρεσιών που επιβεβαίωναν τη μη νομιμοποίηση των κατασκευών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση του κατηγορητηρίου, με εννέα μέλη του δημοτικού συμβουλίου να κατηγορούνται ότι έλαβαν αποφάσεις που δεν ήταν σύμφωνες με την ισχύουσα νομοθεσία περί προστασίας μνημείων.
Οι θέσεις της υπεράσπισης
Οι συνήγοροι υπεράσπισης κ.κ. Μιχάλης Παπαγεωργίου, Επίκουρος Καθηγητής Συνταγματικού και Διοικητικού Δικαίου στη Νομική ΔΠΘ, και Θεόδωρος Παπαγεωργίου, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω και ΣτΕ, τόνισαν σε αυτοτελείς ισχυρισμούς που ανέπτυξαν στο δικαστήριο ότι οι αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου ήταν κανονιστικές και δεν απέδωσαν ατομικές άδειες παραχώρησης κοινόχρηστου χώρου. Ο Δήμος Σύμης δεν διευκόλυνε κάποιον συγκεκριμένο επιχειρηματία, αλλά επέβαλε οικονομικές κυρώσεις για την αυθαίρετη χρήση των χώρων αυτών. Οι αποφάσεις που αποδίδονται ως παραβάσεις καθήκοντος ακυρώθηκαν για τυπικούς λόγους από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου και δεν εφαρμόστηκαν ποτέ στην πράξη, άρα δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί αδίκημα.
Η νέα απόφαση του 2021, που αντικατέστησε τις προηγούμενες, έλαβε έγκριση από την αρχαιολογική υπηρεσία, αν και αυτή διατύπωσε επιπλέον προτάσεις που υπερέβαιναν τις αρμοδιότητές της. Οι εκτάσεις που παραχωρήθηκαν δεν ανήκαν στον αιγιαλό και την παραλία, αλλά σε δημοτικό δρόμο, ιδιοκτησίας του Δήμου Σύμης, όπως προκύπτει από κτηματολογικές εγγραφές. Ακόμη κι αν θεωρηθεί ότι οι εκτάσεις εμπίπτουν σε ζώνη αιγιαλού, ο πρόσφατος Νόμος 5092/2024 εισάγει νέο πλαίσιο επαναχάραξης των ορίων του αιγιαλού και απαιτεί νέο προσδιορισμό των κοινόχρηστων εκτάσεων.
Ο δήμαρχος και οι δημοτικοί σύμβουλοι δεν είχαν αρμοδιότητα να αποφανθούν για την αυθαίρετη φύση των κατασκευών, καθώς αυτή η ευθύνη ανήκει στην Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Ρόδου. Το κατηγορητήριο συγχέει την έννοια του «ιστορικού τόπου» με εκείνη του «ακίνητου μνημείου» και δεν διευκρινίζει πώς προκύπτει η ευθύνη του Δήμου και των δημοτικών συμβούλων. Δεν αποδεικνύεται πρόθεση παράβασης καθήκοντος ούτε ζημία του Δημοσίου, καθώς οι ρυθμίσεις για τη διαχείριση κοινοχρήστων χώρων εφαρμόστηκαν ισότιμα σε όλες τις τοπικές επιχειρήσεις.
Η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου έχει ήδη προχωρήσει στις δικές της ενέργειες για αυθαίρετες κατασκευές όπου αυτό κρίθηκε απαραίτητο, γεγονός που καταδεικνύει ότι η αρμοδιότητα δεν ανήκε στον Δήμο Σύμης. Οι αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου ελήφθησαν στο πλαίσιο των νομικών και διοικητικών περιορισμών, χωρίς πρόθεση παραβίασης της νομοθεσίας.
