• Η απόφαση 615/10.4.2025 που επικυρώνει την έκπτωσή του και ξεκαθαρίζει το τοπίο των κωλυμάτων εκλογιμότητας
Με την υπ’ αριθμ. 615/2025 απόφαση της 7μελούς σύνθεσης, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε αμετάκλητα την τύχη του Βάιου Καλοπήτα, απορρίπτοντας την αίτηση αναίρεσης που είχε ασκήσει κατά της υπ’ αριθμ. 147/2024 απόφασης του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Ρόδου. Η εν λόγω απόφαση είχε ακυρώσει την εκλογή του ως δημοτικού συμβούλου Ρόδου, αναγνωρίζοντας ότι συντρέχει στο πρόσωπό του κώλυμα εκλογιμότητας, κατά το άρθρο 10 του ν. 4804/2021.
Η απόφαση του ΣτΕ έχει διπλή βαρύτητα: αφενός λύνει οριστικά την υπόθεση Καλοπήτα, και αφετέρου χαράζει πλέον ξεκάθαρη γραμμή για την ερμηνεία και εφαρμογή των κωλυμάτων εκλογιμότητας σε υποψηφίους με επαγγελματική ή διοικητική σύνδεση με ΟΤΑ, ιδιαίτερα μέσω συμβάσεων.
Το ιστορικό της υπόθεσης: Από την κάλπη στη δικαστική αίθουσα
Ο Βάιος Καλοπήτας είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος στις δημοτικές εκλογές του 2023 με τον συνδυασμό «ΕΝΑ – Ενωμένοι Αλλάζουμε – Μαζί για τη Ρόδο». Ενάντια στην εκλογή του ασκήθηκε ένσταση από την κ. Γιαντσίδου Κρυστάλω υποψήφια του συνδυασμού «Με Δύναμη για τη Ρόδο», που επικαλέστηκε ότι υφίσταται στο πρόσωπό του το κώλυμα του άρθρου 10 παρ. 2 περ. ζ’ του ν. 4804/2021, λόγω συμβάσεων μεταξύ εταιρείας με την οποία συνδεόταν και του Δήμου Ρόδου.
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο έκανε δεκτή την ένσταση και ακύρωσε την εκλογή του.
Ειδικότερα υποστηρίχθηκε ότι:
-Ο κ. Καλοπήτας ήταν από το 2015 ιδρυτής, μέτοχος (50%) και διαχειριστής της εταιρείας «ΕΡΓΟΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΙΚΕ», με διακριτικό τίτλο «ERGON DEVELOPMENT».
-Η εν λόγω εταιρεία υπέγραψε και εκτέλεσε πλήθος συμβάσεων με τον Δήμο Ρόδου, συνολικής αξίας που ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με ανακοίνωση του κ. Καμπουράκη.
-Ακόμη και μέσα στο 2023 (το έτος των εκλογών), υπεγράφη σύμβαση με τον Δήμο για τη συντήρηση – βελτίωση αγροτικών δρόμων στη Δ.Κ. Αρχαγγέλου, ύψους 124.747,27 ευρώ.
-Η αποχώρηση του κ. Καλοπήτα από την εταιρεία, σύμφωνα με το Γ.Ε.ΜΗ, έλαβε χώρα στις 14 Αυγούστου 2023, δηλαδή λίγες ημέρες πριν την επίσημη υποβολή της υποψηφιότητάς του.
Η ένσταση υποστήριζε ότι η αποχώρηση ήταν προσχηματική και έγινε μόνο για να αρθεί τεχνητά το κώλυμα, τη στιγμή που:
-Η σύμβαση ήταν σε ισχύ, χωρίς έκδοση πρωτοκόλλου παραλαβής.
-Το ασυμβίβαστο συνέχιζε να ισχύει λόγω της ενεργής δέσμευσης της εταιρείας με τον Δήμο, και
-Ο κρίσιμος χρόνος για τον έλεγχο της εκλογιμότητας ήταν η 1η Ιανουαρίου του 2023, και όχι η ημέρα ανακήρυξης, όπως υποστήριζε ο ίδιος.
Τα βασικά επιχειρήματα της αίτησης αναίρεσης
Ο κ. Καλοπήτας, διατύπωσε ένα νομικά δομημένο και θεωρητικά βαρύ πυρήνα επιχειρημάτων με στόχο την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης. Οι βασικοί άξονες ήταν οι εξής:
1. Εσφαλμένη και αντισυνταγματική διασταλτική ερμηνεία
Κατά τον αναιρεσείοντα, το Διοικητικό Πρωτοδικείο ερμήνευσε διασταλτικά τις διατάξεις του άρθρου 10 παρ. 2 περ. ζ’, ενώ η φύση των κωλυμάτων επιβάλλει αυστηρή, περιοριστική ερμηνεία. Όπως υποστήριξε, τα κωλύματα εκλογιμότητας περιορίζουν το θεμελιώδες πολιτικό δικαίωμα του εκλέγεσθαι και συνιστούν εξαιρετικό δίκαιο — άρα η ερμηνεία τους δεν μπορεί να επεκτείνεται πέραν του ρητά προβλεπόμενου.
2. Εσφαλμένος προσδιορισμός του κρίσιμου χρόνου
Ο κ. Καλοπήτας τόνισε ότι το Πρωτοδικείο εφάρμοσε λανθασμένα τον χρόνο συνδρομής του κωλύματος. Επικαλέστηκε παλαιότερη και παγίως εφαρμοζόμενη νομολογία του ΣτΕ (π.χ. 1557/2004, 1071/2020) κατά την οποία κρίσιμος χρόνος είναι η ημερομηνία ανακήρυξης των υποψηφίων, και όχι η 1η Ιανουαρίου του έτους των εκλογών, όπως έκρινε το Πρωτοδικείο.
3. Παράλειψη εκτίμησης κρίσιμων ισχυρισμών
Ο τρίτος κύριος λόγος ήταν η έλλειψη αιτιολογημένης απάντησης σε βασικούς ισχυρισμούς της προσβαλλόμενης απόφασης, μεταξύ άλλων περί μη ύπαρξης της κρίσιμης ιδιότητας κατά τον χρόνο ανακήρυξης των υποψηφίων και η παραδοχή ουσιωδών νομικών ερμηνειών υπέρ της στενής εφαρμογής της διάταξης.
Η ευρύτερη σημασία της απόφασης 615/2025
Πέρα από την προσωπική έκπτωση του Βάιου Καλοπήτα από το αξίωμα του δημοτικού συμβούλου, η απόφαση αυτή αποκρυσταλλώνει ένα νέο νομικό πρότυπο εφαρμογής των διατάξεων περί εκλογικών κωλυμάτων:
• Ερμηνεύει για πρώτη φορά με τρόπο δεσμευτικό τις διατάξεις του ν. 4804/2021.
• Θεσπίζει νέο σημείο αναφοράς για την εξέταση συνδρομής κωλυμάτων.
• Θέτει τα όρια μεταξύ ατομικών πολιτικών δικαιωμάτων και θεσμικής διαφάνειας.
Πρακτικά, πλέον κάθε υποψήφιος που συνδέεται με συμβάσεις με ΟΤΑ ή τα νομικά τους πρόσωπα, οφείλει να έχει τερματίσει κάθε τέτοια σχέση πριν από την 1η Ιανουαρίου του έτους των εκλογών, ανεξαρτήτως ανακήρυξης.
Ο Βάιος Καλοπήτας, παρά τη νομική υποστήριξη ενός εκ των κορυφαίων συνταγματολόγων της χώρας, κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, δεν κατόρθωσε να ανατρέψει την εις βάρος του δικαστική απόφαση.
Η κ. Γιαντσίδου εκπροσωπήθηκε από τον κ. Λάμπρο Πάσχο.
Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας θα κρίνει την έκπτωση ή μη του Μιχάλη Θωμάτου!!!
• Η 7μελής σύνθεση του Γ’ Τμήματος παρέπεμψε την κρίση για την έκπτωσή του ή μη στην Ολομέλεια, ενώ ανέβαλε την αντίθετη προσφυγή για τις 11 Δεκεμβρίου 2025
Με την υπ’ αριθμ. 616/10.4.2025 απόφαση της επταμελούς σύνθεσης του Γ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου η υπόθεση που αφορά στην αίτηση αναίρεσης της κ. Γιαντσίδου Κρυστάλως κατά της απόφασης που ανακήρυξε επιτυχόντα δημοτικό σύμβουλο τον κ. Μιχαήλ Θωμάτο στον Δήμο Ρόδου.
Την υπόθεση θα εισηγηθεί στην Ολομέλεια ο Σύμβουλος Επικρατείας κ. Β. Ανδρουλάκης.
Η παραπομπή στην Ολομέλεια σηματοδοτεί την αναγνώριση από το Ανώτατο Δικαστήριο της σοβαρότητας των νομικών ζητημάτων που τίθενται, με επίκεντρο τα κωλύματα και τα ασυμβίβαστα των υποψηφίων σε δημοτικές εκλογές, και συγκεκριμένα το κατά πόσο μία επαγγελματική ή επιχειρηματική σχέση με τον Δήμο συνιστά εμπόδιο στην εκλογιμότητα.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Η κ. Γιαντσίδου προσέφυγε αρχικά κατά της με αριθμό Α353/2024 απόφασης του 2ου Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Ρόδου, που απέρριψε το αίτημά της για ακύρωση της εκλογής και συνακόλουθα την έκπτωση από το αξίωμα του κ. Θωμάτου, ο οποίος εκλέχθηκε με τον συνδυασμό «ΕΝΑ – Ενωμένοι Αλλάζουμε – Μαζί για τη ΡΟΔΟ».
Η βασική νομική αιχμή της αίτησης αφορά στην εφαρμογή του άρθρου 10 του ν. 4804/2021, που θέτει όρια και ασυμβίβαστα για την εκλογιμότητα δημοτικών συμβούλων. Η κ. Γιαντσίδου υποστηρίζει πως ο κ. Θωμάτος, κατά το κρίσιμο έτος των εκλογών (2023), διατηρούσε ιδιότητα που εμπίπτει σε ασυμβίβαστο: ήταν μέλος και αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ανώνυμης Εταιρείας COBEL ABEE, η οποία εκτελούσε συμβάσεις με τον Δήμο Ρόδου και τα νομικά του πρόσωπα.
Η εταιρική ιδιότητα και τα συμβόλαια με τον Δήμο
Ο κ. Θωμάτος ήταν μέλος και αντιπρόεδρος του ΔΣ της COBEL ABEE από το 2016 μέχρι και τις 9 Δεκεμβρίου 2023, δηλαδή και μετά την ημερομηνία εκλογής του. Η εταιρεία συμμετείχε στην εκτέλεση συμβάσεων συνολικής αξίας άνω των 18.000 ευρώ το έτος 2023, με φορείς του Δήμου Ρόδου, γεγονός που – σύμφωνα με την προσφεύγουσα – παραβιάζει το όριο των 10.000 ευρώ που θέτει το άρθρο 10 του ν. 4804/2021.
Η εταιρεία παρείχε προμήθειες και υπηρεσίες με βάση συμβάσεις που είχαν υπογραφεί με τον Δήμο και τα νομικά πρόσωπα που αυτός εποπτεύει. Η κ. Γιαντσίδου επισημαίνει ότι οι εν λόγω συμβάσεις ήταν ενεργές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2023, με πληρωμές να γίνονται ακόμα και τον Ιανουάριο 2023, όπως αποδεικνύεται από έκδοση σχετικού εντάλματος (ΧΕΠ 125/23-1-2023).
Αντίθετες θέσεις και εκ διαμέτρου αντίθετες ερμηνείες
Η πλευρά του κ. Θωμάτου υποστηρίζει ότι δεν υπήρχε ενεργός συμβατικός δεσμός κατά τον κρίσιμο χρόνο, καθώς η σύμβαση που επικαλείται η κ. Γιαντσίδου είχε ουσιαστικά εκτελεστεί το 2022, με παράδοση προϊόντων και σύνταξη πρωτοκόλλου παραλαβής στις 2.12.2022.
Το Εκλογοδικείο, υιοθετώντας αυτή τη θέση, αφαίρεσε από το συνολικό ποσό των συμβάσεων το ποσό των 8.514 ευρώ και έκρινε ότι το υπόλοιπο των 7.700,50 ευρώ δεν ξεπερνά το επιτρεπτό όριο.
Ωστόσο, η πλευρά της κ. Γιαντσίδου επιμένει ότι η σύμβαση δεν είχε λήξει νομικά, καθώς η πληρωμή της έγινε το 2023, γεγονός που ενεργοποιεί την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων. Εφόσον δεν είχε εκπληρωθεί πλήρως η ενοχή από τον Δήμο, ο συμβατικός δεσμός εξακολουθούσε να υφίσταται.
Επιπλέον, τονίζεται ότι ακόμη και να δεχθεί κανείς ότι η σύμβαση ξεκίνησε το 2022, εφόσον η εξόφληση έγινε εντός του 2023, η υποχρέωση πληρωμής και οι ρήτρες που απορρέουν από αυτήν διατηρούν ενεργό τον δεσμό και δημιουργούν ασυμβίβαστο.
Η απόφαση 616/2025 και η σημασία της παραπομπής στην Ολομέλεια
Η επταμελής σύνθεση του Γ’ Τμήματος του ΣτΕ, με την υπ’ αριθμ. 616/10.4.2025 απόφασή της, αναγνώρισε ότι η υπόθεση δεν μπορεί να κριθεί σε επίπεδο Τμήματος, λόγω των ερμηνευτικών δυσχερειών που παρουσιάζουν οι σχετικές διατάξεις. Κρίθηκε αναγκαίο να επιληφθεί η Ολομέλεια του Δικαστηρίου, προκειμένου να αποσαφηνιστεί πότε μία σύμβαση θεωρείται ενεργή και πώς αυτό επηρεάζει την εκλογιμότητα ενός υποψηφίου που έχει σχέση με τον αντισυμβαλλόμενο φορέα.
Η απόφαση αυτή ενδέχεται να έχει επιπτώσεις όχι μόνο στη συγκεκριμένη περίπτωση αλλά και σε ευρύτερο επίπεδο, ως προς το πώς θα ερμηνεύονται στο εξής τα ασυμβίβαστα και τα κωλύματα εκλογιμότητας των υποψηφίων στις δημοτικές εκλογές.
Η αντίθετη προσφυγή και η αναβολή
Παράλληλα με την κύρια υπόθεση, έχει κατατεθεί και αντίθετη προσφυγή του κ. Θωμάτου κατά της κ. Γιαντσίδου. Η υπόθεση αυτή εξετάστηκε επίσης από το ίδιο Τμήμα και, με την υπ’ αριθμ. 617/10.4.2025 απόφαση, αποφασίστηκε η αναβολή της συζήτησης για την 11η Δεκεμβρίου 2025, γεγονός που διατηρεί το εκλογικό μέτωπο ανοιχτό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι νομικοί εκπρόσωποι
Η νομική εκπροσώπηση της κ. Γιαντσίδου έχει ανατεθεί στους δικηγόρους κ. Λάμπρο Πάσχο και κ. Δημήτρη Βερβέρη, ενώ την πλευρά του κ. Θωμάτου υπερασπίζονται οι δικηγόροι κ. Βασίλης Παπαδημητρίου, κ. Κώστας Χαλκιάς και κ. Γιώργος Μαυρομμάτης.
Επίλογος: Μία υπόθεση-πιλότος για την ερμηνεία των εκλογικών κωλυμάτων
Η υπόθεση Θωμάτου–Γιαντσίδου δεν είναι απλώς μία εκλογική διαφορά μεταξύ δύο υποψηφίων. Είναι μία νομικά σύνθετη αντιπαράθεση, η οποία οδηγεί το Συμβούλιο της Επικρατείας σε κρίσιμες ερμηνευτικές αποφάσεις με ευρύτερη θεσμική σημασία.
Το αποτέλεσμα της κρίσης από την Ολομέλεια του ΣτΕ δεν θα επηρεάσει μόνο τη σύνθεση του Δημοτικού Συμβουλίου Ρόδου, αλλά θα καθορίσει και το πώς αντιλαμβανόμαστε στο εξής τη σχέση ιδιωτών με τον δημόσιο τομέα στο πλαίσιο της πολιτικής συμμετοχής.
