Ο Αγγελος Συρίγος ξεδίπλωσε την Εθνική Στρατηγική στο Περιφερειακό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου • Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός στο πλαίσιο της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον θαλάσσιο χώρο • Μήνυμα εθνικής εγρήγορσης για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ • Θαλάσσια σύνορα, εθνικά δικαιώματα και τουρκικές προκλήσεις στο μικροσκόπιο • «Η Στρογγύλη έχει φωνή, δικαιώματα και στρατηγική σημασία»
Με την παρουσία του καθηγητή κ. Άγγελου Συρίγου (καθηγητή Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής – βουλευτή Α’ Αθηνών), των βουλευτών της Ν.Δ. κ.κ. Ιωάννη Παππά και Μάνου Κόνσολα, της επίτιμου πρόξενου της Γαλλίας στη Ρόδο, κας Αλίκης Μοσχή, του διοικητή της 95 ΑΔΤΕ υποστράτηγο κ. Σπυρίδωνα Κογιάννη και των δημάρχων Λειψών κ. Φώτη Μάγγο και Χάλκης κ. Άγγελου Φραγκάκη, πραγματοποιήθηκε η συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου, διά ζώσης, στη Ρόδο.
Ο καθηγητής κ. Άγγελος Συρίγος παρουσίασε τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό στο πλαίσιο της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο.
Η πράξη συγκρότησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ), με την οποία εξειδικεύεται και αποτυπώνεται σε χάρτη ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) της χώρας, εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τα συναρμόδια Υπουργεία.
Πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία, καθώς για πρώτη φορά η χώρα μας θέτει τους κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου. Ο ΘΧΣ συνιστά ένα ολιστικό χωροταξικό πλαίσιο και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας, αποτυπώνοντας με ευκρίνεια τις ανθρώπινες δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιούνται σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας, με σεβασμό στην αδήριτη ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.
Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε κατά την εκπόνηση της ΕΧΣΘΧ συνέθεσε συχνά αντικρουόμενες κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, προκειμένου να υπηρετήσει μια σειρά αλληλένδετους στόχους, όπως η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων, η βελτίωση και προστασία των θαλασσίων μεταφορών, η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας, η ιχθυοκαλλιέργεια και η ενίσχυση των διασυνοριακών έργων κοινού ενδιαφέροντος. Ο ΘΧΣ λαμβάνει υπόψη τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων και αποδίδει έμφαση στη διαβούλευση και συνδιαμόρφωση των προτεραιοτήτων ανά περιφέρεια, μέσα από τη συγκρότηση Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων.
Με τον ΘΧΣ και την ΕΧΣΘΧ, η Ελληνική Πολιτεία για πρώτη φορά οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις των θαλασσίων ζωνών της, υλοποιώντας την υποχρέωση που απορρέει από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και ασκώντας τα δικαιώματα που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο.
Ο ίδιος με την βοήθεια προτζέκτορα έδειξε, αρχικώς, τον τουρκικό χάρτη που παρουσίασε η Τουρκία στον ΟΗΕ (η οποία δίνει 6 ναυτικά μίλια χωρίς το Καστελλόριζο) ενώ μίλησε για την ‘Γαλάζια Πατρίδα’ η οποία ενσωματώνει όλες τις τουρκικές αντιλήψεις για την περιοχή μας αφού θεωρεί η Τουρκία, ότι είναι δική της η υφαλοκρηπίδα. «Ένα… παιδάκι της Γαλάζιας Πατρίδας είναι και το τουρκολυβικό μνημόνιο ενώ εμφανίζονται χάρτες με την αντίληψη της Τουρκίας που θεωρούν ότι ΔΕΝ τους ενδιαφέρει ότι υπάρχουν ενδιαμέσως τα νησιά».
Στα όρια που περιλαμβάνει το τουρκολυβικό μνημόνιο περιλαμβάνονται τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας ενώ η Ελλάδα, το 2020 υπέγραψε συμφωνία με την Αίγυπτο:
«Η θέση της Αιγύπτου ήταν ότι δεν ήθελε να βγει ανατολικά της Κνίδου. Επείσθη να το μεταφέρει αλλά δεν ήθελε να προχωρήσει παραπέρα αφού θα έπαιρνε την ίδια περιοχή και δεν ήθελε να μπει στην ελληνοτουρκική διαμάχη –μια λογική θέση μιας μεγάλης και σοβαρής χώρας. Η συμφωνία αυτή είναι πλήρως αντίθετη με το τουρκολυβικό μνημόνιο. Για μένα η σημαντικότερη πράξη που κάνει η ελληνική εξωτερική πολιτική είναι ότι αποτυπώνει τα όρια των ελληνικών θαλασσίων ζωνών από την Αλβανία έως το Καστελλόριζο. Συνεπώς δίνει χωρικά ύδατα στο Καστελλόριζο ενώ τραβάει μια γραμμή από την Στρογγύλη στην οποία δίνει πλήρη επήρεια.
Και σπεύδω να απαντήσω: η Στρογγύλη δικαιούται να έχει υφαλοκρηπίδα λόγω του ό,τι είναι κατοικημένη περιοχή (υπάρχουν κτηνοτρόφοι και αρχαία κατάλοιπα που είναι σημαντικά σημεία). Και βέβαια, η περιοχή αυτή είναι ΑΟΖ. Στην υφαλοκρηπίδα ένα κράτος έχει δικαίωμα στον βυθό και στο υπέδαφος ενώ στην ΑΟΖ έχει δικαίωμα και στη στήλη του ύδατος. Δεν ξέρουμε αν υπάρχουν πετρέλαια στο Αιγαίο… αλλά απεδείχθη ότι υπάρχει ένα θαυμάσιο περιβάλλον. Και αυτή τη δυνατότητά μας την δίνει η ΑΟΖ. Όσον αφορά στο θέμα της ενέργειας υπάρχει ένα εξαιρετικά ισχυρό αιολικό πεδίο. Είναι στις Κυκλάδες (2ο στην Ευρώπη μετά την Γαλλία). Οπότε μπορείς να τοποθετήσεις θαλάσσια αιολικά πάρκα που είναι το μέλλον της ενέργειας –και πιο συμφέρον. Το πρόβλημα είναι η οπτική όχληση. Όσο πιο κοντά είναι στην ακτή, τόσο πιο ενοχλητικό είναι στην παραλία. Όμως, μπορούν να τοποθετηθούν τα θαλάσσια αιολικά πάρκα χωρίς να δημιουργούν όχληση».
Ο ίδιος διευκρίνισε πως υπάρχει νόμος που προβλέπει ότι σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία οριοθετήσεως με γειτονικές χώρες, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας είναι η εξωτερική γραμμή. Ο χάρτης αποτυπώνει τις υπάρχουσες θαλάσσιες ζώνες ακόμη για την κατασκευή αλιευτικών καταφυγίων, για περιοχές αλιείας
«Για να μπορέσουμε να το κάνουμε δεν πρέπει να δείξουμε ότι το ξεχνάμε. Θεωρούμε ότι είναι δικαίωμά μας να γίνει» -όπως τόνισε ο κ. Συρίγος.
Επικαλέστηκε ακόμη τη συμφωνία του 1932 και το πρωτόκολλο που πιάνει όλα τα Δωδεκάνησα (συμφωνία με την Ιταλία) μαζί με τη συμφωνία της Αιγύπτου ενώ παρουσίασε και το ‘πανόραμα’ των τουρκικών διεκδικήσεων σε χάρτη.
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΙΣ – ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
Ακολούθησαν οι τοποθετήσεις των βουλευτών που συνεχάρησαν την πρωτοβουλία του περιφερειάρχη με σημείο αιχμής την εφαρμογή του σχεδίου που είναι στο πλαίσιο της εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου.
Την ικανοποίησή του εξέφρασε ο περιφερειάρχης κ. Γιώργος Χατζημάρκος ο οποίος επεσήμανε ότι: «Η Στρογγύλη έχει μια τελείως διαφορετική εικόνα σε σχέση με άλλα χρόνια. Δεν έχει περάσει ούτε μια μέρα που να μην ενδιαφερόμαστε για το νησί όπου κάνουμε δημόσια έργα. Το ίδιο συμβαίνει και με τη Ρω». Είπε ακόμη ότι το Περιφερειακό Συμβούλιο Ν.Αιγαίου ζήτησε να χωροθετηθούν αιολικά πάρκα από το υπ. Περιβάλλοντος και εξέφρασε την απορία για τα 6 ναυτικά μίλια (και όχι 12 ν.μ.) για τα οποία δέχεται κριτική η κυβέρνηση.
«Εμείς έχουμε επεκτείνει τα χωρικά μας ύδατα μόνο στο Ιόνιο γι αυτό μιλάμε για 6 ν.μ. Όλη η υπόλοιπη περιοχή παραμένει με το παλαιό καθεστώς. Ο χάρτης αποτυπώνει κάτι που υπάρχει. 12ν.μ. στο Αιγαίο και 6ν.μ. στο Ιόνιο. Είναι το πιο ισχυρό χαρτί μας στο Αιγαίο. Υπάρχουν 149 κράτη που έχουν δικαίωμα για επέκταση των χωρικών υδάτων (με όριο 12ν.μ.) Από την άλλη υπάρχει το casus belli από την Τουρκία. Γιατί αυτό; Επειδή η Ελλάδα έχει τώρα, το 43% ενώ στα 12ν.μ. θα έχει το 72% του Αιγαίου και η Τουρκία θα πάει μόλις στα 8,7% στο Αιγαίο. Είναι μια σοβαρή απειλή που δεν μπορείς να πεις ότι δεν την λαμβάνεις υπόψη σου. Προχωράς όμως με α. ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις β. ισχυρούς συμμάχους γ. διπλωματία», δίδοντας διευκρινιστικές απαντήσεις.
«Οι Τούρκοι, μας αντιλαμβάνονται ως απειλή. Αυτό δεν ξεπερνιέται… Και δεν θέλουν τα πλοία τους να περνούν μέσα από τα δικά μας ύδατα. Θεωρούν ότι είμαστε το χαϊδεμένο παιδί της Ευρώπης κ.λπ. Η βασική της θέση είναι: ό,τι είναι γύρω από την Τουρκία και είναι νησί, δεν έχει δικαιώματα. Δεν έχει νομική στήριξη. Το ίδιο λέει και η Ρωσία και η Κίνα –ως προηγούμενες αυτοκρατορίες με άλλες απαιτήσεις όπως π.χ. 1000 ν.μ. κ.λπ.».
Είπε ακόμη ότι σημειώθηκαν καθυστερήσεις για την παρουσίαση του χάρτη (τουλάχιστον από το 2011) για μια σειρά από λόγους κυρίως λόγω των αντιδράσεων της γείτονος.
Ο κ. Νικηφόρος Παπανικόλας πάντως, εξέφρασε την απορία εάν είναι σημαντική η οικονομική δραστηριότητα στα μικρά νησιά για να του απαντήσει ο κ. Συρίγος λέγοντας: «Στα Δ/σα έχετε 1.200 νησιά (οτιδήποτε είναι πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας). Από αυτά, κρίσιμα νησιά είναι η Ρω, η Χήνα και η Στρογγύλη που σχετίζονται με υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Τα άλλα νησιά υπερκαλύπτονται από τα χωρικά ύδατα που υπάρχουν. Εάν ποτέ πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, είναι σημαντικό χαρτί».
Σε ερώτηση σχετικά με την πόντιση του καλωδίου εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας είπε ότι «Κρατώ την δήλωση του πρωθυπουργού ότι το καλώδιο θα μπει. Σε άλλες εποχές που ποντίστηκαν καλώδια, η Τουρκία δεν αντέδρασε. Επίσης, έχει τα εξής πλεονεκτήματα: α. χρηματοδοτείται από την Ε.Ε. β. έχει συμφέρον και η Γαλλία (το τοποθετεί γαλλική εταιρεία) και γ. διασυνδέει Ελλάδα – Κύπρο – Ισραήλ ενώ έχει αμφίδρομο χαρακτήρα. Συνεπώς αυτά είναι πολύ σημαντικά και πρέπει να προχωρήσει».
Ο περιφερειάρχης έκανε αναφορά στη σημασία του χωροταξικού του τουρισμού των νησιών μας και στα έργα που κάνει η ΠΝΑι ακόμη και για τα πιο μικρά όπως η Ρω και επικαλέστηκε την απόφαση του Π.Σ. να στηρίξει την τοποθέτηση ανεμογεννητριών.
«Η Τουρκία προσπαθεί να ξαναφτιάξει ένα νέο περιβάλλον και να ακυρώσει ό,τι υπήρξε μέχρι σήμερα. Προσπαθεί να βάλει από το… παράθυρο, θέματα κυριαρχίας. Γι αυτό είναι στρατηγικής σημασίας η πόντιση του καλωδίου, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι η Τουρκία θα αντιδράσει –δεν ξέρουμε με ποιους τρόπους…»
Είπε πάντως ότι για τα Δ/σα ΔΕΝ υπάρχει περιθώριο καμίας αμφισβήτησης καθώς είναι όλα απολύτως ξεκαθαρισμένα.
