Σε μια αποκαλυπτική και εκ βαθέων συνέντευξη, ο πρώην βουλευτής Δωδεκανήσου του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Γάκης, ανοίγει την καρδιά του και μιλά χωρίς περιστροφές για τις κρίσιμες αποφάσεις, τα πολιτικά λάθη, τις ηθικές συγκρούσεις και το μέλλον της προοδευτικής παράταξης.
Με λόγο απογυμνωμένο από πολιτική ωραιοποίηση, αναδεικνύει το υπαρξιακό αδιέξοδο στο οποίο οδηγήθηκε η Νέα Αριστερά, εξαιτίας εγωισμών, επαναλαμβανόμενων αφηγήσεων κι έλλειψης τόλμης να διαμορφώσει έναν ενιαίο πολιτικό φορέα με δυναμική. Ωστόσο, το πιο ανθρώπινο —και ίσως πιο συγκλονιστικό— απόσπασμα της συνέντευξης δεν αφορά τις διασπάσεις, τα κόμματα ή τους εκλογικούς αριθμούς. Είναι η στιγμή που ο κ. Γάκης αποκαλύπτει πως, μέσα στην καρδιά της κρίσης, βρέθηκε αντιμέτωπος με το ηθικό του ανάστημα. Δύο φορές, όπως λέει, έγραψε την παραίτησή του. Δύο φορές αισθάνθηκε πως οι αρχές του δεν μπορούσαν να συμφιλιωθούν με τις απαιτήσεις της πολιτικής πραγματικότητας. Δεν το έκανε όμως. Όχι από φόβο ή ιδιοτέλεια, αλλά γιατί ένιωθε πως η κοινωνική ευθύνη υπερίσχυε του προσωπικού κόστους.
Η εξομολόγηση αυτή δίνει στην πολιτική διάσταση της συνέντευξης έναν πιο ανθρώπινο τόνο. Θυμίζει ότι πίσω από τις κοινοβουλευτικές ψήφους υπάρχουν άνθρωποι που που σκέφτονται, που παλεύουν με τις ενοχές τους. Άνθρωποι που –όπως ο ίδιος λέει– ψήφιζαν αρνητικά «χαμηλόφωνα», σαν μια μικρή εσωτερική αντίσταση. Η συνέντευξη του κ. Γάκη είναι, τελικά, κάτι περισσότερο από πολιτική κατάθεση. Είναι μια μαρτυρία. Μια υπενθύμιση ότι η πολιτική, όσο κι αν αλλοιώνεται από τη φθορά και τη στρατηγική, έχει ακόμη χώρο για το αληθινό, το ειλικρινές, το ανθρώπινο.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Κύριε Γάκη, τι ακριβώς συμβαίνει στη Νέα Αριστερά και δεν μπορεί να πείσει τη βάση εξ όσων καταγράφονται όχι μόνο στις δημοσκοπήσεις, αλλά και στις κοινωνικές της παρεμβάσεις; Σαν να ακολουθείται ως κόμμα διαδικασία εξαΰλωσης;
Η δημιουργία της Νέας Αριστεράς, κυρία Παμπρή, ήταν μια αναγκαιότητα για τη διάσωση των ιδεών της Αριστεράς, την προστασία του ήθους και των αξιών της. Μετά την αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα είχε πάρει μια θολή ιδεολογική κατρακύλα. Μέρα με τη μέρα εγκατέλειπε τις αρχές και τις πολιτικές του στοχεύσεις. Ένα κόμμα όμως για να σταθεί, πρέπει να εκφράζει κοινωνικές ομάδες και οράματα.
Η Νέα Αριστερά δεν έτυχε της αναμενόμενης αποδοχής, παρότι διαθέτει το πιο αξιόλογο στελεχιακό πολιτικό δυναμικό. Εκείνο όμως που θέλαμε να πετύχουμε ήταν να διαμορφώσουμε μια παράταξη με κρίσιμη πολιτική δύναμη που θα μπορούσε να πυροδοτήσει εξελίξεις ενότητας στον προοδευτικό χώρο. Δεν τα καταφέραμε. Δεν απαλλαγήκαμε από πολιτικούς εγωισμούς, προσωπικές φιλοδοξίες και μια κουρασμένη πολιτική διαδρομή. Λέγαμε τα ίδια και τα ίδια. Σε κρίσιμες στιγμές δεν συμβάλαμε με τη στάση μας στην ενότητα. Η τελευταία κεντρική επιτροπή προσπάθησε να αλλάξει τακτική, αλλά η πλειοψηφία δεν συμφώνησε. Όπως μου είπε κάποιος φίλος, γινόμαστε «κόμμα εβαπορέ, παστεριωμένο».
• Μήπως τελικά κ. Γάκη η κοινωνία δεν αντέχει τόσο μεγάλη κεντροαριστερή διάσπαση και ζητά συνένωση, ειδικά υπό το δίλημμα «Μητσοτάκης ή χάος»;
Έχετε δίκιο. Η κοινωνία θέλει σταθερότητα στις αρχές αλλά και αποτελεσματικότητα στον αγώνα για τα συμφέροντά της. Δεν επικροτεί διασπάσεις. Θέλει οι διαφορές να συζητιούνται εσωτερικά και προς τα έξω να υπάρχει ενότητα. Η ισχύς εν τη ενώσει. Με τις διασπάσεις προσφέρουμε στην κυβέρνηση Μητσοτάκη τη δυνατότητα να εμφανίζεται ως φορέας σταθερότητας, ενώ η αντιπολίτευση μοιάζει χαοτική. Όμως στην πραγματικότητα, ο ίδιος ο Μητσοτάκης είναι το χάος. Το πραγματικό δίλημμα είναι: χάος ή ελπίδα;
• Αν είχατε σήμερα την ευκαιρία, ποια από τις αποφάσεις που στηρίξατε τότε θα αλλάζατε και γιατί;
Δύσκολη ερώτηση. Οι αποφάσεις ελήφθησαν σε διαφορετικό πολιτικό περιβάλλον, υπό αφόρητους εκβιασμούς από τους θεσμούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ τότε απαρτιζόταν από καθαρούς, ειλικρινείς ανθρώπους. Δεν σκεφτόμασταν την υστεροφημία μας αλλά τη συλλογική ευθύνη. Έφτασα δύο φορές να γράψω αίτηση παραίτησης, γιατί η σύγκρουση ανάμεσα στις αρχές μου και στην κοινωνική ευθύνη ήταν τεράστια. Ποτέ δεν προτάξαμε το εγώ. Δεν νιώθω ενοχή γιατί πάντα νικούσε η κοινωνική ευθύνη.
• Ποια ήταν η πιο δύσκολη ψήφος που ρίξατε στη Βουλή; Τι ήταν αυτό που έπρεπε να γίνει αλλά δεν έγινε ποτέ;
Δύο ήταν οι πιο δύσκολες στιγμές: Πρώτον, η Συμφωνία των Πρεσπών. Ήταν αντίθετη με την ψυχοσύνθεσή μου λόγω καταγωγής, αλλά ήξερα πως ήταν το σωστό για τη χώρα. Δεύτερον, το δημοψήφισμα του 2015. Προσπαθήσαμε να διαπραγματευτούμε νέους όρους, να αποφύγουμε το email Χαρδούβαλη και να χτίσουμε νέα βάση. Δεν τα καταφέραμε πλήρως, αλλά τουλάχιστον προσπαθήσαμε. Η πιο άδικη ψήφος όμως ήταν η κατάργηση του ΕΚΑΣ. Δεν θα την ξαναψήφιζα ποτέ. Θέλω να σας εξομολογηθώ ότι πολλές φορές στη Βουλή ψήφιζα αρνητικά χαμηλόφωνα, ώστε να μην το ακούσει το Προεδρείο – μια μικρή εσωτερική δικαίωση. Πολλά έπρεπε να γίνουν, αλλά κανείς δεν τόλμησε να το κάνει. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι τα δύο πρώτα μνημόνια τα ψήφισαν κυβερνήσεις Σαμαρά -Βενιζέλου και το τρίτο το ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, Σαμάρα, Βενιζέλου, σχεδόν όλοι. Το βάρος ήταν πολύ μεγάλο με άγνωστες συνέπειες.
• Για το θέμα του ΦΠΑ στα νησιά, θεωρείτε ότι φορτώθηκε άδικα ο ΣΥΡΙΖΑ μια “αμαρτία” που είχε ψηφιστεί από άλλους;
Ακριβώς. Οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στα Δωδεκάνησα είχαν προβλεφθεί για κατάργηση από το δεύτερο μνημόνιο της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου-ΛΑΟΣ. Το κράτος έχει συνέχεια και η τρόικα μας στραγγάλιζε. Παρ’ όλα αυτά, πετύχαμε να “σπάσουμε” την κατάργηση σε τρία εξάμηνα. Με παρέμβαση Τσίπρα στη Μέρκελ εξαιρέθηκαν 5 μεγάλα νησιά: Λέσβος, Σάμος, Χίος, Λέρος και Κως. Το 2018-2019 συνεχίστηκε η διαπραγμάτευση, και μετά το 2019 ανέλαβε η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Τώρα η Κομισιόν μας εγκαλεί γιατί δεν υλοποιούμε την οδηγία ΕΕ 2022/542 για μόνιμη επαναφορά των μειωμένων συντελεστών. Τι θα κάνει η κυβέρνηση;
• Να κλείσουμε με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πώς αξιολογείτε τη δημοτική αρχή Κολιάδη;
Το Δημοτικό Συμβούλιο της Ρόδου αποτελείται από νέα παιδιά, με λίγη εμπειρία και αδύναμο κρίκο τη σύνδεση με τις αποφάσεις του παρελθόντος. Υπάρχει καλή πρόθεση και προσπάθεια, αλλά ο «μαέστρος» δεν κατευθύνει σωστά την «ορχήστρα». Φαίνεται να λείπει ο προσανατολισμός, η πυξίδα. Προσπαθούν να καλύψουν αδυναμίες με κακούς επικοινωνιακούς χειρισμούς. Ο Δήμος της Ρόδου απαιτεί σοβαρότητα, οργάνωση και όραμα. Φοβάμαι ότι σήμερα η δημοτική αρχή δεν τα διαθέτει.
